Wint de optimistische belegger?

Eind 2015 waren de meeste strategen, waaronder ikzelf, gematigd optimistisch over de winstvooruitzichten voor de aandelenmarkten in 2016 en verwachtten ze gemiddeld een rendement in lijn met de winstgroei, ofwel 5% tot 7%. Vanaf de eerste handelsdag van het jaar bleek echter dat de aandelenmarkt een minder rustig 2016 tegemoet ging dan verwacht. De recente Brexit heeft extra olie op het vuur gegooid. Zijn sommige strategen, zoals ik, niet te optimistisch geweest? Om deze vraag te beantwoorden, is het noodzakelijk om de marktvolatiliteit in het juiste perspectief te plaatsen. De neergang van de wereldwijde aandelenmarkten in januari en februari werd veroorzaakt door de vrees dat een harde landing in China in combinatie met een recessie in de Verenigde Staten, zou leiden tot een wereldwijde recessie. Deze vrees bleek ongegrond. China is erin geslaagd om zijn groei te stabiliseren - het is zelfs een van de weinige landen waarvoor het Internationaal Monetair Fonds onlangs de groeivooruitzichten opwaarts bijstelde - terwijl de Verenigde Staten hun groeitempo voortzetten en gemiddeld 200.000 banen per maand creëren. Het verdwijnen van de angst leidde tot een stijging op de beurzen van meer dan 10% tussen medio februari en eind juni. Door de Brexit zijn veel beleggers van slag geraakt en overheerst het pessimisme weer. De Europese aandelenbeurzen verloren meer dan 10% in slechts twee handelssessies. Emotie is echter vaak een slechte raadgever. Om met de hiervoor genoemde gebeurtenissen om te gaan, is het raadzaam om wat afstand te nemen en de huidige volatiliteit in perspectief te plaatsen. Dat kan door het lezen van klassieke beleggingsboeken zoals “Triumph of the optimists”, van de Britse economen Elroy Dimson, Paul Marsh en Mike Staunton. De auteurs hiervan hebben de prestaties van de financiële markten geanalyseerd over een periode van meer dan honderd jaar. Hiermee toonden ze aan dat de optimisten die in deze periode in aandelen hadden belegd weliswaar diverse grote schokken moesten doorstaan, maar toch triomfeerden over pessimisten met een voorkeur voor risicovrije activa, zoals staatsobligaties. Na de publicatie van het boek in 2002 hebben de optimisten hun triomftocht voortgezet, want de S&P500 boekte sindsdien een winst van ruim 80%. Hun aantal is echter steeds kleiner geworden.

Tweeledig

De optimisten lijken zelfs te capituleren. De American Association of Individual Investors (AAII), die sinds 28 jaar elke week een onderzoek doet onder zijn leden, maakte begin juni bekend dat slechts 17,75% van de ondervraagde beleggers optimistisch was over de vooruitzichten voor de aandelenmarkt voor de komende zes maanden. Sinds 1988 is het percentage optimistische beleggers slechts dertien keer gelijk met of lager dan het huidige niveau geweest. Zelfs in maart 2009 was nog 18,92% van de beleggers positief, terwijl het economische en financiële klimaat toen veel slechter was dan nu. Overdreven pessimisme is historisch gezien een goed voorteken voor de aandelenmarkten. Het rendement van de S&P500 tijdens die dertien periodes van zes maanden, is namelijk altijd positief geweest, met een gemiddelde van 13,3%. De vraag is natuurlijk of de huidige situatie anders is? Het antwoord is tweeledig. 'Ja', omdat de Brexit ons in een periode brengt van risicoaversie en politieke instabiliteit die in de komende maanden zal drukken op risicovolle beleggingen. 'Nee', omdat het Europese project niet ten onder zal gaan, ook al is het aan het wankelen gebracht door de Brexit. De gebeurtenissen van de afgelopen dagen hebben paradoxaal genoeg het besef van de vele sterke punten van de Europese Unie weer doen opleven, zelfs in het Verenigd Koninkrijk. Ik blijf dus optimistisch over het vermogen van de EU om zichzelf opnieuw uit te vinden. Zodra de politieke onzekerheid is verdwenen, zullen beleggers zich weer richten op de onderliggende fundamenten, die blijven pleiten voor belangen in Europese aandelen. Zoals Winston Churchill terecht zei: ‘dit is niet het einde, dit is zelfs niet het begin van het einde, het is slechts het einde van het begin.’

