Hoe beleg ik in agrarische grondstoffen?

Wie zijn beleggingsportefeuille minder afhankelijk wil maken van het beursklimaat, kan een kleine positie in agrarische gewassen overwegen. Op korte termijn worden de prijzen van grondstoffen als maïs, cacao en katoen vooral gedreven door schommelingen van het aanbod. Als de oogstvooruitzichten plotseling ernstig verslechteren door droogte of overvloedige neerslag, kan dat de prijs binnen korte tijd met tientallen procenten opdrijven. Aan de andere kant zorgt een gunstig verloop van het groeiseizoen juist vaak voor een geleidelijke daling van de prijs.

Beleggen in agrarische grondstoffen

Er zijn verschillende zaken waar beleggers in agrarische grondstoffen op moeten letten.

Stap 1: doorgrond de cyclus

Een meerjarige cyclus is een bekend patroon in de wereld van agrarische grondstoffen. Een goede oogst leidt tot een hoger aanbod. Als een vergelijkbare toename van de vraag uitblijft, komt de prijs onder druk te staan. De lagere prijs leidt ertoe dat boeren en landbouwbedrijven een kleiner gebied met het gewas inzaaien, of besparen op kunstmest. Hierdoor neemt de kans toe dat de opbrengst tijdens de volgende oogst minder hoog is. Hierdoor kan de prijs na verkoop van tijd weer opveren. Door dit mechanisme schommelt de maïsprijs bijvoorbeeld al jarenlang tussen $3 en $4,50 per bushel (25,4 kilo).

Stap 2: houd rekening met weer, natuur en politiek

Natuurfenomenen als droogte of overvloedige regenval hebben soms grote invloed op de oogstopbrengst. De wijze waarop dat gebeurt, verschilt echter van gewas tot gewas. Voor voedingsgewassen is het vooral van belang dat het relatief droog blijft tijdens het zaaiseizoen in het voorjaar en het oogstseizoen in het najaar. In de tussenliggende periode kan een hittegolf roet in het eten gooien. Een ander risico is plantenziekte. Enkele jaren geleden schoot de koffieprijs met tientallen procenten omhoog toen de Braziliaanse oogst mislukte door een uitbraak van plantroest. Tot slot moeten beleggers in sommige gevallen ook rekening houden met politieke risico’s. Dat geldt met name voor cacao. Ruim de helft van de wereldproductie is afkomstig uit twee Afrikaanse landen: Ivoorkust en Ghana.

Stap 3: breng de marktverhoudingen in kaart

Net als op aandelenbeurzen en andere financiële markten, komen de prijzen van agrarische grondstoffen tot stand door vraag en aanbod. Er zijn echter twee grote verschillen. Ten eerste zijn, in tegenstelling tot de aandelenmarkt, niet alle partijen erop uit om zoveel mogelijk winst te behalen. De markt wordt gedomineerd door producenten die een goede verkoopprijs voor hun oogst willen vastleggen en bedrijven die de toelevering veilig willen stellen. Een ander verschil is dat het aanbod – afhankelijk van de oogstfrequentie – één of twee keer per jaar fors stijgt, terwijl de vraag door het jaar heen meestal relatief constant blijft. Afhankelijk van de voorraden, kunnen ontwikkelingen in het oogstseizoen heel veel invloed hebben op de prijsontwikkeling.

Stap 4: leg de verwachtingen naast de futurecurve

Het is makkelijk om edelmetalen aan te houden als belegging. Bij industriële grondstoffen wordt dat al wat lastiger. Alleen grote professionele beleggers hebben de middelen om bijvoorbeeld aluminium op te slaan in loodsen. In verband met bederf is fysieke opslag voor agrarische gewassen geen optie. Beleggers zijn aangewezen op de termijnmarkt. Aan de hand van contracten met verschillende afloopmaanden – de zogenoemde futurecurve – kan gekeken worden wat de markt verwacht van het toekomstige prijsverloop. De prijs van het novembercontract voor hout ligt bijvoorbeeld 30% lager dan die van het september-contract. Daarmee prijst de markt in dat de huidige krapte de komende maanden goeddeels verdwijnt.

Veel ETF’s en andere beleggingsinstrumenten kiezen positie in het contract met de kortste looptijd. Vlak voor de afloopdatum ruilen ze deze positie in voor het contract van de volgende afloopmaand. In het geval van hout worden dure contracten die in september aflopen, omgezet in aanzienlijk goedkopere contracten. Dat betekent dat beleggers hun verwachtingen niet moeten afzetten tegen de marktprijs, maar tegen het verloop van de futurecurve. Het heeft alleen zin om in te spelen op een prijsbeweging als die groter is dan de prijsbeweging die al door de futuremarkt wordt ingeprijsd.

Stap 5: positie kiezen

Als de verwachting op korte of lange termijn sterk afwijkt van de marktverwachting, kan er positie worden gekozen. Sommige brokers bieden de mogelijkheid om in futures te handelen. Het nadeel is dat die handel om een grote investering vraagt en dat contracten bovendien elke maand doorgerold moeten worden. Er is echter een scala aan afgeleide instrumenten beschikbaar, zoals ETF’s of hefboomproducten zoals turbo’s. Bij deze instrumenten is het zaak om de futurecurve goed in kaart te brengen. Bij de selectie van het beste instrument kunnen beleggers zich laten leiden door de gebruikelijke factoren die bij dit soort producten van belang zijn, zoals tegenpartijrisico, beheerkosten en het verschil tussen bied- en laatprijs.