Van de brokers die de afgelopen jaren de Nederlandse markt betraden, heeft DeGiro het meeste stof doen opwaaien. Nu dat stof een jaar na de introductie is neergedaald, is duidelijk dat de andere brokers er een stevige concurrent bij hebben. En de beleggers een goedkoop alternatief.

Met de komst van DeGiro vorig jaar is er in brokerland op kostengebied flink wat veranderd. DeGiro is momenteel veruit de goedkoopste aanbieder. Daar staat tegenover dat veel beleggers deze nieuwkomer enigszins wantrouwen. Ze vragen zich vooral af of hun geld wel veilig is bij DeGiro. Als buitenstaander kunnen we natuurlijk geen garanties bieden; dat kunnen we bij geen enkele broker. Maar we kunnen wel op basis van de informatie die we hebben een mening geven. Om die informatie te vergaren, zijn wij in gesprek gegaan met de oprichters van DeGiro.

Garanties en zekerheden

Omdat DeGiro geen bank is maar een beleggingsgiro kan in geval van financiële problemen geen beroep worden gedaan op het depositogarantiestelsel. Zelf zegt DeGiro veiliger te zijn dan een bank doordat de broker diverse garanties en zekerheden heeft ingebouwd. Zo is er om te beginnen sprake van vermogensscheiding. Dat wil zeggen dat de effecten die een beleggingsonderneming voor rekening van haar klanten aanhoudt, gescheiden zijn van het vermogen van de beleggingsonderneming waarop crediteuren in geval van financiële problemen aanspraak kunnen maken. Europese beleggingsondernemingen zijn verplicht om voor vermogensscheiding te zorgen. Zij mogen daarbij effecten voor hun klanten op twee manieren bij derden aanhouden: op eigen naam conform de Wet Giraal Effectenverkeer (WGE) of op naam van een speciaal bewaarbedrijf. Een bewaarbedrijf is een rechtspersoon die niets anders doet dan het passief aanhouden van de beleggingen van de klanten. Een bewaarbedrijf kan dus (anders dan de dienstverlener zelf) als het ware bijna niet failliet gaan. Dit is ook de werkwijze van DeGiro. Doordat de effecten niet door de beleggingsonderneming maar door het bewaarbedrijf worden aangehouden, blijven zij buiten schot als de beleggingsonderneming in financiële problemen komt. Ondanks de verplichting om voor vermogensscheiding te zorgen, kan bij een faillissement van de beleggingsonderneming toch geld of beleggingen van de klant verloren gaan. Dat verlies wordt deels vergoed onder het beleggerscompensatiestelsel. Tot een bedrag van €20.000 per klant wordt de schade vergoed uit een fonds dat door alle beleggingsondernemingen samen gevuld is.

Securities lending

DeGiro houdt zich bezig met securities lending, wat door beleggers nog wel eens verkeerd wordt geïnterpreteerd. DeGiro is niet de enige broker die dit doet (zie kader). Voor deze partijen is securities lending een inkomstenbron. Uitlenen mag alleen met toestemming van de klant van wie de effecten zijn. De effecten worden vaak gebruikt voor een andere klant die aandelen heeft verkocht die hij niet bezit (short gaan). De levering voor die verkooptransactie wordt dan gedaan met de effecten die eigenlijk voor andere klanten werden aangehouden. In de regel zal de beleggingsonderneming eisen dat de verkopende klant voldoende onderpand bij de beleggingsonderneming aanhoudt, om te garanderen dat hij altijd aan zijn verplichting kan voldoen. Als de klant zijn verplichting om gelijksoortige effecten ‘terug te leveren’ niet nakomt, wordt het onderpand (gewoonlijk is dat zijn hele beleggingsportefeuille) gebruikt om de betreffende effecten terug te kopen. Volstaat dit niet, dan zal in de regel de beleggingsonderneming verplicht zijn het verlies te dekken. Als ook de bank of broker niet voldoende bezittingen heeft om de schuld te voldoen, lopen de klanten van wie de aandelen zijn uitgeleend een risico.

DeGiro heeft in de voorwaarden aangegeven dat het in geval van problemen instaat voor een tekort. Eerst wordt dus DeGiro zelf aangesproken en als er daarna nog een vordering overblijft, wordt die door DeGiro naar rato omgeslagen over alle klanten die met het uitlenen van effecten hebben ingestemd en die op dat moment een positief saldo hebben. Volgens DeGiro is de kans op een dergelijk scenario overigens erg klein. Gemiddeld genomen is maar een klein percentage van de aandelen daadwerkelijk uitgeleend. Op het moment van schrijven gaat het om ongeveer 1%.

