Cfo Van Lanschot: ‘leuke dingen doen voor aandeelhouders’
Kunt u in het kort aangeven wat het veranderingsproces bij Van Lanschot inhoudt?
‘Voor 2013 was Van Lanschot een brede bank die alles voor iedereen deed. Onze roots en klantenkern zitten met name in wealth management. Dat doen we als private bank en via Kempen op het gebied van vermogensbeheer en met de merchant bank. Binnen de private bank hebben we naast vermogende particulieren een aantal doelgroepen geïdentificeerd die voor ons een groeimarkt zijn. Een voorbeeld is ‘business professionals en executives’. Dat zijn partners van accountants- en advocatenkantoren, die op het moment dat ze partner worden een speciaal arrangement krijgen, waarmee ze voor het leven klant bij ons worden. De laatste jaren zien we dat de draai naar meer inkomsten uit doelgroepen wordt gemaakt. We hebben ook duidelijk besloten wat we niet meer gaan doen. Een voorbeeld is onze corporate bank. We hadden een kredietportefeuille van €4,5 mrd voor het mkb en zijn begonnen die portefeuille af te bouwen. Dat betekent dat we straks een pure wealth manager zijn. Onze balansratio’s zijn zodanig goed dat we zo langzamerhand in een fase komen dat we leuke dingen voor aandeelhouders kunnen gaan doen.’
Is er met het overtollige geld niet wat beters te doen, zoals investeren of een overname of zijn daar geen mogelijkheden voor?
‘Onze strategie is in principe gebaseerd op organische groei. Wij zijn wel geïnteresseerd in acquisities maar we willen vasthouden aan de landen waar we werkzaam zijn, dus Nederland en België. Dan is de beschikbaarheid van acquisitiekandidaten niet erg groot. Wij zijn alleen geïnteresseerd in overnames die goed te integreren zijn. Wij geloven niet in een acquisitie die ons hele bedrijf op z’n kop zet. Als we acquisities doen, zullen het in het algemeen kleine zijn. Een goed voorbeeld is de recente overname van de private banking-activiteiten van Staalbankiers. Ook de acquisitie vorig jaar door Kempen Capital Management van een kleine Engelse partij past hierin; die gaf meteen toegang tot de Engelse pensioenmarkt.’
De efficiencydoelstelling is in april doorgeschoven van 2017 naar 2020. Op dit gebied is de afgelopen 8 à 9 jaar weinig bereikt. Dat is wel zorgelijk.
‘Dat er geen schot in zit, is onjuist. Als we 2012/13 als uitgangspunt nemen dan zien we dat de kosten met 15% zijn gedaald. Er is wel wat kostenstijging bij Kempen, want die business is gegroeid. Inmiddels zijn we bezig met een langjarig programma om stap voor stap onze IT-problemen te verbeteren. Alles in een keer doen werkt niet, zo bleek in het verleden. De IT-kosten zijn aan het dalen. De efficiencydoelstelling voor 2020 is nog steeds 60-65%. We gaan op een aantal manieren de kosten terugbrengen: op het gebied van IT, in de opzet van het kantorennet en door focus, waardoor je bepaalde dienstverlening kunt stopzetten.’
Welke veronderstellingen liggen ten grondslag aan de doelstelling van een efficiency van 60-65% ten aanzien van bijvoorbeeld de rente en de economische groei?
‘Ten aanzien van de rente gaan we ervan uit dat deze op hetzelfde niveau blijft. Verder denken we dat de beleggingscategorieën onder ons beheer ten minste in lijn met de markt blijven groeien. In de eerste zes maanden was die groei 5% en dat is ook het percentage waar we vanuit gaan. We zullen ook wat aan de kosten moeten doen. Een voorbeeld van focus op de dingen waar we goed in zijn, is de overeenkomst met Stater die we tijdens de halfjaarcijfers bekend hebben gemaakt. Tussen nu en medio volgend jaar zal Stater in Amersfoort onze hypotheekportefeuille gaan beheren en administreren. Dat leidt ook tot een efficiencyslag. Een vergelijkbaar plan ligt er min of meer voor het betalingsverkeer. Betalingsverkeer willen we zeker aanbieden aan onze klanten, maar dat hoeft niet op eigen systemen te draaien.’
