Beurs & Economie: Het trilemma van de economie

Er loert een nieuwe schuldencrisis om de hoek. Niet alleen doemprofeten waarschuwen ervoor, vorige week sloeg ook de centrale bank der centrale banken alarm. Het probleem van Europa is de lage groei, de torenhoge schulden en de beperkte invloed van de beleidsmakers. De Bank for International Settlements (BIS) is de centrale bank der centrale banken. De BIS houdt kantoor te Basel en alles wat daar gebeurt, blijft geheim. De Bank voor Internationale Betalingen werd in 1930 in Den Haag opgericht door een klein aantal diplomaten en bankiers. Hoewel de BIS-bank een private onderneming is, heeft zij alle kenmerken van een soevereine staat. In 1987 kende Zwitserland de BIS dezelfde uitzonderlijke status toe als het Vaticaan. De organisatie en haar medewerkers genieten immuniteit van rechtsvervolging en zijn vrijgesteld van belastingen. In de loop der jaren werd de invloed die de BIS uitoefent op het reilen en zeilen van de monetaire wereld almaar groter. Er doen nu 60 centrale banken aan mee, waaronder die van China en India. Zoals aangestipt, transparantie is niet het sterkste punt van de bank der banken. Niettemin treedt men af en toe gericht naar buiten, zoals vorige week. Daags voor het Britse referendum uitte Jaime Caruana, de Mexicaanse bestuursvoorzitter van de BIS, in een teleconferentie voorafgaand aan de jaarlijkse bijeenkomst van centrale bankiers zijn bezorgdheid over de stabiliteit van het financiële systeem. Kort samengevat komt het erop neer dat de wereldeconomie er niet zo slecht voor staat als gedacht wordt, maar dat het groeitempo van de mondiale economie wel achterblijft op het trendgemiddelde. Wat de BIS-bank vooral zorgen baart, is de constellatie van lage productiviteitsgroei, torenhoge schulden en de beperkte invloed van fiscale en monetaire beleidsmaatregelen, de historisch lage rentevoeten en de miljardeninjecties van centrale banken ten spijt.

Het Wall Street van Europa

En alsof het trilemma van lage groei, hoge schulden en beperkte slagkracht van beleidsmakers niet genoeg is, wacht de mondiale economie met de uitslag van de volksraadpleging in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe uitdaging. De Britse economie is in hoge mate vervlochten met de Europese en The City is het Wall Street van Europa. Voor de wereldeconomie komt de ontvlechting van het Verenigd Koninkrijk met de Europese Unie erg ongelegen. Het is een bron van onzekerheid die verre van bevorderlijk is voor de afbouw van ontwrichtende stimuleringsmaatregelen. Naar verluidt, staan overal ter wereld centrale banken klaar om in te grijpen. Het instrument daartoe zijn renteverlagingen en geldinjecties. Dat zijn juist de middelen die de kwaal verergeren, omdat ze een negatieve bijdrage leveren aan de schuldenberg. Professor Stephen Keen waarschuwt eveneens voor de torenhoge schulden. Volgens de Australische Doctor Doom is een nieuwe schuldencrisis onafwendbaar, als Europa zijn schulden niet wegwerkt. Het is een open deur: schulden leiden tot bubbels, maar het magere economische herstel dat we links en rechts zien, is gedoemd te mislukken, als we de schuldenberg niet saneren. De economie raakt door de omvang van onze private schulden verzeild in een recessie zodra de hoge leenkosten bij economische tegenwind het gezinsinkomen onder druk zetten.

Helikoptergeld

In tegenstelling tot andere economen en doemprofeten, ziet Keen wel heil in helikoptergeld. Volgens hem kampt de mondiale economie niet met een seculiere stagnatie, maar wel met een schuldenstagnatie. Voor de kredietcrisis van 2008 werd de groei kunstmatig hooggehouden door de excessieve kredietverstrekking. Om een systeemcrisis te vermijden en de gevolgen van de Grote Recessie te verzachten, moesten overheden diep in de buidel tasten, waardoor de begrotingstekorten en staatsschulden substantieel opliepen. Omdat het afschrijven van schulden nogal gevoelig ligt, kunnen regeringen analoog aan de kwantitatieve verruiming van de Europese Centrale Bank immer nog overgaan tot het uitdelen van gratis geld. Als zij het geld direct op de rekening van de burgers storten, dan daalt daarmee de schuldenlast en krijgen gezinnen meer bestedingsruimte. Weliswaar gaat een dergelijke maatregel ten koste van het begrotingstekort, maar op termijn zet het de (wereld)economie wel terug op het spoor.

