Aan ideeën om de eurozone te hervormen en beter bestand te maken tegen financiële schokken is geen gebrek, maar overeenstemming over welke de beste zijn (en of ze politiek haalbaar zijn) ontbreekt. Afgelopen september heeft de Franse president Emmanuel Macron opgeroepen tot ingrijpende veranderingen in de structuur van de eurozone, waaronder een gezamenlijke begroting. Andere voorstanders van verdere integratie geven de voorkeur aan de uitgifte van eurozone-obligaties en de oprichting van een permanente ‘lender of last resort’ voor in moeilijkheden verkerende banken en overheden. Maar een op 19 juni ondertekende overeenkomst tussen Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel, die had aangegeven tegen ambitieuzere voorstellen te zijn, bevat slechts vage plannen voor een begroting en een noodfonds waarvan de omvang nog bepaald moet worden. Op het moment van schrijven zijn Frankrijk en Duitsland van plan om dit op de EU-top van eind juni bekend te maken. Uit de financiële media kunnen we opmaken dat, ongeacht de vraag of andere landen ermee instemmen, de terughoudendheid van Merkel ertoe leidt dat belangrijke structurele vraagstukken onopgelost blijven, waardoor de eurozone van de ene in de andere crisis belandt. Maar volgens ons is verdere integratie van de eurozone op korte termijn niet noodzakelijk om deze bullmarkt te laten voortduren, omdat structurele langetermijnvraagstukken als deze zich over het algemeen te traag ontspinnen om de markten substantieel te beïnvloeden.
De schuld voor deze geringe of vastlopende hervormingen in de schoenen van Merkel schuiven is volgens ons een te eenvoudige voorstelling van de complexiteit van deze vraagstukken. Er zijn veel obstakels: de Duitse wet verbiedt de overdracht van fiscaliteit en uitgaven aan een internationaal lichaam (wat bij een gezamenlijke begroting waarschijnlijk het geval zal zijn) en aangezien de publieke opinie dit ook lijkt af te wijzen, zouden zelfs de meest verwaterde compromissen op veel weerstand stuiten. Daarnaast lijken de parlementen in de eurozone zich momenteel grotendeels in een impasse te bevinden. Daarom denken we dat ingrijpende veranderingen in de instellingen van de eurozone maar zeer moeizaam door de nationale parlementen zullen worden aangenomen, of misschien zelfs helemaal niet. Dit is volgens ons niet noodzakelijkerwijs een slechte zaak, maar hoewel velen afgezwakte ideeën als positief beschouwen, zouden ze onbedoelde gevolgen kunnen hebben. Ons onderzoek toont aan dat markten hier over het algemeen een hekel aan hebben. Naar onze mening zou een geleidelijk proces vol compromissen dit risico kunnen verlagen.
Meer in het algemeen blijkt volgens ons uit de media dat velen de voorstellen van Macron en anderen als essentieel beschouwen voor het veiligstellen van de toekomst van de eurozone; wij zijn echter van mening dat zij een achterhoedegevecht voeren. Tijdens de Europese financiële crisis van 2010-2012 ging het om de vraag hoe het te hoge niveau van staatsschulden en het probleem van de omvallende banken moesten worden aangepakt. Dat debat duurt nog steeds voort. We denken dat dit gebruikelijk is na een crisis, wanneer politici hun aandacht vestigen op zwakheden die zij zogenaamd aan het licht hebben gebracht. Men wil zich niet tweemaal aan dezelfde steen stoten. In de Verenigde Staten zijn de afgelopen 20 jaar twee belangrijke wetten aangenomen die voornamelijk reacties waren op recente gebeurtenissen: een boekhoudschandaal bij een groot bedrijf begin deze eeuw en de wereldwijde financiële crisis. Hoewel dit toekomstgerichte maatregelen lijken, zijn ze volgens ons voornamelijk gericht op zaken waarvan politici denken dat ze net gebeurd zijn. Volgens ons is dezelfde redenering van toepassing op de integratie-inspanningen in de eurozone. Het gaat hier naar onze mening om reactieve maatregelen, vooral omdat het onmogelijk is te voorspellen hoe de volgende crisis zal ontstaan. Het kan de moeite waard zijn om de oorzaak van de vorige crisis te bestrijden, maar wij denken niet dat dit op dit moment belangrijk is voor de economie en de markten van de eurozone.
Veel ideeën voor verdere integratie lijken gericht op het beperken van de schade van een volgende financiële crisis nadat deze is begonnen, wat volgens ons ook totaal irrelevant is voor de aandelenmarkt van nu. Markten die zich midden in een expansiefase bevinden maken zich waarschijnlijk weinig zorgen over hoe regeringen al dan niet zullen reageren wanneer deze voorbij is. Wij denken dat de economische fundamentals, die er momenteel over de hele lijn positief uitzien, veel belangrijker zijn voor de eurozone. Bovendien zijn we van mening dat hervormingen die gericht zijn op het bedwingen van toekomstige crises in zekere zin het onmogelijke proberen. Volgens ons kan de conjunctuurcyclus, dat wil zeggen elkaar opvolgende perioden van economische groei en krimp, onmogelijk verdwijnen als gevolg van hervormingen. Vandaar onze overtuiging dat, ongeacht of de Europese lidstaten wel of geen overeenstemming bereiken over veranderingen van de structuur van de eurozone, de eurozone-economie vroeg of laat met de volgende recessie te kampen zal krijgen. (En daarna nog een, enz.) Maar de aandelenmarkten weten dit allang en zijn toch gestegen. Waarom zou dit nu ineens veranderen?
