Waar de kansen liggen in de energiesector

‘Deens pensioenfonds dumpt aandelen in Shell en andere oliemaatschappijen’, zo kopte het FD een tijdje geleden. Vanwege het klimaat. Als we verder lezen blijkt dat het pensioenfonds $95 mln aan beleggingen zou willen afstoten. Maar met deze verkoop van nog geen 0,5% op een totale portefeuille van $20 mrd zou je ook kunnen zeggen dat het al nauwelijks beleggingen in de sector had. Eerder zagen we een vergelijkbare boodschap in de media over het Noorse pensioenfonds. In NRC stond een uitgebreid artikel op basis van een rapport van belangengroep Carbon Tracker. Oliemaatschappijen zouden nog steeds meer investeren in olie en gas dan goed is voor het klimaat, niet passend bij de klimaatdoelen waaraan bedrijven als Shell en Total zich hebben verbonden. ‘Fossiele investeringen staan op het spel door strenger klimaatbeleid’, aldus Carbon Tracker.

Dit soort berichtgeving suggereert dat er steeds meer bewustwording is rond fossiele brandstoffen en klimaatafspraken. Dat er regelmatig sprake is van enige overdrijving, suggereert dat de werkelijke trends wellicht andere signalen afgeven. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IAE) neemt de mondiale vraag naar fossiele brandstoffen juist toe. Niet alleen naar gas – als minst vervuilende fossiele ‘transitiebrandstof’ – maar ook naar olie – vooral in de transportsector – en zelfs naar kolen. Dit ondanks de opkomst van duurzame energie en elektrische auto’s.

Uitgestelde investeringen

Onlangs gaf BP aan investeringen in de raffinaderij in Rotterdam met twee jaar uit te stellen in afwachting van inzicht in de gevolgen van het Nederlandse klimaatakkoord. Klimaatbeleid is steeds vaker een reden om investeringen op de lange baan te schuiven. Lage grondstofprijzen en een oplopende prijs voor CO2-rechten zijn andere redenen om investeringen uit te stellen. Het is dan ook niet moeilijk om je voor te stellen dat het aanbod van olie en gas op den duur zal afnemen, en zonder nieuwe investeringen zullen de bronnen snel uitgeput raken. Indien de vraag naar deze grondstoffen niet ook snel drastisch afneemt, zullen grondstofprijzen hard kunnen stijgen. Met alle negatieve gevolgen van dien voor de economie, voor de leveringszekerheid van energie én voor het klimaatbeleid.

Investeringen in de energiesector

Minder investeringen in fossiele brandstoffen en strenger klimaatbeleid zouden moeten leiden tot fikse investeringen in duurzame energie en energie-efficiëntie. Het IEA rapporteerde echter drie jaar op rij een daling van de totale mondiale investeringen in energie, tot het investeringsniveau eindelijk stabiliseerde in 2018. De investeringen in olie en gas namen iets toe, en de investeringen in duurzame energie namen het afgelopen jaar iets af. Nu kunnen investeringen ook stabiliseren en tegelijk leiden tot een snellere groei van het energieaanbod als gevolg van hogere efficiëntie en lagere kosten, maar er blijft een grote discrepantie tussen de mondiale trends, de klimaatambities en de bijbehorende investeringen.

De vraag is hoe investeringen in de energiesector zich zullen ontwikkelen zodra de mondiale economie in zwaarder weer komt. Veel financiële markten lijken zich er al langzaam op voor te bereiden. En zou een tekort aan financieringen in de energiesector, zowel fossiel als duurzaam, onze economie niet nog sterker verzwakken, met alle gevolgen voor klimaatbeleid van dien? Voor je het weet zitten we in een neerwaartse spiraal en dat was toch niet helemaal wat we met een circulaire economie bedoelden.

Kansen te over

Is er reden voor paniek of zijn er ook voldoende kansen voor beleggers? Ik denk het laatste. Er zal nog jarenlang een rol zijn weggelegd voor bedrijven die opereren in de fossiele sector. Denk hierbij aan gas – voor verwarming, industrieel gebruik en het opwekken van elektriciteit –, langzaam transformerend richting waterstof. Maar door het gebrek aan alternatieven zal ook de mondiale vraag naar olie niet meteen verdwijnen. De energie-infrastructuur kan ook nog wel wat investeringen gebruiken. Duurzame energie – vooral in de vorm van zon- en windenergie, opslag en infrastructuur – zal de komende jaren verder blijven groeien, al dan niet gedreven door overheidsbeleid.

Tot slot denk ik dat er een belangrijke rol is weggelegd voor toeleveranciers, technische bedrijven, installateurs, en bedrijven die zich richten op innovatie, efficiëntie, en isolatie/besparing. En dit geldt niet alleen binnen de energiesector, maar ook in de bouw, het transport en de industrie. Dus ja, je kan nog prima – hetzij kritisch en selectief – beleggen in fossiele én duurzame energie.