Column | Europa heeft een groot probleem

Neemt de economische activiteit plots flink toe, dan stijgt de prijs om geld te lenen; steeds meer bedrijven willen investeren en er is een biedingsstrijd om kapitaal te verwerven. De centrale bank komt uiteindelijk in actie om de inflatie die met de economische activiteit meekomt af te remmen. Als de laatste renteverhoging van de centrale bank is geweest, dan wordt dit proces omgekeerd gedaan.

Een voorbeeld. Op 3 juli 2008 verhoogde de ECB de rente naar 4,25% en een maand later was de Duitse tweejaarsrente gedaald tot onder de rente van de ECB. Vervolgens begon het Duitse tarief aan een enorme glijvlucht. Op 6 oktober 2008 was de Duitse rente gedaald tot 3,1%. Daarna gingen beide als een baksteen naar beneden.

In 2011 werd dit proces uit 2008 versneld afgespeeld. Op 6 juli 2011 verhoogde de ECB de rente, dit keer duurde het maar 24 uur voordat de Duitse tweejaarsrente onder de ECB-rente was gezakt. Uiteindelijk ging de ECB op 1 november over tot renteverlaging. De Duitse rente had in 2008 eerder door dat er een mondiale financiële crisis was dan de ECB en in 2011 dat er een eurocrisis was. De ECB-rente ging naar nul en de Duitse tweejaarsrente daalde uiteindelijk tot 1% negatief.

Geen verrassing

In de eerste zes maanden van dit jaar ging de Duitse rente als een raket omhoog. Het tarief begon het jaar op -0,61% en op 14 juni was het 1,22% (183 basispunten verschil!). De Duitse rente heeft sinds de start van de euro nog nooit zo veel hoger gestaan (122 basispunten) dan de ECB-rente. Het mag dan ook geen verrassing heten dat de ECB de rente vorige week met 50 basispunten heeft verhoogd. De dag na de verhoging daalde de Duitse tweejaarsrente met 25 basispunten. Er was in het verleden maar één dag dat er meer afging van de Duitse rente en dat was op 17 maart 2008, de dag na het omvallen van de Amerikaanse zakenbank Bear Stearns.

Laat dit even indalen: beleggers rennen nu sneller naar Duitse staatsobligaties dan tijdens het omvallen van Lehman Brothers of tijdens de eurocrisis. De Duitse rente geeft het signaal af dat het klaar is met het verhogen van de rente. Dat Europa daarmee een groot probleem heeft, is duidelijk. De Franse en Duitse elektriciteitsprijzen staan respectievelijk 998 en 904% hoger dan op 1 januari 2020. Het Europese consumentenvertrouwen is sinds het bijhouden van de data vanaf 1985 nog nooit zo laag geweest. En in landen waarnaar Europa exporteert zoals de Verenigde Staten (data vanaf 1948) en China (1997)? Daar staat het consumentenvertrouwen ook op een all time low.