Hoe Warren Buffett de beurs klopt in zeven stappen

Beleggen is niet moeilijk als je weet wat je doet. Deze zeven lessen van Warren Buffett helpen beleggers op weg.

Stap 1: koop wat u kent

Warren Buffett is bijlange na niet de enige beurskenner met dit gebod, deze raad. Ook onder anderen Peter Lynch beschouwt dit als een gouden tip. Waarom zou u het moeilijk maken? Beperk u tot aandelen uit sectoren waar u iets van kent of die u ten minste begrijpt. Het is al moeilijk genoeg om uit die vaak honderden aandelen de betere te selecteren.

Beleggen in wat u kent, voorkomt dat u het overzicht over uw portefeuille verliest. Wie zich beperkt tot zijn eigen sectoren, weet wat er gaande is en waarom bepaalde gebeurtenissen zich voordoen. Belangrijk om te weten is wat de winsten in die sectoren doet stijgen en hoe de sectoren reageren op een wisselende conjunctuur.

Het trouw blijven aan dit eerste gebod heeft er wel voor gezorgd dat Buffett lang is weggebleven van de technologiesector. Het stoorde hem niet dat bepaalde analisten intussen fortuinen verdienden met die aandelen. Pas vele jaren en veel gemiste koerswinst later is Buffett dan toch aandeelhouder geworden van Apple en is die waarde uitgegroeid tot veruit de grootste positie onder de beursgenoteerde waarden.

Het levensmotto van zowel Buffett als Munger luidt: ‘Als de wereld verandert, moet u ook veranderen.’ Een goede belegger is als een kameleon. Die past zich aan als de omstandigheden veranderen. Soms moet hij zijn zienswijze veranderen. Bij de technologiesector hebben ze dat ook effectief gedaan. Buffett beschouwt zichzelf als een kenner van de uitgevers- en de verzekeringswereld. Als de meester vond dat hij een bepaalde sector onvoldoende beheerste, kon hij nog altijd een beroep doen op Charlie Munger. Een belangrijk deel van de Berkshire-portefeuille bestaat uit aandelen van bedrijven die actief zijn in ‘algemeen gekende’ producten. Buffett heeft al heel lang een boontje voor Coca-Cola. De afgelopen jaren werd een erg groot pakket petroleumaandelen (bij)gekocht van onder andere Chevron en Occidental.

Als u het beste alleen belegt in wat u kent en begrijpt, dan betekent dat ook dat u de handen afhoudt van al wat u niets zegt, zoals cryptomunten. Munger noemde de bitcoin ‘rattengif’. ‘Ik heb altijd proberen te vermijden wat dom is en kwaadaardig en wat me een slecht figuur laat slaan. Welnu, de cryptomunten doen alle drie die zaken tegelijk. Handelen in bitcoin is als handelen in drollen’.

Stap 2: ban alle emoties

Emoties horen niet thuis op de beurs. Succes op de beurs is alleen mogelijk voor wie zich verdiept in fundamentele bedrijfsgegevens. Geruchten en sentimenten horen niet thuis in een degelijke analyse van een bedrijf. Zelfs de economische conjunctuur, de monetaire politiek, de wisselkoersen en de ontwikkeling van de Dow Jones-index beïnvloeden de visie van Buffett niet, beweert hij. Hij gaat alleen op zoek naar vakkundig geleide ondernemingen met uitstekende vooruitzichten en een verleden van gestaag stijgende resultaten. Als hij aandelen van dergelijke bedrijven op de beurs kan kopen tegen een zacht prijsje, is hij perfect tevreden.

De beurs is, volgens Buffett, een oord van manisch-depressieve toestanden. De ene dag is ze in een opperbeste stemming, maar de volgende dag verkeert ze in een diepe depressie. Psychiaters zouden dat een bipolaire toestand noemen. De ene dag waardeert de beurs een aandeel tegen een ongemeen hoge waarde. De andere dag wil niemand zelfs maar de boekwaarde betalen voor datzelfde papier. Losse geruchten en berichtjes sturen de beurs op korte termijn. Maar op langere termijn zijn het de bedrijfsresultaten die de werkelijke waarde van een aandeel bepalen.

