De 30-urige werkweek goed voor beleggers?

Een werkweek van 30 uur moet op termijn de norm worden in Nederland. Dat was half december de boodschap van CNV-voorzitter Piet Fortuin. Hij heeft daarvoor een brede steun onder de vakbondsleden, bleek uit een onderzoek van Maurice de Hond. Ook andere cijfers wijzen erop dat een kortere werkweek helemaal geen slecht idee is. Vorig jaar hadden 1,3 miljoen Nederlanders te kampen met een burn-out. Dat kost de samenleving €2,8 mrd op jaarbasis, becijferden TNO en CBS. Een kortere werkweek kan leiden tot een daling van het ziekteverzuim en de daaraan gerelateerde kosten.

Productiviteit niet omlaag

Het goede nieuws is dat een kortere werkweek niet altijd leidt tot een lagere productiviteit. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een proef die Microsoft in Japan uitvoerde. In augustus bleef het kantoor daar elke vrijdag dicht. Het techbedrijf beperkte de lengte van vergaderingen tot 30 minuten en moedigde werknemers aan om waar mogelijk voor een videoconference te kiezen in plaats van samen te komen in een vergaderruimte. Ondanks de kortere werkweek ging de productiviteit niet omlaag. Sterker nog: het personeel kreeg zelfs 39,9% meer gedaan dan in augustus 2018. Ook in andere opzichten was het experiment een succes. Het elektriciteitsverbruik daalde met 23,1% en het aantal geprinte pagina’s lag maar liefst 58,7% lager.

Vierdaagse werkweek: kwestie van tijd

Het succes bij Microsoft Japan staat niet op zich. Ook vergelijkbare experimenten op kleinere schaal wijzen erop dat korter werken niet per se ten koste gaat van de productiviteit. Dat was in 2019 ook een belangrijke uitkomst van een onderzoek van de Britse denktank Autonomy. De firma concludeerde dat er geen positieve correlatie is tussen de productiviteit en het aantal gewerkte uren per dag. Voor de Britse schaduwpremier John McDonnell van oppositiepartij Labour was die uitkomst toen al aanleiding om voor een vierdaagse werkweek te pleiten.

Het voorstel van Fortuin is veel minder baanbrekend dan het op het eerste oog lijkt. Als je naar de geschiedenis kijkt, trapt hij zelfs een open deur in. Sinds de industriële revolutie is de werkweek geleidelijk steeds korter geworden. Dankzij de voortdurende toename van de productiviteit krijgen we in minder tijd steeds meer gedaan. In 1870 moest een Nederlandse werknemer nog 65 uur aan de bak. Nu is dat gemiddeld minder dan de helft. Toegegeven: de officiële werkweek is vaak nog 36 uur. Maar ook daarin komt verandering. Vanaf 2021 verkort Achmea de werkweek tot 34 uur – met behoud van salaris.

Wat betekent dat voor beleggers?

Ook voor beleggers heeft een kortere werkweek gevolgen. De roep om een kortere werkweek is een aanwijzing dat de onderhandelingspositie van werknemers verbetert. Dat wordt na ruim een decennium nu ook voorzichtig weerspiegeld in versnellende loongroei. Die bereikte halverwege 2019 in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk een tempo van 4%. Als die trend doorzet, kan dat een rem zetten op de winstgroei in arbeidsintensieve sectoren. Luchtvaartmaatschappijen, logistiek, hotels, restaurants en gezondheidszorg zijn voorbeelden van bedrijfstakken waar de winstgevendheid onder druk kan komen door hogere lonen.

Aan de andere kant zijn er natuurlijk ook sectoren die juist profiteren van een kortere werkweek. Dat zijn bijvoorbeeld bedrijven die geld verdienen aan apparatuur of systemen die helpen bij het verbeteren van de productiviteit, zoals robotfabrikanten en IT-concerns. Tot slot heeft het inkorten van de werktijd nog een ander voordeel: abonnees met een vaste dienstbetrekking krijgen meer tijd om Beleggers Belangen te lezen.