Hoe beleggers de goudprijs (kunnen) maken of breken
Sinds mensenheugenis wordt goud door beleggers gezien als een veilige haven in tijden van inflatieangst, economische onrust en politieke stress. Ook in deze tijd zijn er genoeg beleggers die goud kopen ter bescherming. Zij steken hun geld voornamelijk in fysiek goud of een instrument waarbij een levering in fysiek goud mogelijk is.
Nervositeit
In mijn eerdere columns heb ik laten zien dat er meerdere factoren zijn die de goudprijs beïnvloeden, waaronder de officiële beleidsrente van centrale banken en de rente op staatsobligaties. In de afgelopen jaren is de goudprijs voornamelijk gestegen omdat de rente op staatsobligaties in Europa negatief is en omdat de beleidsrente in de meeste landen dicht tegen nul aanzit en in sommige landen zelfs negatief is. Voor beleggers is dit vaak een goede reden om goud te kopen, want dat kent immers geen negatieve rente (er is wel koersrisico). Ook de toenemende nervositeit over oplopende begrotingstekorten heeft geleid tot een grotere vraag naar goud.
Dit is duidelijk zichtbaar in de toename van de totaal uitstaande posities in goud-ETF’s. Deze posities vertegenwoordigen nu 108,8 miljoen troy ounces en dat is een record. Per saldo hebben beleggers ook een totale longpositie van 221.000 futurescontracten in goud. Elk contract is goed voor 100 troy ounce in goud, en op dit moment zijn de goudposities in ETF’s dus vele malen groter dan de goudposities op de futuresmarkt.
Divergentie
Beleggers hebben verschillende motieven om te beleggen in een goudfuture dan wel een goud-ETF. Goudfutures worden vaak gekocht door professionele beleggers die ook fysieke levering willen. Beleggers in goud-ETF’s zijn vaker particulieren.
Op dit moment zien we een divergentie tussen beleggers die goudfutures kopen en beleggers die ETF’s in goud kopen. Beleggers op de futuresmarkt hebben al een deel van hun posities van de hand gedaan, waarschijnlijk omdat ze betwijfelen of de prijs nog verder zal stijgen. Bij ETF’s is het beeld anders. Er komen weinig nieuwe ETF-posities bij, maar beleggers doen hun posities ook niet van de hand. Beleggers in goud-ETF’s lijken dit jaar dan ook de langste adem te hebben.
Dat zien we terug in de goudprijs. Normaal gesproken daalt de prijs als beleggers op de futuresmarkt een deel van hun posities van de hand doen. Een paar weken geleden was dat ook inderdaad het geval, maar de prijsdaling was slechts van korte duur omdat andere beleggers opnieuw goud-ETF’s kochten. Hierdoor steeg de prijs weer iets. Tot dusver is de goudprijs echter wel onder de $2000 per troy ounce gebleven.
Scherpe daling
Wat gaat er nu gebeuren? Om te beginnen is de huidige situatie positief voor de goudprijs. De rente op de belangrijkste valuta’s ligt dicht tegen nul aan en in sommige landen (de eurozone en Zwitserland) is deze zelfs negatief. Centrale banken en overheden blijven hun economieën voorlopig nog stimuleren en de dollar staat onder druk. Dit betekent dat er veel beleggers zijn die elke verkoopgolf zullen aangrijpen om goud te kopen. Maar er komt een tijd dat dit niet langer het geval is. De totale positie in goud-ETF’s en -futures is nu bijna even groot als de totale mijnproductie plus recycling. Deze totale positie, of een belangrijk deel hiervan, kan in een mum van tijd op de markt komen als beleggers niet meer geloven in een stijging van de goudprijs.
Dit zou niet voor het eerst zijn. In 2013 deden beleggers een deel van hun ETF-posities spontaan van de hand en dit had een scherpe daling van de goudprijs tot gevolg. Nu is de totale goudpositie veel groter, en als beleggers een deel van deze futures en ETF’s van de hand doen zal dit leiden tot een grote daling van de goudprijs. Dit hoeft niet morgen te gebeuren, maar het is een risico dat wel boven de markt blijft hangen. En als het gebeurt, is het meestal onverwacht.
Het komt erop neer dat de toenemende aandacht van beleggers voor goud de koers van het edelmetaal een stuk beweeglijker maakt. En hoe groter het totaal van de posities in goud, hoe groter een eventuele verkoopgolf zal zijn – en hoe groter dus de daling van de goudprijs.
Georgette Boele is edelmetalenspecialist bij ABN Amro.