Buffett zoekt bedrijven die geleidelijk hun resultaten kunnen verbeteren. Indien een onderneming al tien jaar de winst met gemiddeld met tien procent per jaar ziet stijgen, is de kans reëel dat het de komende tien jaar niet anders zal zijn. Natuurlijk moet het bedrijf op dezelfde manier geleid worden, mag het geen dwaze beslissingen nemen en moet het de kernactiviteiten trouw blijven. Bijna alle beleggersbeslissingen die Buffett neemt, zijn gebaseerd op dat principe. Hij analyseert de beschikbare bedrijfsinformatie over jaren en probeert daaruit af te leiden welke resultaten in de toekomst het waarschijnlijkst zijn. Alle andere zaken, in het bijzonder emotionele zaken, beschouwt hij als ruis die een objectieve analyse bemoeilijkt zo niet onmogelijk maakt.

Nochtans laten bijzonder veel beleggers zich leiden door emoties, onbenullige zaken die vaak niets te maken hebben met de kern van zaak. De leermeester van Buffett, Benjamin Graham, had het in dat verband over de parabel van de lemmingen. Die dieren leven in grote groepen, maar als er overbevolking dreigt, drijft een onzichtbare kracht ze vele kilometers verder om zich daar massaal van de rotsen in zee te storten.

Beleggers doen dat soms ook, figuurlijk dan wel. Als er negatieve berichten de ronde doen over een bedrijf, gaan vaak hele horden beleggers over tot verkoop van de aandelen. Ze doen meestal geen enkele moeite om de geruchten te onderzoeken en te doorgronden of ze al dan niet zwaarwichtig genoeg zijn om de aandelen te dumpen. Het zijn dergelijke situaties die verstandige beleggers benutten om van de soldenprijzen gebruik te maken en zo de beurs te kloppen.

Stap 3: betaal niet te veel

De belangrijkste opdracht van een belegger die een aandeel wil kopen bestaat eruit de intrinsieke waarde te bepalen. Om de waarde van een aandeel te kennen, vertrekt Buffett van een winstcijfers dat tussen de nettowinst en de bedrijfskasstroom ligt. Hij neemt de nettowinst, telt daar de afschrijvingen bij op en trekt van die som de directe kosten af, een aantal noodzakelijke uitgaven om de werking van de onderneming vlot te laten verlopen. Vervolgens tracht hij in te schatten hoe sterk dit winstcijfer de komende jaren gaat toenemen. Doorgaans probeert hij tien jaar vooruit te kijken. Die winst binnen tien jaar verrekent hij dan tegen een vaste rente (dat is de rente op langlopende staatsobligaties) om tot een uiteindelijke waarde van een aandeel te komen.

We verduidelijken met een voorbeeld: onderneming ABC bestaat uit 10 miljoen aandelen en maakt $100 mln winst. De koers van het aandeel bedraagt $150. De ‘Buffett’-winst stijgt al tien jaar met gemiddeld 10% per jaar en de vooruitzichten ogen uitstekend. Buffett speelt echter op veilig en gaat uit van een jaarlijkse winstgroei van slechts 5%. De formule voor gecumuleerde winst berekent dat de winst van ABC binnen tien jaar $163 mln zal bedragen. Verrekend met de rente op Amerikaanse staatsobligaties (‘treasuries’) zorgt dat voor een waarde van ongeveer $200.

Dat is serieus boven de beurswaarde en dat maakt het voor Buffett een koopwaardig aandeel. Maar dat alleen is uiteraard onvoldoende. Buffett houdt altijd rekening met een veiligheidsmarge tussen de 15 en 20%. Is die te klein, dan vindt hij de vooruitzichten van de onderneming die hij onderzoekt niet rooskleurig genoeg of is de beurskoers te hoog. Hij koopt dan niet.

Het principe van de veiligheidsmarge nam Buffett over van zijn leermeester Benjamin Graham. Maar die paste het principe zo rigoureus toe dat hij nauwelijks koopwaardige aandelen vond. Hij wachtte telkens op een correctie die slechts zelden kwam. Buffett was soepeler. Maar hij houdt wel vol dat de koers van een aandeel onder de werkelijke waarde moet liggen om van een koopkans te kunnen gewagen.

