Klimaatverandering laat zich niet oplossen door geschuif met papieren

Beleggers worden momenteel geconfronteerd met een hele stroom financieel en economisch nieuws. De Europese Centrale Bank liet woensdag weten dat de beleidsrente op peil blijft, vlak nadat bekend was geworden dat de Amerikaanse inflatie wat meer is opgelaaid dan verwacht. Ondertussen maken steeds meer ondernemingen de kwartaalresultaten bekend. In deze lawine aan bedrijfscijfers en bankbeslissingen, was er bedroevend weinig aandacht voor wat mogelijk het belangrijkste nieuwsbericht is voor de beleggingswereld op lange termijn. De Raad van Bestuur van onderzoeksorganisatie Science Based Targets initiative (SBTi) maakte op dinsdag 9 april bekend dat bedrijven CO2-compensatieregelingen mogen meenemen in de berekening van hun zogeheten Scope 3 netto nul-uitstootregelingen. In potentie heeft dat invloed op duizenden miljarden in investeringsstromen in klimaatoplossingen.

Waarom Scope 3 veel groter is dan 1 en 2

Dit bericht heeft even wat uitleg nodig, wat waarschijnlijk verklaart waarom beleggers liever naar andere marktontwikkelingen keken. De Scope 3-uitstoot geeft een indicatie van hoeveel CO2 er vrijkomt tijdens de volledige levenscyclus van de producten en diensten van een bedrijf. Bij een energieconcern zoals Shell gaat dat niet alleen om de CO2 die vrijkomt bij olie- en aardgaswinning en -verwerking. Maar bijvoorbeeld ook om de uitstoot van alle wagens die getankt hebben bij pompstations van het bedrijf. Hierdoor ligt de Scope 3-uitstoot veel hoger dan de uitstoot van operationele activiteiten (Scope 1 en Scope 2). In 2022 kwam de Scope 1-uitstoot van Shell op 51 miljoen ton CO2, Scope 2 op 7 miljoen ton en Scope 3 op 1174 miljoen ton.

Positief

Zoals veel andere bedrijven al gedaan hebben, heeft Shell zich in maart tot doel gesteld om de netto Scope 3-uitstoot in 2050 tot nul terug te brengen. Het bericht van SBTi maakt de weg vrij voor ondernemingen om dat netto nul-niveau deels te bereiken via de aankoop van uitstootrechten. De noodzaak om met toeleveranciers en afnemers te investeren in het verlagen dan de daadwerkelijke CO2-uitstoot wordt in dit geval een stuk lager. Dat kan positief uitpakken voor de kleine groep bedrijven die geld kunnen verdienen aan uitstootcompensatie. Een mooi voorbeeld zijn bosbouwondernemingen, aangezien een boom in dertig jaar tot een ton CO2 uit de lucht kan halen. Bosgrondexploitanten met goede vooruitzichten voor de lange termijn zijn het Amerikaanse Rayonier (RYN) en het Finse Stora Enso.

Felle kritiek

Voor het toekomstig klimaat is de uitspraak van SBTi echter een stuk minder gunstig. Het bericht lokte dan ook een golf van kritiek uit bij milieuorganisaties – maar ook van het overgrote deel van de medewerkers van SBTi. In een open brief werd benadrukt dat het onderzoek naar goede standaarden voor het opstellen van netto nul-richtlijnen nog in volle gang is en dat CO2-certificaten niet toegestaan zijn bij de uitstootberekening in de huidige Financial Institutions Guidance. Met andere woorden: het bestuur heeft ruim voor zijn beurt gepraat.

Via emissiehandel wordt het (financiële) prijskaartje van CO2-uitstoot beter zichtbaar. Vanuit dit perspectief is de onlangs in een ETF-artikel getipte Wisdom Tree Carbon ETC een interessante belegging. Maar voor het tegengaan van de opwarming van de aarde zijn concrete maatregelen nodig. Sectoren met een hoge Scope 3-uitstoot zoals energiebedrijven – maar ook vastgoedondernemingen en banken – zullen de komende jaren dan ook nog meer onder een duurzaam vergrootglas komen te liggen.