Educatie: hoe gebruik ik de verschillende ordertypen?
Iedere belegger heeft het wel eens meegemaakt: orders die slechts gedeeltelijk of helemaal niet worden uitgevoerd. Of orders die uitgevoerd zijn tegen een prijs die duidelijk afwijkt van de laatste koers of de verwachte prijs. Door gebruik van de juiste ordervariant zijn verrassingen te voorkomen. We zetten de vier basisorders op een rij.
Type 1: bestens-order
Een bestens-order is een koop- of verkooporder die direct wordt uitgevoerd tegen de dan geldende marktprijs. Bij verkoop is dit doorgaans de biedprijs en bij aankoop is dit de laatprijs. Er is echter geen enkele garantie dat de order tegen die marktprijs wordt uitgevoerd. In feite is de belegger bij een bestens-order bereid om tegen elke prijs te kopen of te verkopen. Bestens-orders zijn daarom af te raden. Vooral bij slecht verhandelbare aandelen en op volatiele beursdagen kan de prijs waartegen de order is uitgevoerd, sterk afwijken van de laatste koers. Het orderboek, dat inzicht geeft in de aan- en verkooporders voor het desbetreffende aandeel op een bepaald moment, kan snel wijzigen. Zodra u een order heeft doorgegeven, kan de situatie in het orderboek alweer heel anders zijn.
Op Euronext kan een bestens-order een half uur voor de opening van de beurs ingelegd worden. Dit is sowieso onverstandig. De handel is in de eerste dertig minuten van de beursdag gewoonlijk erg volatiel, zodat de kans op grote koersuitslagen dan het grootst is. Bij een vrij leeg orderboek dreigt ook het gevaar van koersmanipulatie door ervaren handelaren. Gebruik bestens-orders alleen bij zeer liquide aandelen en als u snel een aantal stukken wilt kopen of verkopen. Bestens-orders hebben namelijk voorrang op andere soorten orders en worden onmiddellijk uitgevoerd.
Type 2: limietorder
Een limietorder is een order met een koerslimiet. U geeft aan wat u maximaal wilt betalen bij aankoop en wat u minimaal wilt ontvangen voor uw stukken bij verkoop. Deze maximale en minimale prijs noemen we de limiet. Met een limietorder heeft de belegger controle over de prijs. Een order wordt immers niet uitgevoerd tegen een prijs die ongunstig afwijkt van de ingestelde limiet. Zo wordt een kooporder voor ASML met een limiet van €145 alleen uitgevoerd als de koers van ASML op of onder de €145 belandt. Limietorders zijn een stuk veiliger dan bestens-orders, en krijgen daarom over het algemeen de voorkeur. Nadeel is echter dat het niet zeker is of de order wordt uitgevoerd. De koers kan immers boven de kooplimiet blijven, of onder de verkooplimiet.
Misschien is het handelsvolume ontoereikend voor uw limietorder, zodat de order slechts ten dele wordt uitgevoerd. Dat levert extra transactiekosten op. Bovendien kan de koers bij de limiet zijn weggelopen zodra uw order de beurs bereikt. U vist dan achter het net en zult de limiet mogelijk moeten aanpassen. Wilt u heel graag een aantal stukken aan- of verkopen, stel de limiet dan niet te scherp. Orders met een limiet op de bied- of laatkoers hebben een grotere kans om uitgevoerd te worden dan orders met een limiet in het midden van de ‘spread’. Belangrijkste voordeel van limietorders is dat ze bescherming bieden tegen heftige koersschommelingen. Dit is zeker bij illiquide aandelen onontbeerlijk.
Type 3: stoploss-order
Met een stoploss-order kunt u aangeven vanaf welke koers u wilt kopen of verkopen. Dit noemen we de activeringskoers. Zodra deze activeringskoers wordt aangetikt, gaat de order als bestens-order naar de beurs. Stel, u heeft een tijd terug Philips gekocht voor €25. Het aandeel staat momenteel op €32 en u wilt uw papieren winst deels veilig stellen. U geeft dan een verkooporder door met een activeringskoers van €30. Daalt de koers naar dit niveau, dan gaat er automatisch een bestens-verkooporder naar de beurs. De order wordt dan uitgevoerd tegen de eerstvolgende koers. Dat betekent dat de uiteindelijke verkoopkoers sterk kan verschillen van de activeringskoers. Vooral bij illiquide aandelen zijn deze gewone stoploss-orders niet aan te raden.
Type 4: stoplimiet-orders
Het nadeel van stoploss-orders wordt ondervangen door zogenoemde stoplimiet-orders. De stoploss-order wordt dan niet als bestens, maar als limietorder naar de beurs verstuurd. Bij een aankooporder ligt de limiet boven de activeringskoers. Geeft u een verkooporder door, dan moet de limiet altijd lager liggen dan de activeringskoers. In bovenstaand voorbeeld wilt u Philips verkopen zodra de koers onder de €30 zakt, maar voor uw aandeel wel minimaal €28 ontvangen. U geeft dan een stoplimiet-verkooporder door met als activeringsniveau €30 en een limiet van €28. Het is dan echter niet zeker dat de order daadwerkelijk wordt uitgevoerd.