De Duitse economie koelt stevig af. In het derde kwartaal van 2018 was er 0,2% krimp, in het vierde kwartaal was het groeicijfer 0%. Een officiële recessie – twee opeenvolgende kwartalen met negatieve groei – werd daarmee ternauwernood voorkomen.
Dat aandelen een hoger rendement opleveren dan staatsobligaties vinden de meeste beleggers niet meer dan logisch. De vraag is alleen hoeveel meer en waarom. Een van de bekendste onderzoeken naar deze vragen werd al in 1985 gepubliceerd.
Hoewel centrale banken vaak ver weg staan van de meeste burgers, hebben ze toch een belangrijke invloed op de gang van zaken in de economie. Daarmee hebben ze ook belangrijke invloed op de burgers. Zo was de Fed eind jaren zeventig vrij laks en besloot, wakker geworden, haar kortetermijntarieven snel en drastisch te verhogen.
De afgelopen week kwam de Amerikaanse rente op tienjaars-staatsobligaties boven 3% uit. Dat wordt als een belangrijke gebeurtenis gezien. Wij kunnen er niet zo opgewonden over raken. Een geleidelijke stijging van die rente kan geen kwaad, een plotselinge wel. Bovendien noteerde de tienjaarsrente later weer 2,97%.
Vorige week schreven we over Schroders, dat denkt dat de markt een te lage stijging van de tienjaarsrente op Amerikaanse staatsschuld incalculeert in de koersen. De tienjaarsrente zou stijgen naar 3,78-4,80% in 2019. NN Investment Partners wijkt hiervan af en ziet de rente niet zoveel stijgen.
Een stijgende rente heeft een negatief effect op de waardering van aandelen. Niet alleen worden obligaties, zowel staatsobligaties als bedrijfsobligaties, dan door hun hogere coupon concurrerender vergeleken met het aandelendividend. Analisten gebruiken de rente ook bij het schatten van toekomstige winsten van bedrijven. Die winsten zijn weer van invloed op de aandelenwaarderingen (de disconteringsmethode).
Zorgen over een handelsoorlog namen af nadat de Verenigde Staten en China lieten weten open te staan voor onderhandelingen. De toenemende risicobereidheid onder beleggers kwam afgelopen week tot uiting in een stijging van de Amerikaanse tienjaarsrente. Die klom met circa 7 basispunten naar 2,80%.
Er heerst onrust op de aandelenmarkten door de handelsruzie die zich tussen de VS en China ontwikkelt. Daarbij speelt ook een rol dat president Donald Trump zo onberekenbaar is. Hoe dan ook, die onrust krijgt ook greep op de obligatiemarkten.
De daling van de Duitse tienjaarsrente op staatsobligaties zette door. Dit komt, als eerste, doordat de ECB later met haar geldmarktverhogingen begint dan verwacht (nu midden 2019 of later).
Op het front van de staatsobligaties was het deze week rustig. De Duitse tienjaarsrente daalde verder en de Amerikaanse bleef stabiel.
De Amerikaanse tienjaarsrente hangt nu bijna een maand rond 2,85%. Brak in februari bij een loonstijging nog bijna paniek uit – want er zou maar eens hogere inflatie komen en een extra, vierde renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank Fed – in maart was een bijna identieke loonstijging geen reden meer om zorgen te hebben.
De winst van een anti-EU-partij bij de Italiaanse verkiezingen heeft de markten voor langetermijn-staatsobligaties weinig beroerd. De koers van tienjaars Italiaanse staatsschuld daalde maandag licht (het rendement steeg dus iets). Het staatspapier is vrij populair onder beleggers die actief willen zijn in Europa.
Er heerste de afgelopen week rust op de markten voor langetermijn-staatsobligaties. In Europa was zelfs sprake van een daling van de rendementen (rentes).
De Amerikaanse rente loopt op: De economie draait al geruime tijd op volle kracht en dit beginnen we ook terug te zien in de inflatie. Zo steeg de inflatie in januari met 0,5% maand-op-maand, tegen de verwachting van 0,3% en een prijsontwaarding van 0,1% in december.
Op de obligatiemarkten keerde de rust afgelopen week weer terug. De Duitse tienjaarsrente sloot maandag op 0,76%, circa twee basispunten hoger dan de week daarvoor. In de Verenigde Staten steeg de tienjaarsrente met veertien basispunten naar 2,85%. Goede macro-cijfers en oplopende inflatieverwachtingen zorgen voor hogere obligatierentes.
De ban leek gebroken. De berichten over inflatie waren bemoedigend, maar toch stegen de tienjaarsrentes de afgelopen week aanvankelijk stevig door hogere inflatieverwachtingen.
Traditioneel loopt de Europese economische cyclus achter bij die van de VS. Dat geldt ook nu: de werkloosheid in de VS is met 4% veel verder gedaald dan die in Europa en de inflatie is er hoger.
Gewoontes in andere landen willen nog wel eens verbazing wekken. Neem nu het sluiten van allerlei overheidsinstanties in de VS. Amerikaanse staatsobligaties tonen souplesse.
De markten voor staatsobligaties zijn het jaar nerveus begonnen. Met hun monetaire beleid zijn meerdere centrale banken de financiële markten nog aan het verruimen.
Voor de Europese en Amerikaanse staatsobligatiemarkten is het jaar rustig begonnen. In Duitsland bleef de tienjaarsrente vlak op 0,43%, terwijl de Amerikaanse tienjaarsrente met slechts drie basispunten steeg naar 2,49%.
