Wat zijn de gevolgen voor de AEX van de grote koersdaling van Shell?

Het aandeel Royal Dutch Shell noteerde een jaar geleden nog rond de €30. Vorige week lag de koers ruim 40% lager, rond €16,50. De oorzaak van dat lage niveau is tweeledig. In de eerste plaats maakt de prijsdaling van Brent-olie met 75% sinds juni 2014 het een stuk moeilijker voor Shell om geld te verdienen. De tweede reden is dat Shell met BG een overname heeft gedaan die bij de huidige olieprijs niet rendabel is. Met uw vraag wat de gevolgen zijn voor de AEX snijdt u een belangrijk thema aan, omdat de koersval van een aandeel sterk doorwerkt in de weging in de index. Om de gevolgen van de daling te onderzoeken hebben wij AEX-data gebruikt vanaf 1990. De uitkomsten laten zien dat het landschap van de index definitief is veranderd. Vroeger was Shell met stip het grootste beursfonds in Nederland. In de afgelopen 25 jaar was het verschil tussen Shell en de nummer 2 soms groot en soms heel groot. Dit varieerde afhankelijk van de vraag of er wel of geen zeepbel op de financiële markten was. Tijdens de zeepbel van de financials tussen 2003 en 2007 steeg ING van een beurswaarde van €19 mrd naar €77 mrd. Tijdens de technologiebubbel ging KPN in zeven maanden tijd van €20 mrd naar €70 mrd. Gedurende beide periodes zat Shell steady boven de €100 mrd. Dit jaar zijn er al drie dagen geweest, 19, 20 en 21 januari, dat Shell niet het grootste bedrijf in de AEX was. Unilever mocht op die dagen met de eer strijken. Nu de olieprijs wat is hersteld is de beurswaarde van Shell €119 mrd (gemeten op 26 januari) tegenover €116 mrd voor Unilever. Shell is dus nu weer net het grootste, maar al langere tijd niet meer het zwaarstwegende bedrijf in de AEX. Dat is wel Unilever. Dit hangt ermee samen dat beide bedrijven in de AEX aan een maximale weging worden gebonden bij de jaarlijkse herijking in maart. De gezamenlijke beurswaarde van Shell en Unilever is €235 mrd; het totaal voor de ruim 100 aandelen die in Amsterdam genoteerd staan is €378 mrd. Daarmee vormen de twee giganten qua beurswaarde 62% van de hele Nederlandse beurs. Om die overheersing te drukken, worden Shell en Unilever elk jaar teruggezet naar een weging van 15% elk. Dit verklaart ook dat het effect van grote koersschommelingen op de weging beperkt is. Het in koers opgelopen Unilever heeft nu wel een 50% hogere weging dan Shell: 17,2% tegenover 11,8%, maar met dank aan de 15%-regel is hiermee voor de AEX-index als geheel niet echt veel veranderd.

Het aandeel Royal Dutch Shell noteerde een jaar geleden nog rond de €30. Vorige week lag de koers ruim 40% lager, rond €16,50. De oorzaak van dat lage niveau is tweeledig. In de eerste plaats maakt de prijsdaling van Brent-olie met 75% sinds juni 2014 het een stuk moeilijker voor Shell om geld te verdienen. De tweede reden is dat Shell met BG een overname heeft gedaan die bij de huidige olieprijs niet rendabel is.

Met uw vraag wat de gevolgen zijn voor de AEX snijdt u een belangrijk thema aan, omdat de koersval van een aandeel sterk doorwerkt in de weging in de index. Om de gevolgen van de daling te onderzoeken hebben wij AEX-data gebruikt vanaf 1990. De uitkomsten laten zien dat het landschap van de index definitief is veranderd. Vroeger was Shell met stip het grootste beursfonds in Nederland. In de afgelopen 25 jaar was het verschil tussen Shell en de nummer 2 soms groot en soms heel groot. Dit varieerde afhankelijk van de vraag of er wel of geen zeepbel op de financiële markten was. Tijdens de zeepbel van de financials tussen 2003 en 2007 steeg ING van een beurswaarde van €19 mrd naar €77 mrd. Tijdens de technologiebubbel ging KPN in zeven maanden tijd van €20 mrd naar €70 mrd. Gedurende beide periodes zat Shell steady boven de €100 mrd.

Dit jaar zijn er al drie dagen geweest, 19, 20 en 21 januari, dat Shell niet het grootste bedrijf in de AEX was. Unilever mocht op die dagen met de eer strijken. Nu de olieprijs wat is hersteld is de beurswaarde van Shell €119 mrd (gemeten op 26 januari) tegenover €116 mrd voor Unilever. Shell is dus nu weer net het grootste, maar al langere tijd niet meer het zwaarstwegende bedrijf in de AEX. Dat is wel Unilever. Dit hangt ermee samen dat beide bedrijven in de AEX aan een maximale weging worden gebonden bij de jaarlijkse herijking in maart. De gezamenlijke beurswaarde van Shell en Unilever is €235 mrd; het totaal voor de ruim 100 aandelen die in Amsterdam genoteerd staan is €378 mrd. Daarmee vormen de twee giganten qua beurswaarde 62% van de hele Nederlandse beurs. Om die overheersing te drukken, worden Shell en Unilever elk jaar teruggezet naar een weging van 15% elk. Dit verklaart ook dat het effect van grote koersschommelingen op de weging beperkt is. Het in koers opgelopen Unilever heeft nu wel een 50% hogere weging dan Shell: 17,2% tegenover 11,8%, maar met dank aan de 15%-regel is hiermee voor de AEX-index als geheel niet echt veel veranderd.