Onzekerheid troef voor autosector

In de afgelopen maanden regende het winstwaarschuwingen in de autosector. Na een goede eerste helft van 2018 zijn de marktomstandigheden snel verslechterd. De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China hakte er goed in. Hogere importtarieven voor auto’s en staal en aluminium hebben een negatief effect op de verkopen en de winstmarges. Europese fabrikanten kregen daarbovenop te maken met extra kosten voor de afwikkeling van de dieselschandalen en de aangescherpte emissie- en verbruikstesten (WLTP ) in de Europese Unie. De nieuwe testprocedure leidde niet alleen tot productieverstoringen, ook werden auto’s voor het ingaan van de nieuwe eisen per 1 september tegen flinke kortingen verkocht.

China cruciaal

De tegenwind van WLTP is tijdelijk, net als vermoedelijk de handelsoorlog. Volgens de Wall Street Journal is China bereid om het importtarief op Amerikaanse auto’s weer te verlagen van 40% naar 15%. Deze stap past binnen het streven van de VS en China om een oplossing te vinden voor het handelsconflict. Na de G20-top in Buenos Aires hervatten beide economische grootmachten de handelsbesprekingen en spraken ze een wapenstilstand van drie maanden af. Het is nog niet bekend wanneer de tariefverlaging ingaat, maar het zou bijzonder positief zijn voor de Amerikaanse en Duitse automakers. Anders dan Volkswagen exporteren BMW en Daimler vanuit hun Amerikaanse fabrieken naar China. Voor alle grote spelers is China een belangrijke afzetmarkt.

Normalisering van het importtarief zou de Chinese autoverkopen weer een impuls kunnen geven, want het groeitempo van ’s werelds grootste automarkt is het afgelopen jaar fors ingezakt. In november werden er in China zelfs 14% minder auto’s verkocht. Over geheel 2018 wacht een daling van circa 3%, de eerste krimp sinds 1990. Daarmee is de belangrijkste groeimotor voor de auto-industrie volledig stilgevallen. De vooruitzichten voor dit jaar zijn onzeker. Een oplossing van het handelsconflict zal het consumentenvertrouwen in China goed doen. Verder overweegt de Chinese overheid de belasting op de aankoop van nieuwe auto’s te verlagen. Mocht nieuwe stimulering uitblijven, dan lijkt een sterke opleving uitgesloten. Volkswagen verwacht een vlakke markt en rekent pas in 2020 weer op groei.

Ondanks de huidige zwakte blijft China cruciaal voor de autofabrikanten. De Chinese automarkt is 1,7 keer groter dan de Amerikaanse en blijft op lange termijn naar verwachting bovengemiddeld groeien. In de VS en West-Europa is de markt verzadigd en lijken de autoverkopen alweer het plafond te hebben bereikt in de huidige economische cyclus. Volkswagen is marktleider in China en wist zijn marktaandeel in de eerste negen maanden van 2018 te vergroten. Het concern verkocht in deze periode 5% meer auto’s, tegen een lichte groei van de markt. China vertegenwoordigt al 40% van de totale autoverkopen van Volkswagen. Ook voor Daimler is China erg belangrijk, met een aandeel in de afzet van 30%. Het moederconcern van Mercedes-Benz presteert relatief goed en voerde de autoverkopen in het land in de eerste negen maanden met 13% op. Waar de verkoop van met name kleinere auto’s in elkaar is gedonderd door het wegvallen van subsidies blijft de vraag in het luxe en premium segment nog goed overeind. Juist hier is Daimler sterk vertegenwoordigd.

