Brokeronderzoek: zo goedkoop (of duur) is jouw broker

De Nederlandse brokermarkt is volop in beweging. Naast de entree van Flatex, die geen transactie-, dividend- en servicekosten in rekening brengt, waren er twee grote overnames. Lynx lijfde begin dit jaar TradersOnly in en Saxo Bank zorgde ervoor dat er een einde kwam aan de beursnotering van BinckBank. Zowel TradersOnly als Binck bedienden hun klanten op de peildatum van ons Brokeronderzoek nog onder de eigen naam. Hierdoor hebben we besloten om beide brokers in het onderzoek mee te nemen.

Daarnaast zijn er twee brokers afgevallen. Binck stopte eind 2018 met het Alex-label en IG viel af omdat Nederlandse particuliere beleggers er op dit moment geen handelspermissies kunnen aanvragen voor Nederlandse aandelen. In een verklaring liet IG ons weten dat dit komt door de onzekerheid die brexit met zich meebrengt. We vergelijken hierdoor dit jaar de kosten van negen verschillende brokers.

Voor het kostenonderzoek gingen we uit van twee portefeuilles. Daarbij zijn de kosten berekend alsof we de portefeuilles op 1 januari in één keer hebben aangeschaft en vervolgens hebben vastgehouden. De kosten die zijn meegenomen bestaan uit transactiekosten (bij aankoop van de aandelen), kosten voor verwerking van dividenduitkeringen en servicekosten. Indien van toepassing, bestaan deze servicekosten uit een vast bedrag en/of vast percentage van de beleggingsportefeuille.

Voor de kostenberekening bij DeGiro (portefeuille internationaal) zijn ook de aansluitkosten meegenomen van €2,50 die deze aanbieder rekent per beurs per jaar. Deze aansluitkosten zijn niet van toepassing bij Euronext Amsterdam en Brussel. Overige brokers rekenen geen aansluitkosten. Niet meegenomen in ons kostenonderzoek zijn inactiviteitskosten en valutaconversiekosten van Amerikaanse aandelen. Belangrijk om te weten is dat de peildatum qua kosten 1 oktober 2019 is. Tariefswijzigingen van na deze datum zijn niet meegenomen in ons onderzoek.

Nederlandse portefeuille

De eerste portefeuille die we doorrekenen, is onze voorbeeldportefeuille NL. De waarde was eind september €19.412, verdeeld over vijftien Nederlandse aandelen en een cash bedrag van €1838,74. In totaal vonden er 21 dividenduitkeringen plaats voor een totaalbedrag van €532,65.

Flatex komt bij deze portefeuille als beste uit de bus. De totale kosten komen uit op €0, oftewel 0% van de waarde van portefeuille NL. Op de tweede plaats volgt DeGiro met €36,68 (0,19%). Op een gedeelde derde plek zien we Lynx en TradersOnly met €90 (0,46%). Opvallend is de vijfde plaats van grootbank ING, met €129,62 (0,67%). De transactiekosten zijn zelfs lager dan die van Lynx en TradersOnly. Het verschil zit hem voornamelijk in de servicekosten van €16 per jaar plus 0,24% van de portefeuillewaarde. Op plek zes vinden we Rabobank met €133,88 (0,69%). Daarna volgt ABN Amro met €150,18 (0,77%). Binck met €177,09 (0,91%) en Saxo Bank met €228,53 (1,18%) zijn flink aan de prijs. Zij hanteren het hoogste minimumtarief per order. Bij Binck gaat het om een minimum van €8 per transactie. Bij Saxo Bank ligt dit nog eens de helft hoger, op €12.

Wat opvalt in de kosten is dat DeGiro, Flatex, Lynx en TradersOnly geen dividendkosten, servicekosten en overige kosten in rekening brengen voor de Portefeuille NL. Rabobank is de enige speler die nog kosten in rekening brengt voor dividenduitkeringen.

Internationale portefeuille

De tweede portefeuille die we doorrekenen is een internationale aandelenportefeuille van €50.000. Deze bestaat uit vijftien Amerikaanse, vier Franse, vier Duitse en twee Nederlandse aandelen. Op jaarbasis leidt dit tot 25 transacties van €2000. Voor de Amerikaanse aandelen gaan wij uit van dertig dividendbetalingen van €15 en voor de Franse, Duitse en Nederlandse aandelen van elk vier dividendbetalingen van €30.

Bij Amerikaanse aandelen is het bij sommige brokers ook gebruikelijk om een bedrag per aandeel te betalen. Voor die gevallen hebben we op basis van de mediaan van de S&P500 een aandelenprijs van $90 gehanteerd. Zo kwamen we uit op 25 Amerikaanse aandelen per transactie. Vorig jaar was DeGiro het goedkoopst, gevolgd door Lynx en TradersOnly. Rekenen we alles door voor dit jaar, dan is er één partij wederom de goedkoopste: de nieuwe broker Flatex. De totale kosten komen hier wederom uit op €0, oftewel 0% van de portefeuillewaarde.

Op de tweede plaats volgt DeGiro met €63,17 (0,12%). Daarna komen Lynx en TradersOnly, met €128,55 (0,26%). Na deze brokers volgt ING wederom als eerste grootbank. De kosten bedragen daar €256, of 0,51% van de portefeuille. Bij ABN Amro betaalt de belegger €268 (0,54%). Dan volgen twee partijen die dicht bij elkaar liggen: Binck met €296 (0,59%) en Rabobank met €303,55 (0,61%). Het duurst zijn beleggers uit bij Saxo Bank, met €450,80 (0,90%).

Wat opvalt in de kosten bij de internationale portefeuille is dat Flatex, Lynx en TradersOnly de enige brokers zijn die geen servicekosten en overige kosten in rekening brengen. Net als bij de Portefeuille NL is Rabobank de enige partij die kosten rekent voor dividenduitkeringen.

