Hoe gentherapie nieuwe perspectieven opent (voor beleggers)

Zolgensma is in meerdere opzichten een bijzonder medicijn. Het is een gentherapie tegen SMA-type 1 (spinale musculaire atrofie), gericht op kinderen onder de twee jaar. SMA is een ernstige spieraandoening die het gevolg is van een aangeboren genetische afwijking met een bij jonge kinderen vaak fatale afloop. Zolgensma is een gentherapie, waardoor de behandeling eenmalig is. Patiënten krijgen in de behandeling een nieuw SMN1-gen toegediend. Daardoor is het lichaam weer in staat het SMN-eiwit te produceren dat een cruciale rol speelt in het aansturen van spieren.

Niet alleen de werking, ook de prijs van Zolgensma is nogal bijzonder. Het medicijn kost $2,1 mln per behandeling en is daarmee het duurste medicijn ter wereld. De prijs is zo hoog dat onder meer in België, Hongarije en zelfs de VS crowdfunding-acties door families van patiënten zijn opgezet om de behandeling te financieren.

Controversieel

De recente ervaringen met Zolgensma zijn exemplarisch voor de ontwikkeling van gentherapie. Met gentherapie kunnen ernstige erfelijke afwijkingen daadwerkelijk – en met doorgaans één behandeling – worden gecorrigeerd. De prijs van gentherapieën is echter hoog en dat maakt de behandeling controversieel. Volgens consultancybureau McKinsey is de betalingsbereidheid voor innovatieve medicijnen het grootst in de VS. Maar zelfs daar is het vergoedingssysteem in de zorg niet ingericht op behandelingen die zulke hoge eenmalige betalingen vragen.

Toch richten grote farmaceuten zich in toenemende mate op gentherapie, vaak ook via overnames. Zolgensma wordt bijvoorbeeld verkocht, maar is niet ontwikkeld, door farmagigant Novartis. Deze gentherapie is ontwikkeld door AveXis, een biotechconern dat vorig jaar voor liefst $8,7 mrd door Novartis is overgenomen. Concurrent Roche bracht in maart dit jaar een bod van $4,3 mrd uit op Spark Therapeutics. Spark heeft een gentherapie – genaamd Luxturna – tegen een zeldzame vorm van blindheid ontwikkeld. Ook deze behandeling is met $850.000 buitengewoon kostbaar.

Breed gespreid

Niet alleen farmaceuten willen een deel van de markt voor gentherapie. Zo nam Thermo Fisher Scientific in maart het niet-beursgenoteerde Brammer Bio voor $1,7 mrd over. Thermo Fisher is een breed gespreid concern dat onder andere geavanceerde apparatuur voor bijvoorbeeld laboratoria ontwikkeld, maar is ook actief op het gebied van gentherapie.

Daar past de overname van Brammer Bio in. Dit bedrijf is een producent van virussen waarmee gentherapie bij patiënten toegediend kan worden. Onschadelijk gemaakte virussen spelen een cruciale rol, ook bij Zolgensma. Een kopie van het benodigde SMN1-gen wordt in een virus ingebracht, waarna de patiënt een injectie met dit virus krijgt.

Er zijn verschillende redenen waarom een virus een goed vehikel is om genetische informatie over te brengen. Virussen hebben zich geëvolueerd om tot de kern van menselijke cellen door te dringen. Precies waar de genetische informatie veranderd kan worden. Ook zijn virussen in staat om ‘zware’ genen te transporteren en snel in het lichaam te verspreiden.

Het produceren van een virus – en onderzoek naar het meest geschikte virus voor een behandeling – is een specialisme. Zo maakt Zolgensma gebruik van een type Adeno-associated virus, AAV9 genoemd. Dit virus wordt op het platform van biotechconcern Regenxbio geproduceerd.

