Handelen met hefboom | Hier moet je op letten

Hefboomproducten moeten je liggen. De potentiële winsten zijn groot, maar de belegger moet financieel en emotioneel opgewassen zijn tegen de ook enorme risico’s. Voor wie het aandurft enkele aandachtspunten.

Iedereen kan via internet en de smart­phone heel eenvoudig handelen in hefboomproducten in allerlei soorten en maten. Met een hefboom wordt bedoeld dat het rendement op het desbetreffende beursproduct sterk vergroot kan worden. Door een hefboom te gebruiken kan de belegger dus snel behoorlijke rendementen binnenhalen, van een grootte die bij bijvoorbeeld aandelen en obligaties zelden haalbaar is. Dat maakt hefboomproducten voor een bepaalde groep beleggers aanlokkelijk. Snel een aardig bedrag verdienen op de beurs met een paar klikken van de muis is heel verleidelijk. Maar de angel van hefboomproducten zit vooral in dit soort gedrag, snel geld willen verdienen, wat door de aanbieders van hefboomproducten niet zelden wordt gestimuleerd. Hefboomproducten kunnen gokkersgedrag uitlokken, en het zal bekend zijn dat gokken in de meeste gevallen verliezen tot gevolg heeft.

Handelen met hefboomproducten

We zullen een aantal algemene aspecten van hefboomproducten doornemen. Omdat er verschillende hefboomproducten zijn en er ook variaties zijn binnen dezelfde productgroepen gaan we uit van hefboomproducten in zijn algemeenheid. De precieze situatie kan en zal per product verschillen.

1. Hoe werkt de hefboom?

Zoals gezegd kan met een hefboom een bepaald rendement (sterk) uitvergroot worden. Een koersstijging van 1% van bijvoorbeeld goud, een aandeel of een index kan zich vertalen in een stijging van vijf, tien of zelfs tientallen procenten in een hefboomproduct. Hoe groot de hefboom is wordt aangegeven met de verhouding tussen de koersreactie van het hefboomproduct en de koersbeweging van de onderliggende waarde (goud, een aandeel een index of iets anders). Als een hefboomproduct tien keer zo sterk reageert als de onderliggende waarde is deze factor dus simpelweg 10. Deze factor wordt meestal aangegeven bij de productinformatie. Hoe hoger de factor, hoe risicovoller het product.

Als het de verkeerde kant op gaat met de onderliggende waarde, wordt het verlies ook uitvergroot met deze factor. Een koersdaling van 5% in combinatie met een hefboomfactor van 10 komt de belegger dan op een strop van 50% te staan. Dit risico maakt hefboomproducten niet per definitie ongeschikt, maar beleggers moeten dit soort beleggingen wel op een passende manier aangaan. Je zult met veel kleinere bedragen moeten handelen dan bij bijvoorbeeld aandelen gebruikelijk is. Daardoor worden de mogelijke winsten kleiner, maar de potentiële verliezen nemen ook af. Ook kan bij bepaalde producten zelf een factor gekozen worden. Door deze niet te hoog te leggen neemt het risico ook af.

2. Looptijd: beperkt of bepaald

Bepaalde producten hebben een beperkte looptijd. Ze eindigen ofwel op een bepaalde datum ofwel door een vooraf bepaalde koersbeweging te voltooien. De specifieke details maken niet zo veel uit, maar het gegeven dat een hefboomproduct voor een korte periode gekocht wordt kan gedrag uitlokken dat ongewenst is. Beleggers kunnen vaker en groter handelen dan past bij de financiële en emotionele situatie. In het algemeen raden wij aan dat hoe minder tijd een belegger een bepaald product kan of wil aanhouden, hoe minder geld hij erin moet steken. Tien keer €500 verliezen is €5000 verlies. Voor een miljonair is dat geen probleem, maar voor iemand die net is begonnen met werken en nog weinig heeft opgebouwd is het een pijnlijke ervaring.

3. Tegenpartij/aanbieder

Het is niet altijd duidelijk wie de tegenpartij is bij een transactie in een hefboomproduct, en hoe de transactie tot stand komt. Het beste is als de transactie plaatsvindt op een neutraal platform, zoals een beurs. Die zorgt dat beide partijen de vooraf bepaalde regels naleven, waardoor niet één kant in het nadeel is. Verder is het raadzaam om voorzichtig te zijn met producten waarvan de uitgever ook direct de tegenpartij is. Als een belegger dan geld verdient aan een product, betekent dat verlies voor de tegenpartij. Door deze constructie heeft de aanbieder er belang bij dat klanten verlies maken. Omdat de uitgevende partij meestal ook nog zelf de regels kan maken, is het oppassen geblazen.

4. Stoploss

Sommige producten hebben een automatische stoploss, bij andere kunnen beleggers daar zelf voor kiezen. Wij raden aan om voorzichtig te zijn met stoplosses. De beurzen worden tegenwoordig overheerst door razendsnelle computers, en in de regel is de informatie over waar stoplosses liggen beschikbaar voor professionele partijen. Daar kan misbruik van gemaakt worden en dat gebeurt in de praktijk ook. Zeker in situaties waarin er weinig handel is (bijvoorbeeld ’s nachts), kan het lucratief zijn om met weinig transacties de koers in beweging te zetten om zo stoplossorders uit te lokken. Pas hier dus mee op.