Zorgvuldige bestudering van de marktgeschiedenis leert ons dat structurele aspecten, zoals het debat over een gezamenlijke eurozone-begroting en gezamenlijk schuldpapier, over het algemeen niet van invloed zijn op aandelen, omdat die zich hoofdzakelijk richten op waarschijnlijkheden binnen de komende 3-30 maanden, in plaats van op mogelijkheden die zich pas na meerdere jaren, of zelfs tientallen jaren, kunnen voordoen. Volgens ons wordt dit aangetoond door het verloop in de eurozone zelf: de kwartaalgroei van het bbp van de eurozone, een maatstaf voor de economische activiteit, was de afgelopen vijf jaar tot het eerste kwartaal van 2018 positief.[i] De aandelenmarkten zijn afgezien van enkele volatiele episodes over de hele lijn gestegen, ondanks de regelmatig terugkerende bezorgdheid dat het spook van de crisis weer zou opdoemen.[ii] Vanuit het perspectief van de eurozone-aandelen bekeken, denken we niet dat er door de uitspraken van Merkel iets is veranderd; de langzame pendulebeweging houdt aan. Volgens ons zijn cyclische factoren als economische fundamentals, politieke ontwikkelingen en het beleggerssentiment nog steeds van grotere invloed en zal dit zo blijven wanneer politici in de eurozone geleidelijk hervormingen doorvoeren (of laten verzanden). Als de markten zich weinig zorgen lijken te maken over de vorderingen van de integratie in de eurozone, is onze suggestie dat beleggers zich hier ook niet druk over hoeven te maken.
Fisher Investments Nederland is het Nederlandse bijkantoor van Fisher Investments Europe Limited. Fisher Investments Nederland is ingeschreven bij de Nederlandse Kamer van Koophandel onder nummer 57731446. Als Nederlands bijkantoor van Fisher Investments Europe Limited staat Fisher Investments Nederland onder toezicht van de Britse toezichthouder FCA en, op basis van kennisgeving, van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Fisher Investments Europe Limited is geautoriseerd en gereguleerd door de Britse toezichthouder Financial Conduct Authority (FCA-nummer 191609). Het is geregistreerd in Engeland (ondernemingsnummer 3850593). Fisher Investments Europe Limited heeft als maatschappelijke zetel: 2nd Floor, 6-10 Whitfield Street, London, W1T 2RE, Verenigd Koninkrijk.
Fisher Investments Europe Limited besteedt het portefeuillebeheer uit aan zijn moedermaatschappij, Fisher Asset Management, LLC, dat opereert onder de naam Fisher Investments, gevestigd is in de VS en onder toezicht van de Amerikaanse Securities and Exchange Commission staat. Beleggen op de beurs brengt het risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie of betrouwbare indicatie van toekomstig rendement. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.
[i] Bron: Eurostat, per 13/6/2018.
[ii] Bron: FactSet, per 15/6/2018. De MSCI Europese Economische en de Monetaire Unie (EMU) in euro met nettodividend zijn van 31/3/2013 tot 31/3/2018 met 63,7% gestegen
Om terug te gaan naar de overzichtspagina klikt u hier.
- De kloof tussen bevlieging en werkelijkheid: lees hier de ervaringen van Fisher Investments Nederland met groene energie
- De ervaringen van Fisher Investments Nederland: waarom aandelen niet afhankelijk zijn van een lage rente
- Volgens de ervaring van Fisher Investments Nederland kunnen langetermijnbeleggers lessen trekken uit 2023
- Fisher Investments Nederland legt aan de hand van zijn ervaringen uit wat we wijzer worden als we het sentiment meten
- De ervaringen van Fisher Investments Nederland in het kort: hebben aandelen een sterke bbp-groei nodig?
- De ervaringen van Fisher Investments Nederland met de techsector
- Fisher Investments Nederland bespreekt het opveringseffect
- Fisher Investments Nederland werpt zijn licht op de markthistorie
- Fisher Investments Nederland beargumenteert waarom de olieprijzen geen invloed hebben op aandelen
- Fisher Investments Nederland werpt zijn licht op een veelvoorkomende valkuil bij het beleggen: het actualiteitsdenken
- Fisher Investments Nederland schijnt licht op de sector basisconsumptiegoederen
- Fisher Investments Nederland gaat in op de vrees voor een wereldwijde recessie
- Fisher Investments Nederland geeft kijk op de prestaties van de duurzame consumptiesector
- Fisher Investments Nederland legt uit wat u moet afwegen voordat u in vastgoed belegt
- Fisher Investments Nederland geeft kijk op de markten: slecht nieuws is niet per definitie slecht voor aandelen
- Fisher Investments Nederland over beleggingshypes: het snelle geld of pure oplichting?
