Grijze golf met grote economische gevolgen

De veerkracht van de Amerikaanse arbeidsmarkt is voorlopig een van de economische verrassingen van 2024. Ondanks het feit dat de Federal Reserve de beleidsrente binnen twee jaar heeft opgeschroefd van bijna nul naar 5,5% in een poging om de economische groei af te remmen en inflatie onder controle te krijgen, blijft de spanning op de arbeidsmarkt groot. In februari kwam de werkloosheid uit op 3,9%.

Een belangrijke reden voor die krapte is dat het aantal babyboomers dat met pensioen gaat dit jaar een hoogtepunt bereikt. Dit jaar worden 4,1 miljoen Amerikanen 65 jaar: de leeftijd waarop mensen er in de Verenigde Staten gewoonlijk voor kiezen om de oudedagsuitkering te laten ingaan en te stoppen met werken. Hierdoor neemt de beroepsbevolking elke dag met meer dan 11.000 mensen af.

65-plussers als snelst groeiende deel van de arbeidsmarkt

De krapte op de arbeidsmarkt wordt versterkt doordat bedrijven met het oog op die grijze golf ook in moeilijke tijden terughoudend zijn om werknemers te ontslaan, omdat het in de toekomst steeds lastiger wordt om arbeidsplaatsen weer op te vullen. Uit een recente studie van uitzendorganisatie ManpowerGroup kwam naar voren dat het aantal bedrijven dat met een zogeheten talenttekort kampt, is opgelopen van 35% in 2013 tot 77% in 2023.

In de belangrijkste oorzaak van het personeelstekort schuilt echter ook een deel van de oplossing. Steeds meer Amerikanen stellen hun pensioen uit of gaan na de laatste werkdag parttime aan de slag. In de Verenigde Staten zal het aantal werkende 65-plussers in de periode tot 2032 naar schatting met 34% toenemen. Daarmee vormt dit het snelst groeiende deel van de arbeidsmarkt.

Doorwerken na pensioen

Doorwerken na je pensioen is overigens niet een puur Amerikaans fenomeen. In Nederland is het aantal werkende 67-plussers volgens het CBS in het afgelopen decennium bijna verdubbeld van 117.000 tot 236.000. Uit het rapport ‘Grijs potentieel’ dat ABN Amro in februari publiceerde, komt naar voren dat die groei zich de komende jaren kan doorzetten. Volgens de bank zouden circa 250.000 gepensioneerden in deeltijd willen werken. En het CBS becijfert dat er de komende tien jaar circa 900.000 potentiële doorwerkers aankomen.

In hoeverre die groep ook daadwerkelijk aan de slag gaat, hangt voor een groot deel af van de wijze waarop werkgevers tegemoet kunnen komen aan de wensen van 65-plussers. In dit opzicht is een goed salaris van veel minder groot belang dan bij jongere werknemers. ‘Goede betaling’ komt pas op de laatste plaats aan de voorwaarden waaraan betaald werk volgens gepensioneerden moet voldoen, na ‘plezier in het werk’, ‘zelf werktijden bepalen’ en ‘gevraagd worden’.

Onrust op de beurs

De krapte op de arbeidsmarkt leidt er overigens wel toe dat het Amerikaanse uurloon behoorlijk in de lift zit. De afgelopen maanden groeit dit bedrag op jaarbasis met gemiddeld ruim 4%. Als de hogere loonkosten niet gecompenseerd worden door een toenemende productiviteit of hogere verkoopprijzen, komen de winstmarges van bedrijven onder druk te staan. In dit opzicht ogen arbeidsintensieve sectoren kwetsbaar, zoals gezondheidszorg en de reis- en recreatiesector.

Daarnaast kan een aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt er ook toe leiden dat een verlaging van de beleidsrente aanzienlijk langer op zich laat wachten dan waar beleggingsmarkten op voorsorteren. Dat hoeft niet per se slecht te zijn voor aandelenmarkten. Maar als een oplaaiende inflatie de deur op een kier zet voor een nieuwe renteverhoging, zal dat wel degelijk voor onrust zorgen op de beurs.