Opties voor negatief, positief en kwakkelscenario

Het eerste halfjaar was slecht voor de aandelenmarkten, dat is duidelijk. Maar het verleden biedt geen garanties voor de toekomst. Het feit dat de grote indices al meer dan 20% zijn gedaald vanaf de laatste top wil niet per definitie zeggen dat ze nog veel verder zullen zakken. Net zomin als het betekent dat ze vanaf nu hard omhoog zullen gaan. Beurzen zijn altijd onvoorspelbaar, dat is nu niet anders.

Kans op verdere daling

Hoewel er dus geen zekerheden zijn, kan op basis van het verleden wel een inschatting gemaakt worden van de mogelijkheden. Er is bijvoorbeeld reden om extra rekening te houden met een verdere flinke daling. Normaal gesproken is de kans op een forse daling klein. Een daling van de AEX van 40% of meer in een jaar tijd bijvoorbeeld, kwam in het verleden maar in 2,9% van iedere willekeurige periode van 365 dagen voor. Voor de S&P500 is dat percentage nog lager. Maar van de negen keren (tot en met 2021) dat de AEX met 20% of meer is gedaald, is het drie keer voorgekomen dat de daling uiteindelijk 40% of groter werd vanaf de piek: in 1987, 2001 en 2008.

Dat zulke dalingen in die gevallen relatief vaak voorkomen is logisch: we beperken ons hierbij tot periodes waarin het toch al slecht gaat met de beurs. Het biedt zoals gezegd geen garanties, maar het is wel een waarschuwing om met de mogelijkheid van een verdere, flinke, daling rekening te houden. Die zou in de AEX tot bijvoorbeeld 500 of zelfs 400 punten kunnen gaan.

Kans op herstel

Aan de andere kant komen sterke stijgingen (30% of meer in een jaar tijd bijvoorbeeld) na een daling van ten minste 20% ook wat vaker voor dan op een willekeurig moment, hoewel het verschil niet zo groot is als in het geval van grote dalingen. In de tabel staan de gevallen waarbij de AEX met 20% is gezakt. In de twee rechterkolommen staan de rendementen  van de AEX één en twee jaar vanaf de dag dat de -20%-grens werd bereikt. Die percentages lopen sterk uiteen, van sterk positief (bijna 80% na twee jaar) tot sterk negatief (meer dan 40% lager na een jaar).

Na twee jaar stond de AEX in vier van de negen gevallen 35% tot 50% hoger. Een herhaling van zo’n scenario zou een AEX van 900 of 1000 punten betekenen. Grote stijgingen zijn dus zeker mogelijk na zo’n daling, maar een uitkomst zonder dramatische verschillen is ook heel goed denkbaar. Na de dalingen van 1990 en 2011 herstelde de AEX uiteindelijk ook, maar echt hard ging het allemaal niet.

Beleggers met een aandelenportefeuille gericht op de lange termijn kunnen al dit soort beschouwingen naast zich neerleggen. Vroeg of laat komt het herstel. Actievere beleggers, of beleggers die emotioneel niet zo goed tegen dit soort bewegingen kunnen, zullen meer de neiging hebben om iets te doen met deze markt. Bijvoorbeeld bescherming zoeken, of juist inspelen op herstel. Dat kan met optieposities.

Drie scenario’s

Hieronder geef ik drie optieposities waarmee ingespeeld kan worden op verschillende scenario’s. Eén voor (bescherming tegen) een verdere daling, één voor een koersherstel en één voor het geval Europa blijft kwakkelen terwijl de VS een gematigd herstel laat zien. Ik gebruik daarvoor optiecontracten op indices, omdat daar specifieke bedrijfsrisico’s een veel minder grote rol spelen. Ik heb gekozen voor relatief betaalbare constructies. Het is verstandig om geen heel grote bedragen in enkele optieconstructies te steken. De kans op verlies van de hele inleg is namelijk vrij groot. Kennis van opties is gewenst voor het gebruik van deze constructies.

Negatief

De duur van een dalende beurs in recessietijden varieerde in het verleden sterk, van iets meer dan een maand in 2020 tot bijvoorbeeld bijna drie jaar begin deze eeuw. Maar een duur van grofweg anderhalf jaar komt relatief veel voor. Aangenomen dat er een recessie is of binnenkort komt, kan gezegd worden dat de beursdaling vanwege deze recessie begin dit jaar al ingezet is. Als deze daling anderhalf jaar zou duren, dan zou mogelijk midden 2023 de bodem bereikt kunnen worden. Vandaar dat ik voor het negatieve scenario een putconstructie heb gekozen die in juni 2023 afloopt.

