Heeft China ons lot in handen?

In het eerste kwartaal van 2009 zakte de AEX onder een stand van 200 punten. Nederlandse aandelen noteerden ruim 70% lager dan de dotcom-top van negen jaar eerder. De wereldeconomie lag compleet op zijn gat.

De regering in Peking droeg de Chinese banken op meer geld uit te lenen dan ooit. In het eerste kwartaal van 2009 verstrekten Chinese banken daarop voor €517 mrd aan leningen. Tussen 2000 en 2009 was dit bedrag in een periode van drie maanden nooit hoger gekomen dan €139 mrd.

Deze dambreuk aan geld stimuleerde de economische activiteit in China, maar ook in landen die rechtstreeks afhankelijk zijn van de Chinese economische activiteit. Via de omgekeerde dominosteentjes-methode kwam de wereldeconomie weer tot leven.

Enkele jaren later, in 2016, dreigde de wereldeconomie opnieuw in een neerwaartse spiraal terecht te komen. De AEX noteerde 25% lager dan het jaar ervoor en de olieprijs was gecrasht tot onder de $30.

Overtreffende trap

De Communistische Partij besloot daarop de aanpak uit het eerste kwartaal van 2009 te herhalen, maar dan in de overtreffende trap: Chinese banken verstrekten $641 mrd in een kwartaal aan nieuwe bankleningen. En opnieuw was de wereldeconomie gered.

In november en december 2018 daalde het wereldwijde handelsvolume met 3,9%. Dit was de snelste teruggang van het handelsvolume over een periode van twee maanden sinds 2008. De geschiedenis dreigde zich te herhalen, want opnieuw leek de wereldeconomie in een neerwaartse spiraal te belanden.

Maar met $716 mrd aan vers verstrekte leningen door Chinese banken over een periode van drie maanden werd opnieuw een gitzwart scenario voor de wereldeconomie afgewend.

In de eerste drie maanden van dit jaar maakten Chinese banken voor $1036 mrd aan nieuwe leningen bekend. Ik heb met verbazing gekeken naar deze cijfers want nu bereikte China een all time high in bankleningen zonder dat de wereldeconomie in de problemen zat. Maar de afgelopen weken is me duidelijk geworden wat er aan de hand is. Niet de wereldeconomie heeft een probleem, China heeft een kredietprobleem. Waarschijnlijk omdat het in het verleden teveel bankleningen heeft verstrekt.

Renteniveaus

Een kredietprobleem komt altijd als eerste tot uitdrukking in de high yield-obligaties. Dit zijn obligaties van de financieel niet zo sterke bedrijven. Die merken als eerste als er tegenwind is. Op 1 juni was de rente op die high yield-obligaties 8%. Op 22 juli was het 9% en op 2 augustus was de rente al 12,9%.

Dat de stress in het Chinese financiële systeem toeneemt, is ook te zien bij de grootste bank ter wereld: de Industrial & Commercial bank of China, die werkt met een balans van $5,24 bln. Ter vergelijking: JPMorgan, de grootste Amerikaanse bank, heeft een balans van $3,6 bln. De koers van deze Chinese bank is twee weken geleden onder het niveau van de coronacrash van vorig gezakt en tikt sindsdien steeds weer nieuwe dieptepunten aan.

In het westen is de Amerikaanse overheid de veilige haven. Analisten hebben met grote verbazing gekeken naar het ontstaan van een enorme bullmarkt in Amerikaanse staatsobligaties, die de tienjaarsrente heeft doen zakken van 1,77 naar 1,11%. In het oosten is de Chinese overheid de veilige haven en sinds november is ook daar een enorme bullmarkt in obligaties ontstaan, waardoor de rente is gedaald van 3,36 naar 2,81%.

in 2018 piekte de Chinese rente een paar maanden voor dat de Amerikaanse rente dat deed en ook in het afgelopen jaar bereikte de Chinese rente een paar maanden eerder de top (zie grafiek).

Met meer Chinese leningen dan ooit verstrekt, met de grootste bank ter wereld die in een bearmarkt is geraakt en Chinese beleggers die schuilen bij de Chinese overheid zijn de signalen onmiskenbaar dat de wereldeconomie weer op een gevaarlijk punt is beland. Het is dan ook niet zo vreemd dat beleggers momenteel massaal naar de Amerikaanse overheid rennen.