Bitcoin-ETF? Dit zijn de echte winnaars van de cryptohausse

Beleggers moesten er even op wachten, maar afgelopen dinsdag was het eindelijk zo ver. Die dag kreeg voor het eerst een bitcoin-ETF een notering aan een Amerikaanse beurs. De eer was weggelegd voor de ProShares Bitcoin Strategy ETF. Eerdere pogingen van andere partijen om de cryptomunt via ETF’s beter toegankelijk te maken voor Amerikaanse beleggers, strandden op een veto van toezichthouders SEC. Die blokkade heeft ProShares omzeild door te beleggen in bitcoin-futures in plaats van rechtstreeks in de digitale munt.

In de aanloop naar de introductie van de ETF kroop de bitcoin al richting het koersrecord van eerder dit jaar. Sinds half juli is de koers bijna verdubbeld. Het eigenzinnige koersverloop is voor sommige beleggingsinstellingen al aanleiding om ervoor te pleiten om bitcoin een vaste – en vooralsnog vooral ook een kleine – plaats te geven in de beleggingsmix. Op de lange termijn liggen de échte beleggingskansen van de verschuiving die zich nu aftekent juist in een heel ander deel van de markt.

€6 bln aan munten en briefjes

‘Digitale valuta’s’ is eigenlijk een bedrieglijke aanduiding voor cryptomunten zoals de bitcoin. De totale waarde van alle munten en al het papiergeld ter wereld komt naar schatting in de buurt van €6 bln. Dat enorme bedrag is minder dan 3% van de totale geldhoeveelheid die wereldwijd in omloop is. Het overige deel staat als digitale code op elektronische bankrekeningen.

Dat lijkt een aanwijzing dat banken goed inspelen op de digitalisering van het betalingsverkeer. De wijze waarop fintech-bedrijven als Paypal hun systeem aan een vaste bankrekening koppelen, valt binnen datzelfde plaatje. Maar dat hele beeld verandert als centrale banken zelf digitale munten gaan uitgeven.

Chinese cryptoproef

In dat geval bestaat geld uit een digitale code die is uitgegeven door een centrale bank zoals de ECB. Die code zit in je digitale portemonnee en kan met de snelheid van het licht worden overgezet naar die van een andere partij. Zowel bij het digitale betalingsverkeer als bij de opslag van het geld in een digitale wallet, is de tussenkomst van een traditionele bank dan niet langer nodig. Die toekomst komt snel dichterbij.

In China heeft de centrale bank bij wijze van proef 100 miljoen digitale renminbi (omgerekend circa €13 mln) verloot in negen grote steden. Die digitale munten zijn via circa een half miljard transacties in de online portemonnees terecht gekomen van 140 miljoen Chinezen. Tijdens de Winterspelen van 2022 in Peking wordt de digitale renminbi verder uitgerold. Ook in andere landen experimenten centrale banken al met digitale munten.

Toegevoegde waarde

De eerste grote vraag is waar in die wereld de toegevoegde waarde ligt voor digitale banken. Als centrale banken zelf digitale valuta’s uitgeven, worden ze straks het eerste loket voor iedereen die geld wil lenen, in plaats van het laatste. Dat is een groot voordeel tijdens een crisis, want dan kan de centrale bank razendsnel geld in de economie pompen via individuele rekeninghouders.

De keerzijde is dat het verdienmodel van traditionele banken hierdoor enorm verandert. In de Verenigde Staten is het verwerken van betalingsverkeer goed voor ongeveer de helft van de totale netto-baten van Amerikaanse retailbanken.

Kansen voor fintech

Aan de andere kant ontstaan allerlei nieuwe kansen voor fintech-bedrijven zoals Paypal, waar klanten hun digitale wallets aanhouden. Dat worden de grote winnaars van de omschakeling die in de schijnwerpers is gezet door de introductie van de bitcoin-ETF. En gewone banken? Die profiteren in ieder geval de komende kwartalen onder meer van het economisch herstel via lage kredietvoorzieningen. Dat verklaart waarom ING bijvoorbeeld nog steeds een koopadvies verdient op basis van een beleggingshorizon van twaalf maanden, ondanks de donkere wolken die in de verte komen aandrijven.