Stap 4: test het management

Ga vooral om met betrouwbare mensen. Koester de zogenoemde ‘ouderwetse waarden’. Wees redelijk en probeer u niet te belangrijk te voelen. Bij een goede bedrijfsmanager staat bescheidenheid en vlijt hoog in het vaandel. Eerlijkheid gaat boven alles. De intrinsieke waarde van een onderneming en de veiligheidsmarge zijn cruciaal. Maar indien Buffett geen vertrouwen heeft in het management, koopt hij de aandelen niet. De bezorgdheid om het management nam hij over van Philip Fisher.

Voor Buffett moet een manager de kwaliteiten en karaktertrekken bezitten die hij in ieder mens wil aantreffen: een klare kijk op de zaken, eerlijkheid en bezorgdheid om het heil van de onderneming waarvoor hij werkt. De bezorgdheid van de manager blijkt uit drie zaken. Ten eerste: slaagt hij er in de winst geleidelijk te doen stijgen?

Ten tweede: is het rendement op eigen middelen hoog genoeg? Dat is zo mogelijk nog belangrijker. Een manager wordt als het ware door de aandeelhouders aan het werk gezet om hun geld te laten renderen. De eigen middelen vormen het kapitaal dat de manager ter beschikking krijgt om winst mee te maken. Hoe hoger de verhouding winst/eigen middelen, hoe beter de manager zich van zijn taak kwijt.

Tot slot: leidt elke dollar niet-uitgekeerde winst het jaar daarop tot minstens een dollar meer winst? Of dat op een adequate manier gebeurt, kunnen beleggers constateren via een eenvoudige vuistregel. Buffett stelt dat elke geherinvesteerde (dus niet-uitgekeerde) dollar winst een jaar later moet leiden tot minstens een dollar extra winst. Hoe beter de manager, des te hoger zal de winst zijn. Een manager die vermoedt dat hij die stelregel niet zal halen, moet de winst in zijn totaliteit uitkeren in de vorm van dividenden. Ter info: Berkshire zelf betaalt geen dividenden.

Stap 5: blijf eeuwig trouw

Charlie Munger meent dat het grote geld niet zit in het kopen en verkopen, maar wel in het wachten. Gun de ondernemingen waarvan u, na rijp beraad, hebt beslist er aandelen van te kopen de tijd om zich te bewijzen. Volgens Buffett zijn consistentie en geduld de deugden die gepaard gaan met het vergaren van rijkdom op de lange termijn.

Jeff Bezos, de ceo van Amazon, vroeg ooit aan Warren Buffett: ‘Je bent de op een na rijkste man ter wereld en toch heb je de eenvoudigste beleggingsstelling. Hoe komt het dat anderen dit niet hebben gevolgd?’ Waarop Buffett reageerde: ‘Omdat niemand langzaam rijk wil worden.’ Buffett verwijst naar zijn filosofie om in goede bedrijven te investeren en voor de lange termijn belegd te blijven. Pas na verloop van tijd zullen aandelen hun echte waarde bewijzen.  Op de vraag wat hij onder ‘lange termijn’ verstaat, geeft Buffett meestal het antwoord ‘de eeuwigheid’.

Al is het algemeen principe van Buffett om aandelen voor langere termijn bij te houden, hij sluit niet uit dat hij zich kan vergissen of dat de situatie grondig verandert. Een verstandige belegger past in dat geval de portefeuille aan. Daarom blijft hij alle aandelen die deel uitmaken van Berkshire Hathaway van dichtbij volgen. Hij checkt of de bedrijfsleiders de juiste beslissingen blijven nemen en of ze zich blijven bekommeren om de aandeelhouders. Of de kosten onder controle blijven en het bedrijf nog concurrentieel is. Hij onderzoekt of de rendabiliteit stijgt en de winstgevendheid voldoende toeneemt.

Stap 6: beperk de portefeuille

Het heeft geen enkele zin een enorm groot aantal aandelen te bezitten. Nochtans wordt dat soms aangeleerd teneinde het risico zo ruim mogelijk te spreiden. Buffett en vooral Munger vinden het krankzinnig als particulieren meer dan een dozijn aandelen bezitten of als fondsbeheerders dertig aandelen of meer in portefeuille houden. Ze schuwen de grote woorden niet om overdreven diversificatie af te keuren. Koop enkele aandelen van ondernemingen met begrijpelijke activiteiten en voorspelbare resultaten. Al de rest is ‘bullshit’. Diversificatie noemen ze hooguit een bescherming tegen onwetendheid, maar het is van nul en generlei waarde voor wie weet waar hij of zij mee bezig is.

