Beter Beleggen: Risico en volatiliteit

Wat is risico? Volgens Van Dale is risico de kans op gevaar of verlies en kan het zowel negatieve als positieve gevolgen hebben. Risico kan bewust worden opgezocht, maar het kan zich ook plotseling voordoen. Als u bij een rivier woont, moet u leren leven met het gevaar van overstromingen, waarbij in de regel het risico op een overstroming groter is in de winter dan in de zomer.
Of het echt iets met de natuur te maken heeft is nooit onderzocht, maar de meeste bearmarkten worden in de zomer geboren. Het lijkt wel dat beren op de beurs eveneens in winterslaap gaan. Van beren in de natuur wordt onterecht gedacht dat ze een winterslaap houden. Het is de facto een winterrust waarbij de hartslag vertraagt en de lichaamstemperatuur vrij constant blijft.
In woordenboeken mag dan wel het begrip risico worden omschreven als het gevaar voor schade of verlies, voor beleggers is het eerder de onzekerheid omtrent de gewenste uitkomst. Daarbij komt dat het beeld dat beleggers van risico hebben door hun ervaringen wordt gevormd. Zij die de depressie van de jaren dertig of de stagflatie van de jaren zeventig moesten doorstaan, zullen van risico een ander beeld hebben dan beleggers die alleen maar de gloriejaren van het internettijdperk hebben meegemaakt.

Standaarddeviatie en bèta
Maar wat is risico eigenlijk? De gangbare definitie van analisten, fondsbeheerders en wetenschappers is kortweg volatiliteit. De koersbeweeglijkheid van vermogenstitels ligt dan ook aan de basis van tal van risicomaatstaven.
De standaarddeviatie is de graadmeter om koersschommelingen te registreren en is een maatstaf uit de wiskundige statistiek. Het meet de spreiding ten opzichte van het rekenkundig gemiddelde. Als de gemiddelde spreiding klein is, dan zal ook de standaarddeviatie laag zijn.
Een ander veelgebruikte maatstaf om het risico te meten is bèta. Het vergelijkt de volatiliteit van een aandeel met een relevante benchmark en openbaart in welke mate de koersschommelingen van het aandeel worden beïnvloed door de volatiliteit van de index. Hoe hoger de bèta, hoe meer het aandeel door de markt wordt geleefd.
De afgelopen jaren hebben heel wat succesvolle vermogensbeheerders hun eigen hedgefund opgericht. Van hedgefondsmanagers wordt gezegd dat zij een neus hebben voor uitgesproken beleggingskansen, maar ze staan ook bekend om hun risicomijdende houding. Naast het standaardgereedschap van analisten zitten in hun gereedschapskist ook risicomaatstaven als maximum drawdown en semivariantie

De drawdown is ook onder technische analisten geliefd omdat deze het tussentijdse verlies van een belegging in kaart brengt. Het toont hoe groot het verlies was geweest als u de pech heeft gehad om juist op de top te kopen en op de bodem te verkopen. Want al spiegelt een belegging een hoog rendement voor, als het tussentijdse verlies groot is, dan zorgt het neerwaartse risico ervoor dat u wellicht voortijdig uw positie liquideert, met alle gevolgen van dien.
Semivariantie klinkt als risicomaatstaf ingewikkeld, maar het is niets anders dan een uitgeklede versie van de standaarddeviatie. Het is de maat voor de spreiding van de waarden die onder de streefwaarde van een dataset vallen, zoals alle koersschommelingen kleiner dan 1% of simpelweg alle koersdalingen. Koersuitslagen groter dan de streefwaarde worden hetzij op nul gezet of gelijkgesteld met de streefwaarde.
Van alle risicomaatstaven is het denken in termen van volatiliteit de minst productieve. Een bezorgde belegger kan zich beter de vraag stellen: welk risico loop ik als ik nu dit of om het even welk ander aandeel koop? Het verschil tussen risico en volatiliteit is fundamenteel. Bij risico zijn de negatieve gevolgen het resultaat van eigen handelen; bij volatiliteit is de uitkomst toe te schrijven aan de omstandigheden.
Maar nu even helemaal terug naar af. De meeste beleggers en financiële adviseurs praten over risico, maar weinigen begrijpen de term echt. Risico komt van het niet weten wat u doet en het mondt in het ergste geval uit in permanent verlies.

Lees ook: Beter Beleggen: Waarom moeilijk als makkelijk ook kan?

Wilt u op de hoogte blijven van alle actuele adviezen voor deze aandelen? U kunt zich als abonnee aanmelden voor de alerts. Vink onderaan dit artikel het fonds aan of ga voor het volledige overzicht naar de alertspagina op onze website.