Defensieve portefeuille -1% | De praktijk volgt de theorie

Het belangrijkste doel van de Defensieve portefeuille is vermogensbehoud in elk beursklimaat. Het is fijn dat als het compleet mis gaat op de beurs, de praktijk net zo werkt als de theorie. De portefeuille heeft 39,6% cash. Dit percentage is zo hoog omdat de beurzen niet goedkoop zijn. Mochten aandelen dalen, dan komt er een moment dat ik de cash ga inzetten. De belangrijkste gedachte daarachter, is dat lager gewaardeerde aandelen een veel lager risico hebben dan normaal-, of hoog gewaardeerde aandelen.

De grootste koersdalingen hebben in het verleden immers altijd plaatsgevonden wanneer aandelen van duur naar normaal gewaardeerd gingen. En de allergrootste koersdalingen representeerden een teruggang van de waardering van aandelen van duur naar goedkoop.

De huidige waarderingen

De Europese CAPE-ratio (Cyclically Adjusted Price-to-Earnings ratio) op de MSCI Europe staat op 19,4 en dezelfde ratio met als onderliggende waarde de MSCI USA op 29,0. Bij de vorige grote crash in het eerste kwartaal van 2020 daalden zij tot respectievelijk 17,1 en 24,3.

Mochten de Europese en Amerikaanse aandelen tot de waarderingen van maart 2020 teruglopen, dan is het nog maar de vraag of er dan weer net zo’n koopmoment is voor aandelen als toentertijd. In maart 2020 ging alles hard omhoog omdat de Fed begon met het kopen van assets voor vele honderden miljarden dollars. Dit kon de centrale bank doen omdat er deflatie was, maar nu is er juist inflatie. Nu beginnen met QE zou de huidige hoge inflatie alleen nog maar verder aanwakkeren.

De laagste waardering van deze eeuw was in het voorjaar van 2009. Toen bereikte de MSCI Europe een waardering van 10,8 en de MSCI USA stond toen op 12,4. Als we deze waarderingen van 2009 weer zouden gaan zien, kwam er nog een koersdaling van 50% aan.

De Defensieve portefeuille is er voor beleggers die wakker liggen van dit soort koersdalingen en daarom breiden wij op de huidige niveaus het aandelengedeelte niet uit. Al zie ik de kans dat de beurzen op korte termijn met tientallen procenten verder gaan dalen wel als klein.

Alles draait om de centrale banken

De kans is namelijk aanwezig dat centrale banken ingrijpen ondanks de inflatie. Het Verenigd Koninkrijk is wat dat betreft een goed voorbeeld. Daar is de inflatie 10% en is de centrale bank is al een tijd bezig om dat percentage naar beneden te brengen. Dit deed de Bank of England (BoE) in eerste instantie door de rente meerdere keren te verhogen en afgelopen vrijdag (30 september) zou de BoE vertellen hoe ze de balans zou gaan afbouwen. Op de balans staan de beleggingen die de BoE in de afgelopen jaren heeft gekocht om de Britse financiële wereld en daarmee de economie te ondersteunen.

Maar al eerder vorige week greep de centrale bank in omdat de rente aan het stijgen was en de pond aan het dalen; naar verluidt waren meerdere pensioenfondsen in de problemen gekomen. De spreekbeurt en het plan om de balans af te bouwen werden geschrapt en er werden meteen assets gekocht om de financiële markten te ondersteunen. Hierop volgde direct een scherpe reactie in de financiële markten, zo schoot de AEX met een punt of 10 omhoog. De ECB en vooral de Fed zijn belangrijker voor de internationale financiële markten dan de BoE. Kun je nagaan wat er gaat gebeuren wanneer deze centrale banken draaien van verkrappen naar verruimen.

Een argument waarom dit moment verder weg zal zijn gedacht gaf Charlie Munger, de rechterhand van Warren Buffett, in februari. Hij zei dat na een nucleaire oorlog, inflatie het gevaarlijkste is waar de wereld mee te maken kan krijgen. Volgens Munger is inflatie de manier waarop democratieën eindigen en hij noemde toentertijd allerlei voorbeelden, van het einde van het Romeinse rijk tot aan de opkomst van Hitler. De balans uitbreiden in tijden van hoge inflatie zal waarschijnlijk als effect hebben dat die inflatie niet naar beneden gaat komen.

Goud

Op lange termijn is er een hoge correlatie tussen de waarde van geld en de prijs van goud. Dit komt omdat goud niet bij te maken is en geld wel. Dit is de reden dat er ter bescherming een positie van 22% in de goudprijs in de Defensieve portefeuille zit. Deze grote positie in goud moet het goed gaan doen op het moment dat de Fed en de ECB hun beleid omgooien, maar het is daarnaast ook een bescherming voor dingen die mis kunnen gaan.

Vorige week ben ik geschrokken van de meerdere explosies bij de Nordstream 1 en Nordstream 2 pijpleidingen. De Zweedse overheid meldde dat één knal zo heftig was dat deze bij alle Zweedse meetstations waar te nemen viel: Zweden is een land waarbij tussen noord en zuid een afstand zit van 1600 kilometer! De Duitse inlichtingendiensten meldden dat Nordstream 1 waarschijnlijk onherstelbaar beschadigd is.

Het gevolg is dat de winter van 2023/2024 een nog groter probleem gaat worden dan al voorzien. De gasvoorraden zijn hoog genoeg voor komende winter, maar die voorraden zijn voor 40% afkomstig van Rusland en daar moet denk ik een alternatief voor gaan komen.

In een kapitalistische wereld is er altijd genoeg energie en de Europeanen zijn rijk genoeg om de rest van de wereld te overbieden voor de beschikbare fossiele brandstoffen, maar het zorgt er wel voor dat de inflatie niet verdwijnt.

Een stijgende energierekening betekent immers minder geld voor leuke uitgaven. Dit moet wel gaan zorgen voor nog meer tegenvallende resultaten van bedrijven die niet-noodzakelijke goederen produceren. Hier gaat de hele beurs last van krijgen.

Ik neem geen enkel risico en daarom blijft de grote positie in cash en goud in stand. De komende winter moet duidelijker worden hoeveel de Europese en Amerikaanse consument minder gaan besteden vanwege de inflatie, daarna kijk ik hoe de wereld er dan uit ziet.

Individuele posities

Bij de individuele posities is sinds onze laatste update in augustus niet zo veel veranderd. Chevron (+44%) en de iShares Diversified Commodity Swap (+33%) voeren nog steeds de ranglijst over 2022 aan. Deze posities hebben een gezamenlijke weging van 8,2%.

Onderaan de lijst bungelen Enel (-40%) en Cisco (-25%). Deze twee posities wegen voor 3,4% mee. De positieve uitschieters zijn dus groter dan de negatieve en bovendien hebben de winnaars een veel zwaardere weging dan de verliezers.