Verdienmodel onder druk

Met nieuwkomer Flatex lijkt de ‘race to the bottom’ te zijn ingezet. De broker rekent namelijk geen transactiekosten, dividendkosten en servicekosten. Het is nu afwachten wanneer andere banken of brokers in Nederland gaan volgen. Recent maakte DeGiro al bekend dat het vanaf maart 2020 met een abonnement komt van €2,50 per maand, waarmee klanten de mogelijkheid krijgen om te beleggen zonder transactiekosten in Amerikaanse aandelen.

Daarmee lijkt een trend over te waaien vanuit de Verenigde Staten. Op 1 oktober kondigde de Amerikaanse broker Charles Schwab namelijk aan geen transactiekosten meer in rekening te brengen voor Amerikaanse aandelen en ETF’s. Daarop verlaagden verschillende grote Amerikaanse brokers, waaronder TD Ameritrade, E-trade en Fidelity, hun transactiekosten naar nul.

Afwegen verschillen

Dat brokers ergens hun inkomen vandaan moeten halen is logisch. Wel zitten er verschillen in de manier waarop zij deze inkomsten genereren. Het verdienmodel van de meeste banken en brokers die actief zijn op de Nederlandse markt, bestaat uit de transactiekosten, servicekosten en renteopbrengsten. Flatex is hierop een uitzondering. Het voornaamste verdienmodel van deze broker is gebaseerd op de verkoop van haar orderflow (doorverkoop van transacties). In plaats dat Flatex de orders van haar klanten naar de hoofdbeurs stuurt waarop een specifiek aandeel een notering heeft, stuurt het de orders naar een alternatieve beurs, TradeGate. Flatex ontvangt hiervoor een vergoeding, die afkomstig is van een market maker die verdient aan het verschil tussen bied- en laatprijs en bereid is een gedeelte van zijn marge af te staan.

Een voordeel voor de particuliere belegger is dat Flatex hierdoor geen transactiekosten in rekening hoeft te brengen om inkomsten te generen. Een mogelijk nadeel voor de belegger is dat Flatex de orders van haar klanten niet naar de hoofdbeurs stuurt, waar meer liquiditeit is. Ook maakt Flatex geen gebruik van ‘smart-routing’: software waarmee een broker op verschillende beurzen, waaronder de hoofdbeurs, op zoek kan gaan naar de best mogelijke prijs om een order uit te voeren. Hierdoor kan het in de praktijk voorkomen dat met name bij grotere orders, en bij aandelen waar minder handel in plaatsvindt, klanten een minder gunstige uitvoering krijgen. Hierdoor kunnen de kosten van bepaalde transacties uiteindelijk bij Flatex hoger uitvallen dan bij brokers die wel transactiekosten in rekening brengen.

Kijken we alleen naar de transactiekosten voor Nederlandse aandelen, dan is Flatex de goedkoopste. Van de brokers die transactiekosten in rekening brengen, is DeGiro het voordeligst. ING en ABN Amro Plus zijn derde, tot een bedrag van €5000. Van €5000 tot €20.000 is het Lynx en tussen €20.000 en €50.000 zijn het wederom ING en ABN Amro Plus. De ordergrootte is bepalend voor welke broker het voordeligst is. Daarnaast is voor veel beleggers vaak het minimum tarief doorslaggevend. Daarna treedt pas de procentuele methode in werking.

Overstappen is bepaald niet gratis

Overstappen kan lonen, maar een paar kanttekeningen zijn op zijn plaats. Ten eerste zijn kosten slechts één aspect. Service, gebruiksgemak en handelsmogelijkheden zijn ook van belang en een grote groep beleggers is bereid om daar extra voor te betalen. Ten tweede rekenen brokers vaak kosten voor het overboeken van effecten, vaak een bedrag per fondsregel. Bij zes brokers uit ons onderzoek is overboeken niet gratis: ABN Amro, Binck, DeGiro, ING, Rabobank en Saxo Bank.

Er zijn ook brokers die in bepaalde situaties geld rekenen voor het ontvangen van effecten. Zo hanteert Rabobank dezelfde bedragen voor het uitleveren en ontvangen van effecten als de ontvangst van de stukken niet automatisch kan worden afgehandeld. Tot slot zijn er brokers die de kosten van de andere broker vergoeden en zo de overstap minder duur maken. ABN Amro doet dit tot een maximum van €1500. ING vergoedt tot €50 per fondsregel en Saxo Bank compenseert de volle 100% van de gemaakte kosten.

Dat de kosten flink kunnen oplopen, illustreren we met het voorbeeld van de internationale portefeuille van €50.000. Deze bestaat uit vijftien Amerikaanse aandelen, acht Europese aandelen en twee Nederlandse aandelen. Bij een dergelijke portefeuille vallen de overstapkosten het hoogst uit bij DeGiro, als de ontvangende partij de kosten tenminste niet vergoedt. De totale kosten bedragen €2500, oftewel 5% van de portefeuillewaarde. In zo’n geval is het zeker de moeite waard om een tweede rekening te openen bij de nieuwe broker of om over de kosten te onderhandelen.

Kortingen

Volledigheidshalve vermelden we dat beleggers bij een aantal brokers kunnen onderhandelen over de transactiekosten als zij zeer actief handelen en/of over een aanzienlijk belegd vermogen beschikken. Hierdoor kunnen de vaste kosten per transactie en het percentage van de waarde van een transactie wat omlaag worden gebracht. Hoewel het kostenaspect een prominente plaats inneemt binnen ons onderzoek, zijn er meer zaken waar de belegger op dient te letten bij het kiezen van een broker. Meer hierover lees je in deel twee van het rapport.