Column: de sneeuwbal die niet meer te stoppen is
De stand van de VIX volgt uit de optieprijzen met als onderliggende waarde de S&P500. Zijn de uitslagen van de koersen laag, dan is de kans klein dat een koers bereikt wordt die ver weg ligt van de huidige koers. De optieprijzen zijn daarom laag en daarmee dus ook de VIX-Index. In de geschiedenis zijn er 36 dagen geweest dat de VIX-Index onder de 10 sloot. Daarvan waren er 27 in 2017. Bizar veel. De oorzaken noem ik regelmatig: inkoop eigen aandelen van bedrijven, centrale banken, de switch naar passief beleggen etc.
Er zijn niet alleen oorzaken maar ook gevolgen. Eén van de gevolgen is dat beleggers meer ruimte dan ooit hebben om geld te lenen van hun broker. Dit werkt als volgt. Om geld te lenen eist de broker een onderpand, in de vorm van aandelen. De hoeveelheid geld die een broker verstrekt hangt af van de beweeglijkheid van het betreffende aandeel. Hoe lager de beweeglijkheid, hoe meer de broker verstrekt. De kans dat het onderpand daalt is immers klein.
Zodoende is 2017 ook het jaar waarin beleggers het meeste mogen lenen van hun brokers. Het gevolg is dat beleggers voor $551 mrd van hun brokers hebben geleend om aandelen te kopen. Zelfs tijdens de internetmanie rond de eeuwwisseling is er nooit meer dan $279 mrd geleend van brokers.
De S&P500 is bezig met een van de langste stierenmarkten uit de geschiedenis. Wanneer de trend draait zal het hard gaan. De oorzaak zal de afwikkeling zijn van de aandelen die gekocht zijn met geleend geld. Ten eerste daalt de waarde van het onderpand. De belegger heeft twee mogelijkheden: geld bijstorten of verkopen. In 100% van de gevallen sinds 1958, toen de Amerikanen het beleggen met geleend geld gingen meten, was de oplossing verkopen. Daardoor dalen de koersen. Dit zorgt weer voor nieuwe verkopen omdat de waarde van het onderpand nog verder daalt. De tweede reden is dat de brokers zichzelf willen beschermen door minder uit te lenen. Vertrouwen komt immers te voet en gaat te paard. Dit betekent dat als de beurs daalt, de beweeglijkheid toeneemt. Zo ontstaat een sneeuwbal die niet meer te stoppen is.
Karel Mercx
Karel Mercx (1981) is sinds 1 september 2015 beleggingsspecialist bij Beleggers Belangen. Hij werkte tussen 2007-2013 ook al voor Beleggers Belangen in de functie van redacteur. In de jaren 2013-2015 was Karel als beleggingsspecialist actief voor broker Lynx. Karel is een bekend gezicht in het beleggerslandschap. Zo was hij in 2015 beleggingsspecialist bij het RTLZ beursspel en kreeg hij in 2014 de titel beurstwitteraar van het jaar. In 2013 won hij het grootste online beleggersdebat van Nederland. Sinds 2013 zit Karel in het financiële panel van dagblad NRC, waar hij commentaar geeft in de zaterdagkrant op een stelling van de redactie. Verder is hij regelmatig in het land om lezingen te geven. Bij Beleggers Belangen beheert hij samen met Stephen Hendriks de defensieve portefeuille. Zijn favoriete beleggingen zijn aandelen van bedrijven die jaarlijks het dividend verhogen met een percentage dat hoger ligt dan inflatie. Naast beleggingsspecialist van Beleggers belangen is Karel ook hoofdredacteur van VoorMorgen.Nu, een platform dat zich richt op werk & carrière, pensioen, wonen en sparen & beleggen. Verder maakt hij al jarenlang elke maand een presentatie waarin hij vertelt wat er de komende maanden op de beurs te verwachten valt.