Slimme ETF’s voor een duurzame portefeuille

Duurzaam beleggen kan allerlei verschillende vormen aannemen. De meest voorkomende variant is het uitsluiten van bedrijven met schadelijke activiteiten. Maar je kunt ook positie kiezen in ondernemingen die zich onderscheiden met goed beleid op het vlak van milieu, mens en maatschappij, of juist heel gericht beleggen in bedrijven die duurzame verandering mogelijk maken.

Tot enkele jaren geleden was de volgende stap om te kijken of de strategie ingevuld werd met aandelen of actieve fondsen. Dankzij de opkomst van duurzame ETF’s hebben beleggers de afgelopen jaren in dit opzicht veel meer keuze gekregen.

Evenwichtige verdeling

Een ETF is een soort beleggingsfonds, met als belangrijkste verschil dat er geen fondsbeheerder aan het roer staat die probeert om een bepaalde index voor te blijven. In plaats daarvan wordt het koersverloop van die index zo goed mogelijk gevolgd, wat de instrumenten de bijnaam ‘trackers’ heeft opgeleverd. Een belangrijk kenmerk van ETF’s is dat de kosten in de regel beduidend lager liggen dan bij actief beheerde fondsen. Vorig jaar stroomde er wereldwijd $51 mrd aan nieuw vermogen naar duurzame ETF’s. Hierdoor groeide het totale vermogen in dit segment met 17%, terwijl die groei bij reguliere ETF’s bleef steken op 9%.

Een van de ETF’s waarmee beleggers hun portefeuille kunnen verduurzamen is de VanEck Sustainable World Equal Weight UCITS ETF (ISIN: NL0010408704). Dit instrument is bij uitstek geschikt om als alternatief in te zetten voor een regulier wereldwijd beleggend fonds of tracker. Sinds de lancering in mei 2013 volgt de ETF het waardeverloop van de Solactive Sustainable World Equity Index. Een belangrijk verschil met de reguliere wereldindex is dat bedrijven met activiteiten op het vlak van alcohol, gokken en tabak van belegging worden uitgesloten. De ETF belegt in de 250 bedrijven met de grootste beurswaarde die voldoen aan de door de VN opgestelde regels voor verantwoord ondernemen. Daarbij geldt de regel dat de bijdrage van de continenten Noord-Amerika, Europa en Azië is beperkt tot honderd bedrijven. Alle aandelen wegen bovendien even zwaar mee in de index, die jaarlijks eind februari opnieuw in balans wordt gebracht.

Door deze specifieke eigenschappen heeft de VanEck Sustainable World Equal Weight UCITS ETF een meer evenwichtige verdeling dan ETF’s die de reguliere MSCI AC World Index volgen. In die laatstgenoemde tracker wegen de Verenigde Staten voor 64% mee, terwijl drie bedrijven (Microsoft, Apple en Nvidia) samen goed zijn voor bijna 11% van de portefeuille. Bij de duurzame ETF is dat respectievelijk 40% en minder dan 2%. Een gevolg van de meer gebalanceerde portefeuille is dat de ETF in goede jaren net wat minder presteert dan de wereldindex, maar in slechte jaren wordt dat verschil weer goedgemaakt. De lopende kosten van 0,2% liggen net iets hoger dan bij traditionele wereldwijd beleggende ETF’s. Maar daar staat tegenover dat er geen sprake is van dividendlekkage omdat Nederland het vestigingsland is voor het instrument. Het dividend (2,1% op jaarbasis) wordt elke drie maanden uitgekeerd.

Bekijk ook de ETF-portefeuille

Inspelen op energietransitie

ETF’s en andere beleggingsinstrumenten waar in het beleggingsbeleid rekening gehouden wordt met duurzame factoren, worden aangeduid als artikel 8-beleggingen volgens het duurzame regelpakket SFDR (zie kader). Artikel 9-beleggingen gaan nog een stapje verder. Deze producten hebben specifieke duurzame doelen; uiteraard naast het halen van een zo hoog mogelijk voor risico gecorrigeerd rendement. Een goed voorbeeld van een duurzaam doel waar dit soort donkergroene Artikel 9-instrumenten naar streven is de omschakeling van fossiele brandstoffen naar groene energiebronnen zoals wind- en zonnestroom. Aandelen in dit segment schoten eind 2020 en begin 2021 hard omhoog, om vervolgens een  glijvlucht in te zetten. Een belangrijke reden is de flinke rentestijging. Die maakte het lastiger om de financiering rond te krijgen voor grote projecten op het vlak van (offshore) windenergie en zonnevelden. Door die vertragingen nam de concurrentie toe, waardoor de marges behoorlijk onder druk kwamen te staan.