- Volgens Fisher Investments Nederland speelt politiek geen rol in uw beleggingsstrategie
- Fisher Investments Nederland geeft zijn perspectief op goud als vermeend afdekkingsinstrument in de beleggingsportefeuille
- Fisher Investments Nederland neemt de inflatie onder de loep
- Fisher Investments Nederland bespreekt wat het strijden tegen de laatste oorlog inhoudt
- Fisher Investments Nederland over de beperkingen van kapitaalbehoud
- Seizoensgebonden beurswijsheden in perspectief gezet
- Wat de arbeidsstatistieken volgens Fisher Investments Nederland voor aandelen betekenen
- De impact van de bedrijfswinsten op de aandelenmarkten volgens Fisher Investments Nederland
- Groei of waarde: welke beleggingsstijl is beter voor uw portefeuille?
- Wat de rentecurve volgens Fisher Investments Nederland kan betekenen voor beleggers
- Vijf zaken die potentiële bitcoinbeleggers volgens Fisher Investments Nederland in overweging moeten nemen
- Het beleggerssentiment is getemperd en dat kan een goede zaak zijn
- De visie van Fisher Investments Nederland over de hoge energieprijzen en de ontwikkeling van de economie
- Fisher Investments Nederland: beleggers zouden de afbouw van de monetaire verruiming moeten toejuichen
- Waarom beleggers verder zouden moeten kijken dan schommelingen op korte termijn
- Wat is er gebeurd met de “waarde-rally” van 2021?
- Dit denkt Fisher Investments Nederland van de geruchten over toenemende inkopen van eigen aandelen
- De kijk van Fisher Investments Nederland op negatieve volatiliteit
- Dit kunnen beleggers volgens Fisher Investments Nederland opmaken uit de sterk schommelende olieprijzen
- Hoe u het hoofd koel houdt in stijgende markten – Fisher Investments Nederland
- Fisher Investments Nederland legt uit hoe een negatieve rente nadelige gevolgen voor u kan hebben
- Is COVID-19 van invloed op uw beslissingen?
- Fisher Investments Nederland over de zogenaamd overgewaardeerde aandelen
- Het gevaar van recency bias, volgens Fisher Investments Nederland
- Beleggen in passieve producten maakt u nog geen passieve belegger
- Waarom deflatie in de eurozone volgens Fisher Investments Nederland niet in het verschiet ligt – en ook niet gevaarlijk is
- Verminder uw financiële stress met een noodfonds
- Een leidraad voor het interpreteren van economische cijfers
- Fisher Investments Nederland: Overheidsuitgaven in het kader van COVID-19 geen gevaar voor aandelenkoersen
- Valt uw aandelenrisico hoger uit door een uitgesproken voorkeur voor uw eigen land?
- De voordelen en grenzen van fiscale stimulering
- Werkt het negatieve-rentebeleid van centrale banken wel?
- Waarom beleggen ook zinvol is in perioden waarin dit onaantrekkelijk lijkt
- ESG-beleggen: een inleiding
- Geopolitieke risico’s op de markten
- De economische vooruitzichten van China: Welke impact hebben ze op Europa?
- Discipline in tijden van hoge volatiliteit
- Klimaatverandering evalueren – risico’s en mogelijkheden
- Staatsschuld in perspectief
- Inleiding in rentecurves: wat zijn het en welke invloed hebben ze op uw beleggingen?
- De opsplitsing van de wereld door de bril van een belegger
- Beknopte handleiding over waarderingen
- Vallen de Europese verkiezingen ten prooi aan populisme?
- De Italiaanse verkiezingen: de onderschatte impact van de afnemende onzekerheid
- Vrees voor recessie in eurozone lijkt ongegrond
- Eindejaarsherinnering: rendement uit het verleden is niet te koop
- Economisch nieuws van ruis scheiden
- Onopvallende positieve ontwikkelingen op handelsgebied
- Waarom het herbeleggingsrisico van belang is voor obligatiebeleggers
- Vertrouwdheid leidt niet tot een lager risico
- Voor aandelen is een oplossing voor de existentiële langetermijnproblemen van de eurozone niet van wezenlijk belang
- Hoe wereldwijd beleggen kan helpen bij het verlagen van het single-stock risico
- Maakt verkopen in mei blij?
- Wat te doen als de volatiliteit toeneemt
- Correct denken over correcties
- Protectionisme: Vrees versus realiteit
- Europese aandelen trotseren terrorisme
- De toekomst van de euro
- Vermogensbeheerder van het jaar
- V&A met Aaron Anderson van Fisher Investments
- De berg en de klap
- Ken Fisher geeft een beursoutlook voor de tweede jaarhelft
- Bekijk valutaschommelingen op lange termijn
- De Italiaanse verkiezingen: de onderschatte impact van de afnemende onzekerheid
- Fisher Investments Nederland