U wilt het uitbetalingspercentage verhogen naar 50-70%. In hoeverre is dit houdbaar?
‘Wij zijn op weg een bank te worden met heel goede kapitaalratio’s die geen plannen heeft om het kapitaalbeslag op te voeren. We proberen een ‘capital light’-bank te worden. Dat betekent ook dat je een groter deel van de winst kunt uitkeren. Ik denk dat heel veel bankaandelen die kant uit bewegen, richting de status van een mooi aandeel dat ieder jaar een mooi dividend oplevert. Wij denken dat we inmiddels op dit punt zijn aanbeland, omdat we op een kapitaalratio van ruim 17% zitten. Ook door het kapitaal dat we de komende jaren vrijspelen hebben we de ruimte voor deze hogere pay-outratio.’
Van Lanschot wil minder inkomsten uit renteproducten en meer uit commissies. De laatste twaalf maanden was de ontwikkeling van de rente-inkomsten beter. Hoe gaat Van Lanschot dat omkeren?
‘Het rentebedrijf zal minder belangrijk worden, ook omdat de corporate bank kleiner wordt. We hebben nog steeds €10 mrd aan spaargeld en €6 mrd aan hypotheken. Als je kijkt naar het spectrum van banken, dan heb je aan de ene kant grootbanken die de meeste inkomsten uit rente halen en aan de andere kant Zwitserse banken die bijna alles uit provisies halen. Wij neigen een beetje meer richting de Zwitserse banken. Bij de private bank zijn de provisiebaten veelal terugkerende baten en in mindere mate transactieprovisies. Wij richten ons ook op publiek dat vermogen wil opbouwen en behouden. Private banking-klanten waar wij het discretionair beheer voor doen, betalen een alles-in-een-tarief en dat is het soort provisie dat het best bij ons past.’
Een andere doelstelling die is doorgeschoven naar 2020 is een 10-12% rendement op core tier 1 vermogen. Is die alleen te bereiken door het afbouwen van kapitaal of is er ook wat mogelijk aan de inkomstenkant?
‘Ik denk allebei. We hebben aan beleggers de toezegging gedaan om tot en met 2020 tenminste €250 mln aan kapitaal terug te geven. Dat kan door afbouw van de corporate bank en toekomstige winsten. Onze doelstelling is een ROE van 10-12%. Wij denken dat dit al voor 2020 haalbaar is.’
Wat ziet u als de grootste concurrenten van Van Lanschot in Nederland en België?
‘De private bank van ABN Amro lijkt het meest op ons. Groter, dus dominanter in de markt en gericht op dezelfde doelgroepen, vooral vermogende particulieren. Zij kunnen klanten ook promoveren van de retail bank naar de private bank. Dat is iets wat wij niet kunnen. België is meer versnipperd. Daar heb je meer partijen die zich profileren als private bank of die een subafdeling hebben die als zodanig fungeert. In België moet je denken aan KBC-achtige partijen met private banking-activiteiten, zoals Bank Deelen en Degroof Petercam. België is een enorm aantrekkelijke markt. Vlaanderen is wellicht het meest vermogende deel van Europa.’
In hoeverre is Evi van Lanschot een succes en wat zijn de doelstellingen?
‘Er is nu €1,4 mrd geïnvesteerd in Evi. Wij zijn erg verheugd met het soort klanten van Evi. Het is een doelgroep waar potentieel in zit, want het zijn mensen van 30, 40 jaar die aan het begin van hun vermogensopbouw staan. Evi is voor ons de vierde pijler in de nieuwe strategie aan het worden. Zo gaan we dat ook intern organiseren en naar buiten toe presenteren. Evi vormt nu nog een paar procent van de inkomsten. Het is puur gebaseerd op internet. Dat betekent dat wanneer je meer schaal krijgt het ook snel geld oplevert. Daar ligt wat ons betreft dan ook een mooie kans voor de komende jaren.
Lees ook: Interview met James Luke, Schroders ISF Global Gold Beleggingsfonds