Floating Rate Notes | Variabel coupontarief beperkt het renterisico
In de obligatiemarkt bestaan niet alleen leningen met een vaste couponrente. Er zijn ook bedrijfsobligatieleningen met een variabele couponrente. Bij deze zogenoemde floating rate notes (FRN) wordt de couponrente periodiek aangepast op basis van een kortlopend interbancair tarief met een vaste (krediet)opslag. Het grote voordeel hiervan is dat het renterisico heel beperkt is. De couponrente is immers niet vast, maar beweegt mee met het kortlopende tarief en dat hangt weer sterk samen met het (verwachte) ECB-beleid.
De Europese Centrale Bank (ECB) verhoogde het depositotarief dit jaar al van -0,5% naar 1,5%. We zien dat de meest gebruikte basisrente voor floaters in euro’s, het driemaands euribortarief, overeenkomstig is toegenomen, namelijk van -0,6% op 1 januari naar 1,8% per 10 november 2022. Omdat we denken dat centrale banken de beleidstarieven voorlopig nog verder verhogen, kunnen floaters van toegevoegde waarde zijn in een (bedrijfs)obligatieportefeuille. Het euribor- of basistarief zal dan immers verder toenemen, wat weer doorwerkt in een hogere couponrente van de FRN. Zeker als de ECB de beleidstarieven nog meer optrekt dan marktpartijen nu voorzien, zijn deze floaters in het voordeel.
Hoe werken floating rate notes?
De koers van deze floaters is dus weinig gevoelig voor een stijging van de algemene rentestanden. Als de coupon bijvoorbeeld ieder kwartaal wordt aangepast, is de duration maximaal 0,25. Dat betekent dat als de marktrente met 1%-punt stijgt, de koers van de floater met 0,25%-punt daalt en omgekeerd. De koers van floaters beweegt echter niet alleen door veranderingen in de algemene marktrente, maar ook in de risico-opslag. Dit komt doordat de kredietopslag boven het interbancaire tarief meestal vaststaat voor de gehele looptijd van de floater.
Deze koersgevoeligheid wordt weergegeven als de zogenoemde spread duration. Net als voor bedrijfsobligaties met een vaste couponrente geldt dat de koers van floaters daalt als de geëiste risico-opslag ( = spread) in de markt toeneemt. Het omgekeerde geldt ook als de risico-opslag daalt. De mate waarin dit gebeurt hangt af van de hoogte van deze spread duration, die op zijn beurt vooral samenhangt met de resterende looptijd van de lening.
Beperkt risico
Het risico op (zeer) sterk verder stijgende risico-opslagen en daarmee een negatief koerseffect voor floaters vinden we niet al te groot. Op de eerste plaats zijn de risico-opslagen voor bedrijfsobligaties al flink toegenomen. Dit extra rendement ten opzichte van Duits staatspapier met vergelijkbare looptijd is voor een gemiddeld investment-grade bedrijfsobligatiemandje in euro’s nu ongeveer 2,0%-punt. Dit is ruimschoots boven het 15-jaarsgemiddelde niveau van 1,5%-punt.
Op de tweede plaats is de resterende looptijd van veel floaters relatief kort. Hierdoor is ook de spread duration laag, en zijn floaters gemiddeld genomen dus niet erg gevoelig voor veranderingen in de geëiste risico-opslag.
Floating rate notes-fondsen
Het is mogelijk om te beleggen in fondsen met euro-floaters, zoals bijvoorbeeld een iShares FRN-fonds. Een belangrijk verschil in samenstelling van zo’n fonds in vergelijking tot reguliere vastrentende bedrijfsobligatiefondsen is de sectorverdeling. Het zijn namelijk vooral financiële instellingen die floaters uitgeven. In een regulier euromandje bestaat circa 37% uit obligaties van financiële instellingen. In een floaterfonds is dat 75-80%.
Een ander verschil is de concentratie naar korte looptijden. In een floaterfonds loopt het merendeel van de leningen binnen drie jaar af. Binnen een regulier fonds is dat meer uitgesmeerd over verschillende afloopdata. Dit betekent ook dat de gevoeligheid voor een verandering in de risico-opslag (spread duration) voor een floaterfonds minder groot is.
Het is ook mogelijk om in individuele FRN’s te beleggen. Deze leningen handelen wel vaak in grote coupures. Het totale uitstaande volume van FRN’s is bovendien relatief klein in vergelijking tot de reguliere bedrijfsobligatiemarkt. De verhandelbaarheid van individuele floaters kan daardoor beperkt zijn. Zeker in een markt waarin de liquiditeit toch al onder druk staat.
Aardig instrument bij renteverhogingen
Al met al kunnen floaters een aardig instrument zijn in tijden dat centrale banken de beleidsrentes (gaan) verhogen. De couponrente beweegt dan immers ook mee omhoog. Deze floaters hebben dan ook veel minder last van negatieve koerseffecten in een stijgende rente-omgeving dan vastrentende obligatieleningen.
Ellen Engelhart heeft geen belangen in de beschreven obligatietitels. Klik hier voor meer informatie.