Snurer blikt vooruit: goedkope olie wordt duur

Twee jaar geleden noteerde Brentolie nog boven de $115. Nu is dat iets meer dan $45 . Dat is dus pak ‘m beet 60% minder dan in de zomer van 2014. Het lijkt er echter op dat de olieprijs begin dit jaar zijn bodem gevonden heeft. Immers sinds het dieptepunt van januari is de prijs van het zwarte goud al met meer dan 60% gestegen. En geen haan die ernaar kraait!

De ene keer is een daling van de olieprijs goed nieuws, dan weer slecht nieuws. Dat geldt ook voor prijsstijgingen. In den beginne waren de prijsdalingen op de internationale oliemarkten goed nieuws, maar na verloop van tijd werden ze gezien als een vingerwijzing dat de mondiale economie op een groeirecessie zou afstevenen. Want de prijsdalingen ra(a)k(t)en iedereen, van producent tot consument. Een lage olieprijs is gunstig voor eindgebruikers, maar weegt op het inkomen van olieproducerende landen en op de winst van bedrijven als BP, Exxon Mobil en Shell.

Op dit moment schommelt volgens het Amerikaanse adviesbureau Rystad Energy de kostprijs voor het equivalent van Brentolie naargelang het land van herkomst grofweg tussen de $10 en $45. Door de malaise op de internationale oliemarkten zakte zelfs de kostprijs van schalie-olie van $73 naar $23, wat niemand eerder voor mogelijk hield. Dat komt echter omdat toeleveranciers op hun diensten concessies doen en kortingen toestaan.

Of de olieprijzen laag zullen blijven, is een open vraag. Hoewel de prijs van het zwarte goud door tal van factoren wordt beïnvloed, zijn er in de kern drie fundamentele factoren: (1) de productiecapaciteit, (2) de trend in voorraden en (3) de investeringen in de olie-industrie. Daarnaast wordt de prijs ook bepaald door non-fundamentals, zoals speculatie en geopolitiek. De organisatie van olieproducerende en exporterende landen (OPEC) stemt haar productie af op de mondiale economie en laat zich hierbij ook leiden door politieke sympathieën.

De huidige prijs is vooral een exponent van het toegenomen aanbod. Door de winning van schaliegas, de wereldwijd lage economische groei en door het opheffen van het Westerse handelsembargo tegen Iran is er zelfs sprake van overcapaciteit. In het verleden draaide Saoedi-Arabië de kraan dicht als de prijzen op de internationale oliemarkten daalden, maar tegenwoordig schroeft het de productie juist op. Kort gezegd, Saoedi-Arabië voert een ongekende machtsstrijd: het land kan goedkoop produceren en hoopt zo concurrenten met hogere productiekosten uit de markt te drukken. Anderzijds financiert Saoudi-Arabië, zoals andere landen ook, haar overheidsuitgaven met de opbrengsten van de olieproductie.

De lage olieprijs heeft ook gevolgen voor de consument. Met enige vertraging sijpelt de lagere prijs ook door naar de prijs van brandstoffen. Hierbij is vooral de autobestuurder spekkoper. Er blijft meer geld over dat aan andere huishoudelijke uitgaven kan worden besteed of om leuke dingen mee te doen. De lagere olieprijs noopt bedrijven zoals Shell daarentegen om investeringen terug te draaien en te snoeien in het personeelsbestand. Waardoor ook toeleveranciers als bodemonderzoeker Fugro in de problemen (zijn ge)komen.

Zoals gezegd, zit de prijs van olie sinds januari dit jaar in de lift. Wellicht stijgt de olieprijs door naar $55, de fundamentele evenwichtsprijs. De grote vraag is echter of de prijs dan verder zal stijgen. Een hogere olieprijs is gunstig voor olieproducenten, maar als ze te snel stijgt, weegt het effect dat consumenten minder te besteden hebben zwaarder. De goedkope olie van weleer wordt dan duur betaald, want in de regel stijgen de prijzen aan de pomp sneller dan ze dalen.

Lees ook: Het jaar 2016 tot dusver