Auto-industrie | Duitse topfabrikanten in crisis
Volkswagen zorgde onlangs voor een schokgolf in de Duitse industrie. De directie overweegt in de thuismarkt fabrieken te sluiten en werknemers te ontslaan. Er staan in Duitsland ruim 120.000 mensen op de loonlijst. Marktvorsers zagen een sanering al langer aankomen.
Zo wijst Deutsche Bank op het feit dat de productie in de Duitse auto-industrie bijna 23% onder eerdere pieken ligt, terwijl de werkgelegenheid met slechts 8% is gekrompen. Dit wijst op een dalende productiviteit. De lagere productie is volgens Deutsche Bank deels structureel en onder meer toe te schrijven aan de verschuiving naar elektrisch rijden, waarbij de kosten voor de baat uitgaan. Ook richten de Duitse fabrikanten zich meer op het premium-segment en brengen zij de productie van goedkopere auto’s in Duitsland terug.
Daar komt bij dat de vraag naar elektrische auto’s in Europa op dit moment zwak is, terwijl de industrie juist flink heeft geïnvesteerd in nieuwe elektrische modellen. De hoge investeringen werpen vooralsnog geen vruchten af. Dit is een tijdelijke situatie, want de vraag naar elektrische auto’s zal naar verwachting op lange termijn weer toenemen dankzij technologische vooruitgang en een daling van de prijzen.
Maar er is meer aan de hand: de Duitse autofabrikanten verliezen snel terrein in de grote Chinese markt aan lokale spelers. De Duitse stekkerauto’s zijn te duur voor de Chinezen, terwijl lokale partijen als BYD en SAIC sneller inspelen op lokale trends en in kwalitatief opzicht vaak een beter aanbod hebben.
Beleggers vrezen dat de neergang van de Duitse merken in China voorlopig doorgaat en zagen in de recente winstwaarschuwing van BMW en eerder ook van Porsche, Mercedes-Benz en Volkswagen hun gelijk. Zo verwacht BMW niet langer dat de autoverkopen dit jaar licht stijgen, maar juist licht zullen dalen.
Dalende Marges
De ebit-marge komt uit tussen de 6 en 7%, waar eerder een bandbreedte van 8-10% werd gehanteerd. Naast zwakte in China schrijft BMW de tegenvaller toe aan een terugroepactie van anderhalf miljoen wagens met remproblemen.
Volgens analisten van UBS komt de winstwaarschuwing voor twee derde op het conto van het remprobleem en voor een derde van de Chinese malaise. UBS denkt dat de problemen in China voorlopig nog niet voorbij zijn, waardoor BMW ook volgend jaar zijn strategische margedoelstelling van 8-10% niet zal halen.
Ook de ebit-marge van Mercedes-Benz staat onder druk. Die blijft dit jaar steken op 10-11%, tegen de eerdere prognose van 10-12%. De doelstelling van 12-14% lijkt ook volgend jaar niet haalbaar. Volkswagen verlaagde in juli zijn operationele margeverwachting van 7-7,5% naar 6,5-7%, maar heeft na de winstwaarschuwing van dochter Porsche al aangegeven dat de marge aan de onderkant van de bandbreedte zal uitkomen.
Chinees zijspoor
China is bepalend voor de toekomst van de drie autobouwers. Wordt het een race naar de bodem of kunnen de Duitse merken zich op een gegeven moment weer herpakken? Die onzekerheid drukt momenteel de koersen. De trends voorspellen weinig goeds. Internationale autofabrikanten verliezen snel terrein aan lokale Chinese spelers. Hun marktaandeel is gedaald van 63% in 2020 naar 37% in 2024.
Deze ontwikkeling ging gepaard met een toename van het marktaandeel van elektrische auto’s in China van 6% in 2020 naar 41% tot dusver in 2024. Kortom, de Chinezen hebben overduidelijk voorkeur voor elektrische modellen van Chinese makelij. Als deze trend doorzet, dan zakt het marktaandeel van de mondiale gevestigde autofabrikanten naar minder dan 20% in 2030, aldus UBS.
Van de drie grote Duitse spelers heeft BMW de grootste blootstelling aan China. Naar verwachting is het land dit jaar goed voor 48% van de winst voor belasting. Voor Mercedes-Benz is dat 37% en voor Volkswagen 30%.