Lees ook: Het trilemma van de economie

Eind 2015 waren de meeste strategen, waaronder ikzelf, gematigd optimistisch over de winstvooruitzichten voor de aandelenmarkten in 2016 en verwachtten ze gemiddeld een rendement in lijn met de winstgroei, ofwel 5% tot 7%. Vanaf de eerste handelsdag van het jaar bleek echter dat de aandelenmarkt een minder rustig 2016 tegemoet ging dan verwacht. De recente Brexit heeft extra olie op het vuur gegooid. Zijn sommige strategen, zoals ik, niet te optimistisch geweest?

Om deze vraag te beantwoorden, is het noodzakelijk om de marktvolatiliteit in het juiste perspectief te plaatsen. De neergang van de wereldwijde aandelenmarkten in januari en februari werd veroorzaakt door de vrees dat een harde landing in China in combinatie met een recessie in de Verenigde Staten, zou leiden tot een wereldwijde recessie. Deze vrees bleek ongegrond. China is erin geslaagd om zijn groei te stabiliseren – het is zelfs een van de weinige landen waarvoor het Internationaal Monetair Fonds onlangs de groeivooruitzichten opwaarts bijstelde – terwijl de Verenigde Staten hun groeitempo voortzetten en gemiddeld 200.000 banen per maand creëren. Het verdwijnen van de angst leidde tot een stijging op de beurzen van meer dan 10% tussen medio februari en eind juni. Door de Brexit zijn veel beleggers van slag geraakt en overheerst het pessimisme weer. De Europese aandelenbeurzen verloren meer dan 10% in slechts twee handelssessies.

Emotie is echter vaak een slechte raadgever. Om met de hiervoor genoemde gebeurtenissen om te gaan, is het raadzaam om wat afstand te nemen en de huidige volatiliteit in perspectief te plaatsen. Dat kan door het lezen van klassieke beleggingsboeken zoals “Triumph of the optimists”, van de Britse economen Elroy Dimson, Paul Marsh en Mike Staunton. De auteurs hiervan hebben de prestaties van de financiële markten geanalyseerd over een periode van meer dan honderd jaar. Hiermee toonden ze aan dat de optimisten die in deze periode in aandelen hadden belegd weliswaar diverse grote schokken moesten doorstaan, maar toch triomfeerden over pessimisten met een voorkeur voor risicovrije activa, zoals staatsobligaties. Na de publicatie van het boek in 2002 hebben de optimisten hun triomftocht voortgezet, want de S&P500 boekte sindsdien een winst van ruim 80%. Hun aantal is echter steeds kleiner geworden.

Tweeledig

De optimisten lijken zelfs te capituleren. De American Association of Individual Investors (AAII), die sinds 28 jaar elke week een onderzoek doet onder zijn leden, maakte begin juni bekend dat slechts 17,75% van de ondervraagde beleggers optimistisch was over de vooruitzichten voor de aandelenmarkt voor de komende zes maanden. Sinds 1988 is het percentage optimistische beleggers slechts dertien keer gelijk met of lager dan het huidige niveau geweest. Zelfs in maart 2009 was nog 18,92% van de beleggers positief, terwijl het economische en financiële klimaat toen veel slechter was dan nu. Overdreven pessimisme is historisch gezien een goed voorteken voor de aandelenmarkten. Het rendement van de S&P500 tijdens die dertien periodes van zes maanden, is namelijk altijd positief geweest, met een gemiddelde van 13,3%. De vraag is natuurlijk of de huidige situatie anders is?

Het antwoord is tweeledig. ‘Ja’, omdat de Brexit ons in een periode brengt van risicoaversie en politieke instabiliteit die in de komende maanden zal drukken op risicovolle beleggingen. ‘Nee’, omdat het Europese project niet ten onder zal gaan, ook al is het aan het wankelen gebracht door de Brexit. De gebeurtenissen van de afgelopen dagen hebben paradoxaal genoeg het besef van de vele sterke punten van de Europese Unie weer doen opleven, zelfs in het Verenigd Koninkrijk. Ik blijf dus optimistisch over het vermogen van de EU om zichzelf opnieuw uit te vinden. Zodra de politieke onzekerheid is verdwenen, zullen beleggers zich weer richten op de onderliggende fundamenten, die blijven pleiten voor belangen in Europese aandelen. Zoals Winston Churchill terecht zei: ‘dit is niet het einde, dit is zelfs niet het begin van het einde, het is slechts het einde van het begin.’

Lees ook: Het trilemma van de economie