Rentedaling | Zuid-Europese banken in het voordeel

De rente heeft gepiekt en hoewel de mate van renteverlaging met onzekerheid is omgeven, is de richting duidelijk: omlaag. De voor de hand liggende gedachte is dat dit negatief is voor banken, omdat een lagere rente drukt op de netto rentemarge. Toch hoeft een wat lagere rente niet per definitie negatief uit te pakken. Zolang de rente niet te fors en rigoureus daalt, biedt het ook verlichting en kansen.

Kredietkwaliteit

De verlichting zit hem onder meer in de kredietkwaliteit van het leningenboek. In het algemeen zijn de afschrijvingen op ‘slechte’ leningen tot dusver binnen de perken gebleven, gedreven door een sterke arbeidsmarkt. Toch zijn er, zeker bij Amerikaanse banken, een aantal specifieke risicogebieden in het leningenboek. Het bekendste voorbeeld is de commerciële vastgoedsector, waar dit jaar een groot gedeelte van de leningen geherfinancierd moet worden. In combinatie met de hoge leegstand en waardedaling vormt dit een penibele situatie. Een lagere rente kan deze pijn verlichten.

Daarnaast kan in een zachte landing-scenario met een dalende rente de leningengroei weer aantrekken. De afgelopen kwartalen was er sprake van krimp, omdat enerzijds banken voorzichtiger waren met het verstrekken van leningen en anderzijds de hogere rente particulieren en bedrijven huiverig maakte om geld te lenen. Een ander element is het positieve effect van een lagere, maar vooral minder volatiele rente op de fee-inkomsten, in het bijzonder de inkomsten uit investment banking (overnames, aandelen- en obligatie-uitgiftes, etc.).

VS en Europa

Interessant is het verschil in koersontwikkeling tussen Amerikaanse en Europese banken sinds het begin van de renteverhogingscyclus. Eerstgenoemde regio voelde vooral de pijn van de hogere rente, met als kookpunt een crisis onder regionale banken, terwijl in Europa juist sprake was van een erg sterk rendement. Een belangrijke reden hiervoor is dat voor Europese banken de netto rente-inkomsten een groter gedeelte van de omzet beslaan en de afschrijvingen tot dusver onder het historisch gemiddelde blijven. Een te snel dalende rente is in deze regio dan ook een grotere potentiële tegenwind dan in de VS.

Belangrijk om in het achterhoofd te houden is dat de rente, ook als deze daalt, nog steeds ruim hoger ligt dan in de jaren van extreem lage rentes. Concreet betekent dit dat nieuwe leningen of herfinancieringen tegen een hoger rentepercentage worden afgesloten dan in de lage-rentejaren en veelal ook nog steeds hoger dan het huidige gemiddelde rentepercentage van het leningenboek. Aan de andere kant van de balans geeft een lagere rente lucht aan de fundingkosten, zoals de rente op spaartegoeden. Het absolute niveau van de netto rente-inkomsten ligt voorlopig dus nog een stuk hoger. Zeker in het geval van Europese banken is dit een factor die steun biedt aan het handhaven van een zeer vriendelijk aandeelhoudersbeleid. De gemiddelde ‘shareholder yield’ (dividend plus aandeleninkoop als percentage van de beurswaarde) van Europese banken is momenteel hoger dan 10%. Ook als de koers niet veel beweegt, is dit al een interessant rendement. Daarbij komt nog dat Europese bankaandelen vanuit historisch perspectief zeker niet duur te noemen zijn.

Spanje en Italië

In Europa hebben de Zuid-Europese banken, en dan met name in Italië en Spanje, bovengemiddeld geprofiteerd van de hogere rente. In tegenstelling tot de banken in de meer noordelijke regio’s, wisten zij de afgelopen kwartalen wederom te verrassen met hoger dan verwachte netto rente-inkomsten. Onderliggend spelen de nog steeds lage ‘deposit beta’ (de mate waarin de korte rente wordt doorberekend in de spaarrentes) en sterke kredietkwaliteit een belangrijke rol. Het risicoprofiel van banken in deze regio is nog steeds hoger, maar lager dan voorheen dankzij onder meer de optimalisatie en de risicoreductie van de leningenportefeuilles en significant hogere kapitaal- en liquiditeitsposities. Denk hierbij in Italië aan Intesa Sanpaolo en Unicredit en in Spanje aan Caixabank.

tekst: Alexander van Woerden, aandelenanalist ING Investment Office