Soorten hefboomproducten

1. CFD’s

Bij een CFD (Contract For Difference) handel je als belegger eigenlijk alleen in het koersverschil van een bepaalde onderliggende waarde (zoals een aandeel). Je koopt niet het aandeel zelf, maar spreekt met de tegenpartij af dat als het aandeel stijgt je het verschil ontvangt (in het geval van een longpositie). Als het daalt, betaal je het verschil aan de tegenpartij. Dus als je een CFD opent bij een koers van €25 en het aandeel stijgt naar €26, houd je daar €1 aan over, zonder dat je het aandeel voor €25 hebt gekocht. Op zich zijn CFD’s prima producten, maar omdat er veel minder kapitaal nodig is om erin te stappen, kan het aantrekkelijk lijken om grote posities te openen. Wie 1000 CFD’s koopt in plaats van 100 aandelen, neemt eigenlijk tien keer zoveel risico. Riskant gedrag ligt dus op de loer.

2. Turbo’s/Speeders etc.

Turbo’s, speeders en aanverwante producten vergroten het rendement van een bepaalde onderliggende waarde, bijvoorbeeld goud, olie of een aandeel, met een bepaalde factor, de hefboom. Het zijn producten waarmee eigenlijk met geleend geld belegd wordt, zodat je met een bepaald bedrag een grotere positie kunt openen dan normaal. Daardoor wordt het rendement versterkt. Er zijn long- en short-turbo’s. Vaak zijn er verschillende hefbomen beschikbaar, waardoor beleggers zelf hun risiconiveau kunnen kiezen. Deze producten hebben in de regel een ingebouwde stoploss. Turbo’s kunnen onder bepaalde omstandigheden prima instrumenten zijn, maar het is goed om de keerzijden in de gaten te houden. De hefboom kan het nemen van meer risico uitlokken, in de hoop snel flink te cashen.

3. Leveraged ETF’s

Er zijn ook ETF’s met een hefboom. In het Engels worden deze ETF’s ‘leveraged ETF’s’ genoemd. Bij deze ETF’s wordt dagelijks het dagrendement van de onderliggende waarde vermenigvuldigd met een factor. Als deze factor bijvoorbeeld 3 is, de onderliggende waarde is goud en de goudprijs stijgt met 1%, dan wordt de leveraged ETF 3% meer waard. Maar als goud 1 % zakt, is er een daling van 3% voor de leveraged ETF. Een belangrijk probleem met deze ETF’s is het volgende principe. Als goud zakt van $1600 naar $1400 (-12,5%) verliest de 3 maal leveraged ETF die $10 noteerde 37,5% (3 maal 12,5%)  en dus zakt hij naar een koers van $6,25. Als goud vervolgens weer stijgt naar $1600 (+14,3%), dan stijgt de de leveraged ETF naar $8,93 (6,25 plus drie maal 14,3% over 6,25). Terwijl goud het verlies helemaal heeft goed gemaakt, staat de leveraged ETF nog steeds in de min. Leveraged ETF’s werken vooral goed als koersen hoofdzakelijk dezelfde kant uitgaan. Bij op en neer gaande koersbewegingen verlies je snel geld.

Verder van belang bij de hefboom

Informatievoorziening

De kleine lettertjes. De koers van een aandeel of obligatie wordt bepaald door vraag en aanbod. Maar de koersvorming van hefboomproducten hangt af van het koersverloop van een bepaalde onderliggende waarde. Het is van belang dat de belegger weet hoe dit precies werkt. Hoe zit het met speciale situaties, zoals wanneer de beurs door een calamiteit dicht blijft? Hoe werkt een automatische stoploss precies? Het is belangrijk dat beleggers vooraf zoveel mogelijk duidelijkheid hebben over het product waar ze instappen. Vrijwel altijd is er een uitleg over de basisprincipes van het product, maar veel aanbieders zijn minder scheutig met het leveren van eenvoudig vindbare en goed leesbare informatie over de valkuilen voor de belegger. Beleggers hebben natuurlijk een eigen verantwoordelijkheid, maar aanbieders moeten wat ons betreft er wel voor zorgen dat ze alle benodigde informatie eenvoudig toegankelijk maken.

Spread

De spread is het verschil tussen de bied- en laatprijs. Dat zijn de prijzen waarvoor je een product kunt kopen (laatprijs) of verkopen (biedprijs). Een spread is eigenlijk een soort kostenpost, omdat bij koop iets teveel wordt betaald en bij verkoop net te weinig wordt ontvangen. Een grotere spread is in het nadeel van de belegger. Bij bepaalde hefboomproducten is de spread enkele procenten, maar dat kan oplopen tot meer dan 10%. Let op dat het niet al te gortig wordt.

Liquiditeit

Liquiditeit, de mogelijkheid om snel in en uit te stappen zonder al te veel te hoeven toegeven, is bij elk beleggingsproduct belangrijk. Maar voor hefboomproducten, waar de koersuitslagen erg groot kunnen zijn, is het extra belangrijk. In bijzondere situaties op de beurzen kan liquiditeit een probleem zijn. En juist deze situaties leveren vaak de grootste koersuitslagen op. Het zou vervelend zijn als een belegger geen winst kan nemen op een hefboomproduct omdat er geen handel is. Dit komt voor, en is dus ook een punt van aandacht.