Koop de AEX jun23 500 put één keer voor €16,70, verkoop de AEX jun23 400 put twee keer voor €6,90 per stuk en koop de AEX jun23 300 put voor 2,80. Per saldo kost deze butterfly dus €5,70 (16,70-6,90-6,90+2,80=5,70). De contractgrootte is 100, dus de investering is in totaal €570. Dat is ook het maximaal te verliezen bedrag. De maximale waarde van de butterfly is €100, maar de kans op precies dat resultaat (met de maximale winst) is erg klein. Als er een flinke daling komt de komende tijd, dan is de kans op een waarde van enige tientjes wel reëel. Het is aan te raden om deze butterfly in één gecombineerde transactie te kopen.

Positief

Het is mogelijk dat de bodem al achter de rug is, of binnenkort bereikt gaat worden. Dan zal de stijgende lijn weer opgepakt worden. En uit de tabel blijkt dat als het eenmaal weer beter gaat, het herstel na twee jaar behoorlijk kan zijn. In het verleden is een plus van 35% tot 50% regelmatig voorgekomen. Vanaf een stand van ongeveer 660 punten (ongeveer 20% onder de piek, de stand op het moment van schrijven is 666 punten) zou de AEX dan in 2024 op 900 tot 1000 punten kunnen uitkomen. Dat klinkt misschien absurd, maar bedenk dat de AEX in 2021 al even op 827 punten heeft gestaan. Voor dit positieve scenario heb ik een AEX callspread, aflopend in juni 2024.

Koop de AEX jun24 900 call voor ongeveer €6,25 en verkoop de AEX jun24 1000 call voor ongeveer €2,50. Per saldo kost de spread op deze prijzen €3,75 (6,25-2,50=3,75). De contractgrootte is 100, dus de totale inleg is €375. De maximale waarde van de spread is €100, maar daarvoor zal de AEX over twee jaar wel boven 1000 punten moeten staan. Dat is mogelijk, maar de kans is zeker niet immens te noemen. Als de AEX in de eerste helft van 2024 in de buurt van 900 punten staat, of er net boven, dan zal deze spread al een serieuze waarde en dus winst hebben. Een waarde van €20 of €30 is dan zeker mogelijk. En hoe hoger de AEX, hoe hoger de waarde van de spread (tot €100).

VS herstelt licht, Europa kwakkelt

Het is mogelijk dat Europa nog een paar jaar blijft kwakkelen door energieproblemen, terwijl de VS, met meer olie en gas, economisch gezien sneller herstelt. In dat scenario zullen de Europese beurzen ook nog wel even blijven kwakkelen, terwijl de Amerikaanse indices het beter zullen doen. Maar ook die zullen getemperd worden door de malaise elders. Een haperende wereldeconomie betekent voor veel grotere Amerikaanse bedrijven ook minder potentie om de diensten of goederen te kunnen verkopen. Dus voor dit scenario heb ik een constructie gekozen voor een gematigd herstel van de S&P500-index. Ik gebruik daarvoor een call condor op de S&P 500 ETF ‘SPY’ (SPDR S&P 500 Trust, fondscode: SPY). De ETF is in Nederland niet verkrijgbaar, de opties op deze ETF zijn dat wel. Op het moment van schrijven staat de SPY op ongeveer $380.

Koop de SPY jun24 470 call voor ongeveer $15,70 verkoop de SPY jun24 500 call voor ongeveer $9,85, verkoop de SPY jun24 530 call voor ongeveer $6,00 en koop de SPY jun24 560 call voor ongeveer $3,70. Dit is dus eigenlijk een gekochte 470/500 callspread en een verkochte 530/560 callspread. Dat heet een condor. De condor kost per saldo ongeveer $3,55 (15,70-9,85-6,00+3,70=3,55). De contractgrootte is 100, dus de inleg is $355. Dat is ook het maximaal te verliezen bedrag. De maximale waarde van de condor is $30, die wordt bereikt als de SPY in juni ’24 tussen 500 en 530 punten staat.

Ne