Van de traditionele mondiale autofabrikanten is Volkswagen samen met Toyota de enige overgebleven grote speler op de Chinese massamarkt. GM, Ford en Stellantis hebben vanaf hun topjaren meer dan 70% van hun Chinese afzetvolumes verloren, voor Volkswagen is dat 28% en voor Toyota 16%.
De volumedaling bij Volkswagen ging gepaard met een halvering van de winst per verkochte auto in China van €1500 naar €800 in 2023. Het operationele resultaat in China is gedaald met 50% vanaf de piekwinst in 2015.
Volkswagen heeft geen prijskracht op de Chinese massamarkt en het bedrijf moet nog een inhaalslag maken met de introductie van nieuwe elektrische modellen. In 2026 komen er stekkerauto’s op de Chinese markt waarbij VW gebruik maakt van het platform van Xpeng. Wellicht dat dit nog een impuls aan de verkopen kan geven, maar VW lijkt verwikkeld in een achterhoedegevecht.
Voor de premiummerken BMW en Mercedes-Benz zijn de perspectieven op de Chinese markt een stuk beter. Het premiumsegment groeit in China harder dan de massamarkt en de elektrificatie verloopt er langzamer. Bovendien hebben de fabrieken van de premiummerken doorgaans een veel betere bezetting dan die in de volumemarkt.
Prijzenslag
Vergeleken met het topjaar 2021 zijn de BMW-verkopen in China met slechts 3% gedaald. Mercedes incasseerde sinds de piek in 2020 een volumeverlies van 4%. Ook in het topsegment neemt de Chinese concurrentie echter toe, met spelers als Li Auto, Nio, Zeekr (Geely) en Denza (BYD).
Alleen in het hogere premium-segment met prijzen vanaf RMB 500.000 (€65.000) hebben de twee Duitse merken nog weinig te duchten van lokale merken. Niet toevallig blijft het marktaandeel van elektrische auto’s in dit segment beperkt tot 10%. Chinezen zien de stekkerauto niet als statussymbool maar als een goedkope keuze. Dat het luxe-segment nu ook zwak is, komt meer door de lagere economische groei en de problemen op de Chinese vastgoedmarkt.
Veel spelers geven grote kortingen. BMW en Mercedes doen niet mee met de prijzenslag en zien hierdoor hun volumes teruglopen in vooral het lagere premiumsegment. De winstmarges blijven echter redelijk overeind.
Zowel BMW als Mercedes komt in 2025 en 2026 met veel nieuwe elektrische modellen op de Chinese markt. Daarmee zullen ze de technologische achterstand op lokale merken naar verwachting inlopen. Aan de onderkant van het premiumsegment dreigen de twee bedrijven echter verder marktaandeel te verliezen, omdat de Chinezen zoals gezegd prijsbewust zijn bij de aankoop van elektrische wagens. Logischerwijs zullen BMW en Mercedes zich nog meer gaan richten op het topsegment in China, waar ze nog wel over voldoende prijskracht beschikken.
Bekijk ook het dossier Duurzaam Beleggen
Wij geven in de autosector al langer de voorkeur aan premium spelers en herhalen de koopadviezen voor de aandelen BMW en Mercedes. Beide aandelen noteren tegen nog geen vijf keer de verwachte winst voor 2025 en hebben de vrij zwakke vooruitzichten wel verdisconteerd.
Voor Volkswagen geldt dit in zekere zin ook (k/w van slechts 2,8). De hogere importtarieven op Chinese auto’s in de EU zullen het bedrijf helpen, maar de blootstelling aan de massamarkt en de verslechterde concurrentiepositie in China nopen tot voorzichtigheid. Het houdadvies voor het aandeel Volkswagen gaat omlaag naar ‘verkopen’.
Verder lezen?
Jeroen Boogaard
Jeroen Boogaard (1973) schrijft sinds 2011 voor Beleggers Belangen. Sinds 2010 is hij actief als zelfstandig financieel journalist, daarvoor werkte hij twaalf jaar bij een beleggingsmagazine als analist en later als adjunct-hoofdredacteur. Zijn specialisaties zijn vastgoed, Exchange Traded Funds (ETF's) en Nederlandse small- en midcaps.