Justin Bisseker: ‘In de banksector blijven de winnaars winnen en de verliezers verliezen’

De gefragmenteerde Europese banksector lijkt rijp voor consolidatie. Justin Bisseker, bankenanalist bij vermogensbeheerder Schroders, ziet dat echter niet gebeuren.

En daar hoeven beleggers volgens hem ook helemaal niet rouwig om te zijn.

Er zijn eenvoudiger sectoren om te analyseren dan de banksector. De regelgeving is complex en is de afgelopen jaren alleen maar verder aangepast. De invoering is echter nog niet afgerond en de invloed op de kapitaalpositie van de banken is nog niet definitief vast te stellen. In de tussentijd staat de winstgevendheid van de banken onder druk door de lage rente en aanhoudend hoge kosten. Regelgevers en politici – en sommige beleggers – zien consolidatie als een oplossing voor de Europese banksector. Niet Justin Bisseker, bankanalist bij vermogensbeheerder Schroders. ‘Fusies en overnames pakken in de banksector in de regel slecht uit’, waarschuwt hij.

 

Is het einde van de regelveranderingen voor de banksector nu eindelijk in zicht?

‘De Bazel IV-regels zijn voorlopig wel het laatste deel van de nieuwe regelgeving. Maar daarmee is zeker niet alle onzekerheid voor de banken weg genomen. Onduidelijk is bijvoorbeeld nog hoe ver de naar risico gewogen activa van banken zullen stijgen als gevolg van de nieuwe regels. Die stijging kan fors zijn, maar weinig banken doen er nu al concrete uitspraken over. Nationale interpretaties van de Bazel-regels en de manier waarop deze regels uiteindelijk in Europese wetten worden gegoten, zijn namelijk nog niet duidelijk. Dit is een langdurig proces waarin regels nog afgezwakt of aangepast kunnen worden. Banken zullen bovendien proberen de impact van de nieuwe regels te dempen. Een van de mogelijkheden daarvoor is het van de balans halen van bepaalde activa, bijvoorbeeld hypothecaire kredieten, en deze in verpakte vorm op de Europese kapitaalmarkt aan te bieden. Dat vereist een voortgang van de kapitaalmarktunie en de bankunie in Europa. De vorming daarvan heeft echter nog een lange weg te gaan.’

 

Hoe belangrijk is die bankunie?

‘Sommige beleggers denken dat de afwezigheid van een Europese bankunie een hindernis voor consolidatie van de Europese banksector is. Ik geloof daar helemaal niet in. Wat fusies en overnames van Europese banken tegenhoudt, is dat banken nog veel probleemkredieten uit het verleden op de balans meetorsen. En dat niemand weet hoe de macro-economische vooruitzichten zijn en hoe de Bazel IV-regels uiteindelijk in Europese wetten worden vastgelegd. Ik ben ruim twintig jaar bankanalist en mijn ervaring is dat fusies en overnames in de banksector vooral aandeelhouderswaarde vernietigen. Een bankbestuurder die met ons een overnameplan wil bespreken, heeft veel uit te leggen.’

 

Beleggers moeten consolidatie dus eigenlijk helemaal niet willen?

‘Er zijn altijd beleggers die bankaandelen kopen in de hoop op een overname. Die overnamehoop drijft de koers op. Dan volgt veelal de harde realiteit van de winstcijfers en negatieve winstherzieningen van analisten. Daardoor loopt de overnamespeculatie weer uit de koers. Dit is al zo vaak gebeurd. Een belang nemen in een bank in de verwachting dat deze wordt overgenomen is echt een gevaarlijke strategie. Banken zijn bedrijven met veel vreemd vermogen. Dat betekent dat er maar weinig mis hoeft te gaan om tegen forse verliezen aan te lopen.’

 

De rente in Europa is nog steeds laag. Speelt dat een grote rol in de koersvorming van de Europese banksector?

‘In de eurozone volgen de koersen van de banken de renteverwachtingen. In mei 2016 kreeg de banksector in de eurozone vleugels omdat de inflatieverwachtingen en daarmee de renteverwachtingen stegen. Dat proces heeft zich met enkele pauzes voortgezet. Tot begin dit jaar. Toen volgde de banksector de renteverwachtingen niet meer, maar leidden de koersen van de banken de renteverwachtingen juist omlaag. Beleggers hebben hun verwachting voor de eerste renteverhoging van de ECB ook wat verder naar de toekomst verschoven. Nu wordt verwacht dat de eerste renteverhoging niet in juli maar in september of oktober 2019 komt. De vraag is: en dan? Wordt de rente daarna iedere drie maanden met tien basispunten verhoogd? En wat gaat de ECB doen als de Federal Reserve in 2020 de rente verlaagt? Gaat de ECB de rente dan ook verlagen? Het kan wel eens een heel korte periode van renteverhogingen worden.”

 

Hoe erg is dat?

‘Dat zou ongunstig zijn voor de banken, want een hogere rente is belangrijk voor de winstgevendheid. Ik heb zowel de schattingen van de banken gezien en mijn eigen analyse gemaakt. Die komen op sectorniveau goed met elkaar overeen. Een 100 basispunten hogere rente leidt tot 16-17% hogere winsten voor de banksector. Maar nogmaals, het is onduidelijk of die renteverhoging er daadwerkelijk komt. En zelfs als de renteverhoging er komt, is niet duidelijk hoeveel van het positieve effect wordt weggeconcurreerd. In dat geval komen de voordelen vooral bij de klant en niet bij de bank terecht.’

 

Wat betekent dat voor beleggers?

‘Selectie van individuele aandelen is cruciaal. De banksector is een sector waarin, over het algemeen, de winnaars blijven winnen en de verliezers blijven verliezen. De huidige lastige marktomstandigheden kunnen nog wel twee jaar aanhouden. Een bank die dan nog allerlei problemen uit het verleden moet oplossen – zoals de afwikkeling van probleemkredieten, de verkoop van onderdelen, het verlagen van kosten en updaten van IT-systemen – genereert te weinig kapitaal. Bij onverwachte tegenvallers krijgt de kapitaalpositie weer een klap. De bank blijft dan in de problemen. Banken die echter jaren achter elkaar een rendement op het eigen vermogen van 14-15% behalen, niet al te risicovolle kredietverlening doen en weinig geopolitieke risico’s lopen, creëren waarde voor aandeelhouders. Deze banken blijven winnen. Deze situatie zien we voorlopig niet veranderen.’

 

Bankaandelen kwamen eerder dit jaar flink onder druk door de oplopende Italiaanse rente. Niet het absolute niveau, maar het renteverschil of ‘spread’ met Duitsland is echter bepalend, legt Bisseker uit. Als de Duitse lange rente net zo snel was opgelopen als Italiaanse rente, was het probleem veel minder groot geweest. ‘Banken dekken het risico op een stijging van de Duitse rente namelijk af’, aldus de bankanalist. Als het renteverschil tussen Italië en Duitsland met 300 basispunten (drie procentpunt) stijgt, heeft dat grofweg een negatieve invloed van 100 basispunten op de kapitaalpositie van een bank, rekent Bisseker voor. Dat is op zich geen ramp. Erger is volgens Bisseker dat de financieringslasten van de bank op termijn oplopen. Dat heeft een negatief effect op de rentemarge en de winst.

 

WIE IS JUSTIN BISSEKER
Analist Europese banksector Schroders
1997– heden	Schroders, analist banksector Europa
1993 – 1997	PriceWaterhouseCoopers, Audit Manager
Opleiding	Chartered Accountant BSc Economie, Universiteit van Cambridge