De gedaalde vraag naar kleinere auto’s doet vooral General Motors ( ) pijn, dat na Volkswagen de grootste autoproducent is in China en hier 44% van zijn afzet betrekt. In de eerste negen maanden zakten de Chinese autoverkopen bij GM met 2,5%. De kleinere Amerikaanse concurrent Ford ( ) deed het nog een stuk slechter en verkocht 36% minder auto’s in China. Het land vertegenwoordigt slechts circa 11% van het wereldwijde verkoopvolume van Ford. Introductie van nieuwe modellen moet in 2019 tot een turn around leiden, maar het is de vraag of Ford de achterstand op de concurrentie nog kan overbruggen. China is zwaar verliesgevend, net als de andere grote internationale markten. Alleen op de Noord-Amerikaanse thuismarkt behaalt Ford goede winstmarges. Om het tij te keren stopt het bedrijf buiten China met de productie van sedans en gaat het zich volledig toeleggen op SUV’s en pick-ups. De gewaagde stap is onderdeel van een ingrijpende herstructurering, die de kosten tegen 2022 met $25 mrd zal verlagen. Dat moet de winstmarge beschermen en voorkomen dat de schulden een speculatieve status krijgen. Ford is bij Moody’s nu nog een stap verwijderd van de junkrating.

Forse investeringen

Ondertussen moet Ford flink investeren in de ontwikkeling van elektrische en zelfrijdende auto’s én in schonere motoren, om te kunnen voldoen aan de steeds strengere CO2-uitstooteisen in Europa en andere regio’s. Dit is van levensbelang voor de toekomstige concurrentiepositie in de snel veranderende auto-industrie, maar gaat voorlopig wel ten koste van de winstgevendheid. De andere autoproducenten zitten in hetzelfde schuitje. Zeker de Duitse spelers staan onder zware politieke druk om snel schonere auto’s te produceren. Maatregelen om oude diesels te weren uit de Europese binnensteden leiden tot een terugval in de verkoop van dieselauto’s bij Volkswagen en Daimler. In 2030 moet de CO2-uitstoot van personenauto’s met nog eens 37,5% omlaag, zo besloten de EU-lidstaten onlangs. Volkswagen denkt deze doelstelling te kunnen halen, maar zal het aandeel van elektrische auto’s in de totale afzet dan wel dienen te verhogen naar 40%.

De aangescherpte eisen versnellen dus de ontwikkeling van elektrische modellen. Nu nog is Tesla de grootste producent van elektrische auto’s, maar de gevestigde orde is bezig met een inhaalslag. Volgens PA Consulting Group zal Daimler de koppositie van Tesla in 2021 overnemen, gevolgd door BMW en Renault Nissan Mitsubishi. Voor Volkswagen is er een vierde plek. Tesla zakt volgens de analisten naar zevende plaats in 2021. De ranking is niet alleen gebaseerd op de verwachte productie, maar ook op onder meer de technologie en strategie. Sinds de verschijning van het rapport heeft Tesla zijn productieproblemen opgelost en doen alle autofabrikanten er nog een extra schepje bovenop als het gaat om de ontwikkeling van elektrische modellen. Voor beleggers is het onzeker wie er uiteindelijk als winnaar uit de strijd komt. Dit geldt nog meer bij de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s (zie kader).

Conclusie

De auto-industrie staat voor grote uitdagingen. Voor de ontwikkeling van elektrische en autonoom rijdende auto’s moeten de fabrikanten miljarden uittrekken, wat ten koste gaat van de winstmarges. De groeivertraging in China komt dan ook op een slecht moment. Dit vergroot de kans dat de wereldwijde autoverkopen na een stijging van negen jaar hebben gepiekt en in het meest gunstige geval voorlopig zullen stabiliseren. De erg lage k/w’s van 5 à 6 op basis van de verwachte winsten in 2019 voor de autoproducenten die wij volgen, weerspiegelen de onzekere vooruitzichten. Ondanks de lage waarderingen biedt de sector nog steeds weinig perspectief voor beleggers. Ford is de zwakste van het stel en blijft op ‘verkopen’ staan. Voor GM, Volkswagen en Daimler verlaag ik de houdadviezen naar ‘verkopen’.