Inmiddels is de kapitaalmarkt tot rust gekomen en worden groene energieprojecten weer opgestart. Daar kunnen beleggers op inspelen met de L&G Clean Energy UCITS ETF (ISIN: IE00BK5BCH80). De ETF volgt het koersverloop van de Solactive Clean Energy Index, die bestaat uit circa veertig aandelen van ondernemingen zoals windmolenfabrikant Vestas en kabelbedrijf Nexans. Deze ondernemingen stevenen na een paar lastige jaren in 2024 af op een omzet- en margeherstel. Het zwaartepunt van de portefeuille ligt op Europa, waar de energietransitie zich onder politieke druk relatief snel voltrekt. De regio is goed voor ruim 50% van het portefeuillegewicht, gevolgd door Japan (24%) en de Verenigde Staten (16%). De lopende kosten komen op 0,49% en de L&G Clean Energy UCITS ETF maakt gebruik van fysieke replicatie. Dit wil zeggen dat de tracker daadwerkelijk positie kiest in alle aandelen. Er wordt geen gebruikgemaakt van derivaten om het indexverloop na te bootsen.

Groter prijskaartje aan CO2-uitstoot

Ook met ETF’s zonder duurzame classificatie (Artikel 6-beleggingen) is het mogelijk om in te spelen op duurzame ontwikkelingen. Een goed voorbeeld is de WisdomTree Carbon ETC (ISIN: JE00BP2PWW32). Deze tracker volgt het prijsverloop van CO₂-emissierechten op het EU ETS. Dit is het grootste emissiehandelssysteem ter wereld, met ongeveer 10.000 Europese bedrijven die samen verantwoordelijk zijn voor bijna de helft van de uitstoot op ons continent. Ondernemingen moeten een recht inleveren voor elke ton CO2 die ze uitstoten. Bijna de helft van de rechten wordt gratis toegewezen, maar een heel groot deel wordt ook via veilingen op de markt gebracht. Omdat er steeds minder rechten gratis worden toegekend, is de prijs daar behoorlijk opgelopen. Een recht dat vier jaar geleden voor circa €15 verhandeld werd, was in februari vorig jaar voor het eerst meer dan €100 waard. Hierdoor worden bedrijven sterk gestimuleerd om de CO2-uitstoot terug te brengen.

Na de afgelopen zomer is de prijs van emissierechten echter flink gedaald. In februari stond de prijs maar net boven de €50. Dat is het laagste niveau sinds juli 2021 en het markeert een daling van bijna 50% in twaalf maanden. Er zijn verschillende oorzaken voor die correctie. In de eerste plaats heeft de Europese industrie het de laatste tijd moeilijk, zodat er minder CO2 vrijkomt door bedrijfsprocessen. Daar komt bij dat de capaciteit van wind- en zonne-energie gestaag wordt uitgebreid. Hierdoor neemt de uitstoot in de energiesector af. En ten slotte speelt ook mee dat er door de milde winter minder energie verstookt werd dan een jaar eerder.

Behalve door een lagere vraag, wordt de felle daling van de prijs voor emissierechten ook veroorzaakt door een groeiend aanbod. Er worden dit jaar minstens 6% meer rechten verkocht dan in 2023. Dat gebeurt onder meer om middelen vrij te spelen voor REPowerEU – een platform om de opmars van groene energie te versnellen en de afhankelijkheid van Russische olie en aardgas sterk te verminderen. Op de lange termijn wordt de rechtenuitgifte juist scherper teruggebracht dan de oorspronkelijke planning. In de periode tussen 2024 en 2027 worden er elk jaar 4,3% minder rechten uitgegeven. Daarna wordt die krimp nog iets verder opgeschroefd. Aanvankelijk zou de afname slechts 2,2% per jaar zijn.

Bovendien is de Europese Commissie er veel aan gelegen om de klimaatdoelstellingen te halen. In 2030 moet de CO2-uitstoot dankzij het regelpakket ‘Fit for 55’ maar liefst 55% lager liggen dan in basisjaar 2005. Een hogere prijs voor emissierechten is een beproefd recept om de energietransitie te versnellen. En dat speelt de WisdomTree Carbon ETC (ISIN: JE00BP2PWW32) in de kaart. Deze tracker werd enkele jaren geleden al aangeraden, waarna het advies in oktober 2022 werd bijgesteld naar houden. Na een koersdaling van ruim 40% in de afgelopen twaalf maanden is nu echter weer een mooi instapmoment ontstaan. Een bijkomend voordeel van deze belegging is dat de CO2-prijs beïnvloed wordt door andere factoren dan de beurs, zodat de ETF ook in een minder marktklimaat toch een redelijk rendement kan halen.

Conclusie

ETF’s bieden beleggers de mogelijkheid om tegen lage kosten de portefeuille een meer duurzaam karakter te geven. Dat kom op uiteenlopende manieren. De VanEck Sustainable World Equal Weight UCITS ETF is een goed alternatief voor een wereldwijd fonds of ETF, terwijl de L&G Clean Energy UCITS ETF beleggers de kans geeft om in te spelen op een opleving in het segment groene energie. Ten slotte is de WisdomTree Carbon ETC een mooie keuze voor beleggers die op zoek zijn naar meer diversificatie en die verwachten dat de prijs van CO2-emissierechten zich de komende jaren herstelt.