De gigantische aandelenportefeuille van Berkshire is al jaren geconcentreerd rond vijf bedrijven. Apple, Bank of America, American Express, Coca-Cola en Chevron zijn samen goed voor 78 procent van de portefeuille. Het heeft geen zin hyperactief te zijn op de beurs door constant koop- en verkooporders door te geven. Daardoor maakt u enkele de tussenpersonen in de financiële wereld rijker. Een klein aantal superaandelen zorgt voor de grootste stappen voorwaarts op de beurzen. Het komt erop aan er daarvan enkele in portefeuille te hebben en rustig af te wachten.

Stap 7: leer van uw fouten

Iedereen maakt fouten, zelfs de grootste beleggers. Maar het verschil tussen een domme en een intelligente belegger bestaat eruit dat de laatstgenoemde leert uit zijn fouten. Maakt u een fout, blijf dan niet bij de pakken neer zitten en recht het hoofd. Schrijf ze op in een schriftje (Buffett werkt nog het liefst op de oude manier) of houd ze bij in een mapje op uw computer zodat u ze geen tweede keer maakt. De ezel en de steen, weet u wel. Misschien heeft u te veel betaald. Misschien is het management niet zo bekwaam als u had gedacht of misschien was de balans zwakker dan verwacht.

‘Als mensen niet zo vaak fouten maakten, zouden wij niet zo rijk zijn’, is een gekende uitspraak van Munger. Wie leert van zijn fouten, gaat elke dag een beetje slimmer naar bed. We moeten blijven leren en proberen te leren uit de ervaringen. Zelfs zware tegenslagen kunt u benutten om er wijzer uit te komen. Munger citeert een andere Griekse filosoof Epictetus: ‘Elke tegenslag in het leven is een opportuniteit. Laat u niet onderdompelen in zelfmedelijden, maar gebruik die opdoffer op een constructieve manier’.  Maakt u fouten, kent u tegenslagen, blijf dan vrolijk. Wees niet afgunstig of rancuneus. Leef binnen uw financiële middelen en blijf lachen ondanks tegenslagen.

De leukste oneliners van Buffett

Meesterbeleggers zet nog eens de bekendste en leukste quotes van Warren Buffett op een rij:

• Wall Street is de enige plek waar mensen in een Rolls Royce naartoe rijden om advies te krijgen van degenen die de metro nemen.
• Beschouw marktschommelingen als je vriend en niet als je vijand.
• Profiteer van dwaasheid in plaats van eraan deel te nemen.
• Bij de miljardairs die ik ken, brengt geld hun basiseigenschappen naar voren.
• Als ze al klootzakken waren voordat ze geld hadden, dan zijn het gewoon klootzakken met een miljard dollar.
• Je hoeft in je leven maar een paar dingen goed te doen, zolang je maar niet te veel dingen verkeerd doet.
• Ik probeer eenvoudigweg bang te zijn als anderen hebzuchtig zijn, en alleen hebzuchtig te zijn als anderen bang zijn.
• Brede diversificatie is alleen nodig voor beleggers die niet begrijpen wat ze doen.
• Als een bedrijf het goed doet, volgen de aandelen uiteindelijk
• De belegger van vandaag profiteert niet van de groei van gisteren.
• Derivaten zijn financiële massavernietigingswapens.
• Tijd is de vriend van een verstandig belegger, maar de vijand van dommeriken.

Meesterbeleggers is het nieuwste boek van Danny Reweghs en Luc Van den Borre, een  uitgave van Houtekiet (24,99 euro). Het boek is een praktische gids met concrete tips voor de beginnende en de ervaren belegger, en helpt te ontdekken welke beleggingsstrategieën echt werken. Bestel Meesterbeleggers nu met 10% korting als abonnee via beleggersbelangen.nl/meesterbeleggers.

Luister ook Voorkennis: