Updates

Aandelen Nederland

Basic-Fit

Advies
houden
Aandelen Nederland

Heijmans

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Kendrion

Advies
kopen
Aandelen Nederland

CTP

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

Bayer

Advies
verkopen
Aandelen Nederland

Universal Music Group

Advies
houden
Aandelen Nederland

Aegon

Advies
houden
Aandelen Nederland

NN Group

Advies
kopen
Aandelen Nederland

ASR

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

AB Inbev

Advies
houden
Aandelen Nederland

SBM Offshore

Advies
kopen
Aandelen Nederland

AMG

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

HSBC

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Coca-Cola EurPartners

Advies
houden
Aandelen Nederland

Van Lanschot Kempen

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Arcadis

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Fagron

Advies
houden
Aandelen Nederland

BAM

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Alfen

Advies
kopen

Updates

Aandelen Nederland

Basic-Fit

Advies
houden
Aandelen Nederland

Heijmans

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Kendrion

Advies
kopen
Aandelen Nederland

CTP

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

Bayer

Advies
verkopen
Aandelen Nederland

Universal Music Group

Advies
houden
Aandelen Nederland

Aegon

Advies
houden
Aandelen Nederland

NN Group

Advies
kopen
Aandelen Nederland

ASR

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

AB Inbev

Advies
houden
Aandelen Nederland

SBM Offshore

Advies
kopen
Aandelen Nederland

AMG

Advies
kopen
Aandelen Internationaal

HSBC

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Coca-Cola EurPartners

Advies
houden
Aandelen Nederland

Van Lanschot Kempen

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Arcadis

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Fagron

Advies
houden
Aandelen Nederland

BAM

Advies
kopen
Aandelen Nederland

Alfen

Advies
kopen
Opinie Hildo Laman, 11 apr 2014 11:14

Wat is het effect van volatiliteit op optieprijzen?

0 0 Leestijd ongeveer

Een van de belangrijkste factoren die de waarde van een optie bepaalt, is de beweeglijkheid of de volatiliteit van de onderliggende waarde. Hoe die prijsvorming tot stand komt en welke typen volatiteitswaarden we onderscheiden, nemen we in deze aflevering onder de loep.

Opties zijn instrumenten waarvan het resultaat afhangt van een bepaalde onderliggende waarde, bijvoorbeeld een aandeel. Maar het prijsverloop van opties is heel anders dan dat van aandelen. De belangrijkste reden daarvoor is dat een optie een afloopdatum heeft. Op die datum heeft de optie een (intrinsieke) waarde of loopt waardeloos af. Voor de optiebelegger is het dan ook belangrijk dat de gewenste koersbeweging plaatsvindt vóór de expiratie van de optie.

Sommige financiële producten bewegen vrij hevig, terwijl andere over het algemeen juist een kalm koersverloop kennen. De koersbeweging van het aandeel Shell de afgelopen twaalf maanden is bijvoorbeeld veel minder spectaculair dan die van ArcelorMittal (zie grafiek). Als grotere koersuitslagen vaker voorkomen, is er een grotere kans dat opties die out-of-the-money zijn (geen intrinsieke waarde hebben) in de toekomst wel intrinsieke waarde krijgen dan wanneer grote koersbewegingen zeldzaam zijn.

Stel er is een call op Shell met een uitoefenprijs die 10% boven de huidige koers van het aandeel ligt en een call op ArcelorMittal met dezelfde expiratiedatum en een uitoefenprijs die ook 10% boven de huidige koers ligt. Omdat het aandeel Arcelor vaak grotere procentuele uitslagen laat zien dan Shell, is de kans groter dat Arcelor in een bepaalde periode 10% of meer stijgt dan dat dit met Shell gebeurd. Daarom zullen optiebeleggers over het algemeen (relatief) meer geld over hebben voor de Arcelor-call dan voor de Shell-call; de kans dat de Arcelor-call een substantiële intrinsieke waarde krijgt is groter, en dat is geld waard.

Alles over opties
In deze educatieserie wordt uitgelegd hoe opties werken. De serie is bedoeld voor lezers die geïnteresseerd zijn in opties, maar er weinig of niets van weten. Maar ook voor beleggers met meer optiekennis of ervaring kan het interessant zijn om eens te testen of de theorie er nog wel goed in zit. In deel één gingen we in op de basisbegrippen: wat is een optie, wat zijn een put en een call, hoe werken opties precies? In het tweede deel bespraken we onder meer de prijsvorming en de looptijd van opties.

 

Volatiliteitswaarden

De beweeglijkheid van een koers wordt in de financiële wereld volatiliteit genoemd. Volatiliteit wordt uitgedrukt in een percentage. In het algemeen wordt met dit percentage de volatiliteit op jaarbasis bedoeld. Er zijn verschillende volatiliteitswaarden die gebruikt worden in de optiehandel. We kennen de historische volatiliteit, de verwachte volatiliteit en de ‘implied volatility’.

Omdat de huidige waarde van een optie afhangt van wat er in de toekomst met de koers van de onderliggende waarde gebeurt, zouden optiebeleggers het liefst weten wat die toekomstige volatiliteit van de onderliggende waarde is. Omdat dit nu eenmaal niet mogelijk is, wordt een schatting gemaakt op basis van gegevens uit het verleden. Aan de hand daarvan wordt de historische volatiliteit over een periode berekend. Die is niet altijd gelijk; de historische volatiliteit van een aandeel in 2009 zal waarschijnlijk hoger zijn geweest dan in 2013.

Optiehandelaren kunnen een schatting van de toekomstige volatiliteit maken aan de hand van de historische volatiliteit en van eventuele andere informatie. Als het bedrijf bijvoorbeeld belangrijke resultaten naar buiten brengt, kan dat voor een flinke koersbeweging zorgen. Dan kan de geschatte volatiliteit hoger zijn dan wanneer er geen nieuws verwacht wordt. De schatting kan achteraf natuurlijk onjuist blijken te zijn. Als de volatiliteit in de praktijk lager was dan waar vooraf rekening mee werd gehouden, was de waardeberekening voor de opties te hoog. Dit is dus nadelig voor kopers van opties; die hebben achteraf gezien teveel betaald. Als de beweeglijkheid juist groter was, waren de optiewaarderingen te laag, dit is in het voordeel van de kopers van opties.

Factoren

Omdat de waarde van opties bepaald wordt door een aantal factoren, is het ook mogelijk om de volatiliteit die in de prijsvorming van opties verwerkt zit op een andere manier te bepalen: de marktprijs van een optie kan worden beschouwd als de uitkomst van een waarderingsmodel. In dit model worden bepaalde factoren worden gebruikt. Looptijd, koers van de onderliggende waarde en de rente kunnen als gegeven en bekend worden beschouwd. Als volatiliteit de enige ontbrekende factor is en de uitkomst van het model bekend is (namelijk de prijs van de optie), kan uitgerekend worden welke volatiliteit is gebruikt bij de berekening van de waarde van de opties. In het Engels heet deze volatiliteit ‘implied volatility’. Deze waarde kan gebruikt worden om als het ware af te lezen hoe de markt denkt over de toekomstige volatiliteit. Dit kan eventueel vergeleken worden met de eigen verwachting.

deel3a

Voor particuliere optiebeleggers is het niet eenvoudig om zelf waarderingen en berekeningen te maken. Maar verschillende softwarepakketten en brokers bieden allerlei informatie over volatiliteitswaarden en optiewaardering, soms gratis. Verder zijn er een aantal ‘vuistregels’, die het leven makkelijker maken: over het algemeen is de volatiliteit in de optiewaardering hoog als de markt daalt, terwijl die laag is als de markt stijgende is. De achterliggende gedachte is dat beurscorrecties en crashes over het algemeen in korte tijd plaatsvinden, met dus grote uitslagen per dag, week of maand. In dergelijke periodes zijn opties dus relatief duur. Na een flinke daling is het dus vaak duur om een put te kopen, en wellicht niet raadzaam.

Volatiliteitsindices


Omdat van actuele optieprijzen de volatiliteit afgelezen kan worden, is het mogelijk om een er een index van te maken. De S&P500- volatiliteitsindex, de VIX genoemd, geeft weer welke volatiliteit in de prijzen van S&P500-opties met een looptijd van 30 dagen zit verrekend. De VIX wordt uitgedrukt in een percentage, maar het percentageteken wordt veelal weggelaten. Hoewel de VIX gebruikmaakt van 30-daagse opties, wordt die index uitgedrukt in geannualiseerde volatiliteit. Een VIX van 15 wil dus niet zeggen dat er bewegingen van rond de 15% verwacht worden in de S&P de komende 30 dagen. Als de VIX dicht bij de 10 staat, of er zelfs onder, verwacht de markt over het algemeen vrij kalme bewegingen. Normaal gesproken hoort een lage VIX bij koersstijgingen. Een VIX in de buurt van 20, of (ver) daarboven is een teken dat de markt zich zorgen maakt. Een hoge VIX hoort dan ook bij dalende aandelenkoersen. Daarom wordt de VIX ook wel de ‘angstindex’ genoemd: een hoge VIX betekent dat de markt bang is voor lagere koersen, bij een lage index staan de seinen op groen. Helaas is de voorspellende waarde van de VIX beperkt. Het is zelden zo dat de VIX oploopt vóór de aandelenkoersen dalen. Meestal gaat het gelijk op.

Standaarddeviatie


Volatiliteit kan ook gezien worden als een standaarddeviatie. Dit is een begrip uit de statistiek dat een indicatie geeft van de afwijking rond een bepaald gemiddelde van een dataverzameling. Denk bijvoorbeeld aan temperatuurschommelingen rond een gemiddelde temperatuur. Een veel gebruikte vuistregel, afkomstig uit de statistiek, is dat ongeveer 68,3% van de uitkomsten (bijvoorbeeld dagelijkse koersschommelingen) binnen één standaarddeviatie valt. Als de standaarddeviatie van de dagelijkse koersbewegingen van een aandeel bijvoorbeeld 1% is, zegt deze regel dat in ongeveer 68 van 100 handelsdagen de koersuitslag tussen de -1% en +1% zal vallen. Deze regel kan ook worden uitgebreid tot twee standaarddeviaties: 95,4% van de gevallen zal binnen twee standaarddeviaties vallen, dat wil in dit voorbeeld zeggen tussen -2% en +2%. Voor drie standaarddeviaties (-3% en +3%) geldt 99,7%. Maar let op: dit wil niet zeggen dat er geen grotere uitslag zal voorkomen. Een kleine kans wil namelijk nog niet zeggen dat iets onmogelijk is!

 

Risico

Aan de andere kant zijn stijgende markten over het algemeen vrij kalm, met relatief kleine koersbewegingen over een langere periode. Dan zijn opties dus relatief goedkoop. Dat wil overigens niet per definitie zeggen dat opties dan een ‘koopje’ zijn; dat moet nog blijken uit de toekomstige koersen. Verder is de volatiliteit op een aandelenindex vaak lager dan die op een individueel aandeel. Dat is logisch: de spreiding van een index kan er voor zorgen dat de index zelf per saldo amper beweegt terwijl de aandelen wel bewegen. Ook kan er een overnamebod op een individueel aandeel komen of kan het bedrijf in financiële problemen raken. Dit risico is (vrijwel) uitgesloten voor een index.

De volatiliteit die wordt gebruikt voor waardering van opties verandert continu op de markt. Aan de hand van koersbewegingen en nieuwe informatie passen handelaren de volatiliteit die ze gebruiken bij de optiewaardering aan. Daarom kan het zo zijn dat optieprijzen tijdens de dag veranderen terwijl de koers van de onderliggende waarde (vrijwel) niet verandert. Verder wil een hoge volatiliteit niet zeggen dat een optie veel waard wordt. Als een aandeel met flinke koersbewegingen omhoog en omlaag gaat maar uiteindelijk gelijk blijft, was de volatiliteit hoog. Iemand die een optie heeft gekocht en tot de expiratie heeft aangehouden, zal dan weinig of niet geprofiteerd hebben van de volatiliteit. Verkopen (shortgaan) was achteraf gezien beter geweest.

Het hoe en wat van volatiliteit is belangrijke informatie voor optiebeleggers. Maar bedenk altijd dat deze informatie geen garanties biedt. Welke richting gaat de koers op? Wanneer gaat de koers bewegen? Dat blijft onbekend. Bovendien zijn opties over het algemeen efficiënt geprijsd: als er een flinke beweging verwacht wordt, zijn de optiewaarderingen navenant hoog. Als er daarentegen weinig beweging verwacht wordt, zijn opties vrij goedkoop. Maar het potentieel is dan ook vaak beperkt.

Volgende keer
In de volgende aflevering worden twee belangrijke begrippen uit de optiewereld besproken: Delta en put/call-pariteit. Delta drukt uit in hoeverre de prijs van een optie meebeweegt met de prijs van de onderliggende waarde. Put/call-pariteit is een formule die de prijzen van puts en calls als het ware ‘koppelt’. De prijzen van calls en puts lijken op het eerste oog totaal verschillend te zijn, maar ze zijn wel degelijk met elkaar verbonden.

Lees ook deel 4: Wat is delta en put-callpariteit?

Wilt u nog sneller uw kennisniveau verbeteren? Schrijf u in voor de Beleggers Belangen Academy. Binnen de Academy delen de specialisten van Beleggers Belangen hun bewezen kennis over beleggen, omdat het nemen van de juiste beleggingsbeslissingen belangrijker is dan ooit.

Alert

Selecteer de onderwerpen waarover u een Beleggers Belangen alert wilt ontvangen. Uw selectie wordt direct bewaard en kunt u op ieder moment zelf aanpassen.

Verder lezen?

Blijf dagelijks op de hoogte van het laatste beleggingsnieuws. Ontdek Beleggers Belangen nu vanaf €10,75 per maand. Bent u nieuw en wilt u eerst meer informatie? Klik dan hier! 

 Bekijk onze abonnementen hier!
Meer uitleg over inloggen? Lees de FAQ