Meer precies

Aan de virus-methodiek kleven echter ook nadelen. Zo bestaat er altijd een kans op een immuunreactie op het ingebrachte virus. Zelfs als dat virus van zijn voor de mens schadelijke genetische eigenschappen is ontdaan. Het lichaam kan ook al te veel antilichamen voor de bestrijding van het virus hebben aangemaakt. Voordat een patiënt Zolgensma toegediend kan krijgen, wordt dan ook een test op antilichamen tegen het AAV9-virus gedaan. Bovendien zijn niet alle genetische aandoeningen te genezen via het inbrengen van een volledig nieuw gen.

Daarom zijn er andere, meer precieze methoden ontwikkeld om genetisch materiaal aan te passen. De meest recente is de CRISPR-cas9-methode, waarbij er tegelijkertijd op verschillende plaatsen in een gen aanpassingen gedaan kunnen worden. Dit in plaats van de vervanging of toevoeging van een volledig gen.

Daarnaast zijn er gentherapieën op de markt die het immuunsysteem versterken. Deze behandelingen staan bekend als CAR-T. Hierbij worden T-cellen – die in staat zijn kankercellen op te sporen en vervolgens te elimineren – uit het bloed van een patiënt gehaald. Vervolgens worden deze genetisch aangepast om de specifieke kankercellen van de patiënt te herkennen en te elimineren. Via transfusie worden de gewijzigde T-cellen weer in het bloed terug geplaatst. Yescarta van Gilead Sciences en Kymriah van Novartis zijn voorbeelden van CAR-T behandelingen die nu op de markt zijn.

Beleggen in gentherapie

Er zijn verschillende manieren waarop beleggers op de groeiende interesse in en kansen van gentherapie in kunnen spelen. De meest veilige is een belegging in breed gespreide concerns als Roche of Thermo Fisher. Het nadeel is dat gentherapie bij deze bedrijven nog een relatief klein deel van de omzet bepaalt.

Een andere mogelijkheid is beleggen in gespecialiseerde bedrijven. Bijvoorbeeld in bedrijven die zelf niet alleen gentherapieën ontwikkelen maar die ook een platform voor de productie van de bij gentherapie gebruikte virussen hebben ontwikkeld. In de tabel zijn een aantal interessante voorbeelden van dit type bedrijf opgenomen, zoals Regenxbio, Oxford Biomedia en het in de VS genoteerde maar in Nederland gevestigde uniQure.

Voor deze bedrijven geldt dat de opbrengst van het platform voor virusproductie hen sneller naar winstgevendheid kan brengen. Zo komen bij Regenxbio inmiddels royaltybetalingen van Novartis binnen voor de productie van het AAV9-virus dat voor Zolgensma wordt gebruikt. Crispr Therapeutics en Editas Medicine zijn voorbeelden van bedrijven die met de nieuwe Crispr-cas9-methode werken.

Extreem volatiel

Voor de aandelen van de gespecialiseerde bedrijven geldt wel dat deze extreem volatiel zijn en in een negatief beursklimaat bovengemiddeld harde klappen krijgen. Zo zijn de koersen van bijvoorbeeld Regenxbio en Oxford Biomedica de afgelopen twaalf maanden met een derde gedaald. En daarmee zijn ze binnen deze subsector nog niet eens de slechtst presterende.

Ook de dagelijkse koersschommelingen kunnen hevig zijn. Zo daalde de koers van Regenxbio na bekendmaking van mild tegenvallende testresultaten afgelopen maandag met 12% om een dag later weer met 8,5% te stijgen. Voor beleggers die dergelijke koersschommelingen te veel van het goede vinden, zijn de in de tabel genoemde aandelen niet geschikt.

De overgrote meerderheid van de bedrijven die gespecialiseerd zijn in gentherapie is bovendien nog (zwaar) verliesgevend. Wie voor de specialisten kiest moet daar rekening mee houden. Dit soort aandelen zijn extreem speculatief en hun aandeel in uw totale portefeuille moet dan ook beperkt zijn. De komende maanden zal Beleggers Belangen meer aandacht aan het boeiende gentherapiesegment geven.