Ook IB-brokers lenen soms aandelen uit

DeGiro is niet de enige partij waar in bepaalde gevallen de aandelen van de brokerklanten worden uitgeleend. Ook bij de drie IB-brokers is dit het geval. TradersOnly meldt dat aandelen alleen worden uitgeleend als klanten daarom verzoeken. Today’s laat weten dat securities lending wordt toegepast bij klanten met een margin-rekening die zelf ook short gaan. En ook Lynx kan de aandelen uitlenen van klanten die hun stukken met geleend geld hebben gekocht. Klanten die hun effecten zelf hebben gefinancierd, krijgen de keuze om uitlenen wel of niet toe te staan. Ze ontvangen hiervoor 50% van de opbrengsten voor het uitlenen van hun Amerikaanse aandelen. De andere brokers in dit onderzoek hebben ons laten weten de aandelen van hun klanten niet uit te lenen.

Cashpositie gescheiden

In tegenstelling tot de regels voor effecten, geldt voor banken en sommige buitenlandse brokers geen verplichting tot vermogensscheiding voor geld. Banken lenen het geld dat zij aanhouden voor hun klanten tegen een hogere rente uit aan andere klanten. De Nederlandsche Bank controleert of banken daarbij niet te veel risico nemen. Als een bank toch failliet gaat, is het geld van de klanten onderdeel van de boedel van die bank en kan het dus volledig of gedeeltelijk verloren gaan.

DeGiro belegt het geld van haar klanten in een apart beleggingsfonds waar schuldeisers niet aan kunnen komen

Omdat geld bij een bank dus niet veilig gescheiden wordt aangehouden, is het risico van de klant door het depositogarantiestelsel gedekt tot een maximum van €100.000. In Nederland mag een broker niet op eigen naam cash aanhouden. Dat zelfde geldt voor een beleggingsgiro zoals DeGiro. Die mag bovendien ook geen betalingsverkeer doen. De Giro belegt het geld van haar klanten om die reden in een apart beleggingsfonds, het ‘cash fund’, dat weer belegt in (kortlopende) obligaties, bijvoorbeeld Duitse staatsobligaties. Als DeGiro BV failliet gaat, kunnen schuldeisers er niet aan komen. Het cash fund heeft met een derde partij afgesproken dat de fluctuerende winsten en verliezen worden geruild voor een vaststaand rendement, om zekerheid te creëren. Dit vaststaande rendement zal in de regel wel laag zijn. Elke dag wordt het bedrag in het cash fund aangepast aan de hand van de veranderingen in de cash bij de klanten. DeGiro stelt dat met deze methode hun gelden veiliger zijn dan bij de gemiddelde bank.

Meer voordelen

Beleggersvereniging VEB vindt het een nadeel dat DeGiro effecten uitleent en dat de kosten van bijkomende handelingen, zoals bezoeken van AvA’s en overboeken van effecten naar DeGiro, hoger zijn dan bij andere brokers. ‘Dat alles neemt natuurlijk niet weg dat DeGiro door hun forse kostenverlaging voor het handelen de particuliere belegger heeft geholpen om goedkoper te kunnen beleggen’, aldus woordvoerder Marien van den Heuvel. ’Dat weegt voor ons nog op tegen de nadelen zoals hierboven geschetst, mits DeGiro maar transparant is en blijft over de extra kosten en de voorwaarden.’

Conclusie

We hebben een aantal belangrijke punten van DeGiro behandeld: vermogensscheiding, het beleggerscompensatiestelsel en het beleggen van cash in een veilig fonds. Daar komt nog bij dat DeGiro aangeeft klanten relatief weinig risico toe te staan. Dat biedt andere klanten een betere bescherming, nu de kans op grote verliezen bij de risicozoekende klanten beperkt zijn. Wij denken dat DeGiro voldoende maatregelen heeft genomen om klanten te beschermen tegen verliezen die buiten hun schuld veroorzaakt worden. Naar onze mening nemen beleggers dus geen extra risico door een rekening bij DeGiro te openen in plaats van bij een andere partij. Voor beleggers die niet willen dat hun aandelen worden uitgeleend, is er de custody-rekening, waar een aantal tarieven wel hoger zijn; wat ons betreft overigens niet bezwaarlijk veel hoger. Het is moeilijk te voorzien wat precies de consequenties kunnen zijn van zeer extreme gebeurtenissen op de financiële markten. Maar dat geldt voor elke broker, en ook voor banken. Op een spaarsaldo dat hoger is dan de depositogarantie van €100.000 is er ook een zeker risico, al is dat risico klein. Verder hebben de brokers de laatste financiële crisis (2008/2009) allemaal doorstaan en had een aantal banken steun nodig. Wat dat betreft hebben de brokers wel enig krediet verdiend. Zeker voor grotere vermogens kan het volgens ons geen kwaad om de eieren te verspreiden over meerdere mandjes. Het vallen van één mandje is dan minder erg.

Verder lezen?

Blijf dagelijks op de hoogte van het laatste beleggingsnieuws. Ontdek Beleggers Belangen nu vanaf €10,75 per maand. Bent u nieuw en wilt u eerst meer informatie? Klik dan hier!

Bekijk onze abonnementen hier!

Meer uitleg over inloggen? Lees de FAQ