Lees ook: Beurs & Economie: Extra dekking met dividendaandelen

Er loert een nieuwe schuldencrisis om de hoek. Niet alleen doemprofeten waarschuwen ervoor, vorige week sloeg ook de centrale bank der centrale banken alarm. Het probleem van Europa is de lage groei, de torenhoge schulden en de beperkte invloed van de beleidsmakers.

De Bank for International Settlements (BIS) is de centrale bank der centrale banken. De BIS houdt kantoor te Basel en alles wat daar gebeurt, blijft geheim. De Bank voor Internationale Betalingen werd in 1930 in Den Haag opgericht door een klein aantal diplomaten en bankiers. Hoewel de BIS-bank een private onderneming is, heeft zij alle kenmerken van een soevereine staat. In 1987 kende Zwitserland de BIS dezelfde uitzonderlijke status toe als het Vaticaan. De organisatie en haar medewerkers genieten immuniteit van rechtsvervolging en zijn vrijgesteld van belastingen.

In de loop der jaren werd de invloed die de BIS uitoefent op het reilen en zeilen van de monetaire wereld almaar groter. Er doen nu 60 centrale banken aan mee, waaronder die van China en India. Zoals aangestipt, transparantie is niet het sterkste punt van de bank der banken. Niettemin treedt men af en toe gericht naar buiten, zoals vorige week. Daags voor het Britse referendum uitte Jaime Caruana, de Mexicaanse bestuursvoorzitter van de BIS, in een teleconferentie voorafgaand aan de jaarlijkse bijeenkomst van centrale bankiers zijn bezorgdheid over de stabiliteit van het financiële systeem.

Kort samengevat komt het erop neer dat de wereldeconomie er niet zo slecht voor staat als gedacht wordt, maar dat het groeitempo van de mondiale economie wel achterblijft op het trendgemiddelde. Wat de BIS-bank vooral zorgen baart, is de constellatie van lage productiviteitsgroei, torenhoge schulden en de beperkte invloed van fiscale en monetaire beleidsmaatregelen, de historisch lage rentevoeten en de miljardeninjecties van centrale banken ten spijt.

Het Wall Street van Europa

En alsof het trilemma van lage groei, hoge schulden en beperkte slagkracht van beleidsmakers niet genoeg is, wacht de mondiale economie met de uitslag van de volksraadpleging in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe uitdaging. De Britse economie is in hoge mate vervlochten met de Europese en The City is het Wall Street van Europa.

Voor de wereldeconomie komt de ontvlechting van het Verenigd Koninkrijk met de Europese Unie erg ongelegen. Het is een bron van onzekerheid die verre van bevorderlijk is voor de afbouw van ontwrichtende stimuleringsmaatregelen. Naar verluidt, staan overal ter wereld centrale banken klaar om in te grijpen. Het instrument daartoe zijn renteverlagingen en geldinjecties. Dat zijn juist de middelen die de kwaal verergeren, omdat ze een negatieve bijdrage leveren aan de schuldenberg.

Professor Stephen Keen waarschuwt eveneens voor de torenhoge schulden. Volgens de Australische Doctor Doom is een nieuwe schuldencrisis onafwendbaar, als Europa zijn schulden niet wegwerkt. Het is een open deur: schulden leiden tot bubbels, maar het magere economische herstel dat we links en rechts zien, is gedoemd te mislukken, als we de schuldenberg niet saneren. De economie raakt door de omvang van onze private schulden verzeild in een recessie zodra de hoge leenkosten bij economische tegenwind het gezinsinkomen onder druk zetten.

Helikoptergeld

In tegenstelling tot andere economen en doemprofeten, ziet Keen wel heil in helikoptergeld. Volgens hem kampt de mondiale economie niet met een seculiere stagnatie, maar wel met een schuldenstagnatie. Voor de kredietcrisis van 2008 werd de groei kunstmatig hooggehouden door de excessieve kredietverstrekking. Om een systeemcrisis te vermijden en de gevolgen van de Grote Recessie te verzachten, moesten overheden diep in de buidel tasten, waardoor de begrotingstekorten en staatsschulden substantieel opliepen.

Omdat het afschrijven van schulden nogal gevoelig ligt, kunnen regeringen analoog aan de kwantitatieve verruiming van de Europese Centrale Bank immer nog overgaan tot het uitdelen van gratis geld. Als zij het geld direct op de rekening van de burgers storten, dan daalt daarmee de schuldenlast en krijgen gezinnen meer bestedingsruimte. Weliswaar gaat een dergelijke maatregel ten koste van het begrotingstekort, maar op termijn zet het de (wereld)economie wel terug op het spoor.

Lees ook: Beurs & Economie: Extra dekking met dividendaandelen