De logica van domme beleggers
Het valt niet mee om geld te verdienen aan andermans domheid. Wat kunnen rationele beleggers doen wanneer anderen op nieuwsfeiten overdreven reageren waardoor de beurskoersen van aandelen volatieler reageren dan normaal?
Het antwoord van Bernard Dumas, verbonden aan het prestigieuze Insead in Fontainebleau? Om een lang verhaal kort te maken: bitter weinig, helaas.
Om uit de irrationaliteit (de domheid) van andere beleggers voordeel te behalen, moet u niet enkel weten of de aandelen onder- of overgewaardeerd zijn, maar u moet eveneens de richting en snelheid van de volgende koersbeweging kennen.
En hier knelt de schoen. Aandelen zijn zelden of nooit zodanig ondergewaardeerd dat zij niet verder kunnen dalen. Meer nog, zelfs als de aandelen vandaag juist geprijsd zijn, kunnen irrationele beleggers ervoor zorgen dat ze morgen overgewaardeerd zijn.
Sentimentrisico
Rationele beleggers zijn blootgesteld aan wat professor Dumas het sentimentrisico noemt.
Maar wat kunnen doortrapte beleggers doen opdat het gevaar van het irrationele sentiment niet averechts werkt? Minder aandelen en meer obligaties?
Deze oplossing kent wel vier implicaties:
- aandelen kunnen over een lange periode verkeerd geprijsd zijn omdat beleggers het te gevaarlijk vinden of niet in staat zijn een koerscorrectie te forceren;
- waardoor dergelijke aandelen zich bovengemiddeld volatiel gedragen tegenover hun fundamentele eigenschappen;
- daar dit soort risico niet diversifieerbaar is, mijden rationele beleggers deze aandelen, vanwege de verhoogde volatiliteit. Met als gevolg dat dergelijke vermogenstitels lager geprijsd zijn dan in een rationele omgeving. Wat op zijn beurt (echter wel) leidt tot een hoger verwacht rendement;
- als rationele beleggers het sentimentrisico ontwijken, terwijl irrationele beleggers het (on)bewust opzoeken, is de kans groot dat de irrationele beleggers dankzij het sentimentrisico occasioneel geld verdienen. Deze beurswinsten zorgen ervoor dat rationele beleggers soms decennialang moeten wachten om hun gelijk te behalen tegenover irrationele beleggers.
Hemelsbreed verschil
Tussen het weten dat beleggers dom zijn en het onweerlegbaar aantonen ervan, bestaat een hemelsbreed verschil. Dit wordt volgens de Franse hoogleraar Beleggingsleer ook het Waterloo van de gedragseconomie.
Het vakgebied Behavioral Finance staat weliswaar nog in haar kinderschoenen, maar het in kaart brengen van de fouten van irrationele beleggers zorgt er wel voor dat rationele beleggers almaar beter geïnformeerd zijn. Dit stelt hen in staat om beter met de emoties irrationele beleggers om te gaan, waardoor zij zichzelf (lees: hun eigen rendement) niet in de weg staan. @ Ivan Snurer
Het antwoord van Bernard Dumas, verbonden aan het prestigieuze Insead in Fontainebleau? Om een lang verhaal kort te maken: bitter weinig, helaas.
Om uit de irrationaliteit (de domheid) van andere beleggers voordeel te behalen, moet u niet enkel weten of de aandelen onder- of overgewaardeerd zijn, maar u moet eveneens de richting en snelheid van de volgende koersbeweging kennen.
En hier knelt de schoen. Aandelen zijn zelden of nooit zodanig ondergewaardeerd dat zij niet verder kunnen dalen. Meer nog, zelfs als de aandelen vandaag juist geprijsd zijn, kunnen irrationele beleggers ervoor zorgen dat ze morgen overgewaardeerd zijn.
Sentimentrisico
Rationele beleggers zijn blootgesteld aan wat professor Dumas het sentimentrisico noemt.
Maar wat kunnen doortrapte beleggers doen opdat het gevaar van het irrationele sentiment niet averechts werkt? Minder aandelen en meer obligaties?
Deze oplossing kent wel vier implicaties:
- aandelen kunnen over een lange periode verkeerd geprijsd zijn omdat beleggers het te gevaarlijk vinden of niet in staat zijn een koerscorrectie te forceren;
- waardoor dergelijke aandelen zich bovengemiddeld volatiel gedragen tegenover hun fundamentele eigenschappen;
- daar dit soort risico niet diversifieerbaar is, mijden rationele beleggers deze aandelen, vanwege de verhoogde volatiliteit. Met als gevolg dat dergelijke vermogenstitels lager geprijsd zijn dan in een rationele omgeving. Wat op zijn beurt (echter wel) leidt tot een hoger verwacht rendement;
- als rationele beleggers het sentimentrisico ontwijken, terwijl irrationele beleggers het (on)bewust opzoeken, is de kans groot dat de irrationele beleggers dankzij het sentimentrisico occasioneel geld verdienen. Deze beurswinsten zorgen ervoor dat rationele beleggers soms decennialang moeten wachten om hun gelijk te behalen tegenover irrationele beleggers.
Hemelsbreed verschil
Tussen het weten dat beleggers dom zijn en het onweerlegbaar aantonen ervan, bestaat een hemelsbreed verschil. Dit wordt volgens de Franse hoogleraar Beleggingsleer ook het Waterloo van de gedragseconomie.
Het vakgebied Behavioral Finance staat weliswaar nog in haar kinderschoenen, maar het in kaart brengen van de fouten van irrationele beleggers zorgt er wel voor dat rationele beleggers almaar beter geïnformeerd zijn. Dit stelt hen in staat om beter met de emoties irrationele beleggers om te gaan, waardoor zij zichzelf (lees: hun eigen rendement) niet in de weg staan. @ Ivan Snurer
Ivan Snurer
Ivan Snurer (1965) studeerde in Brussel autotechnieken aan de Hogeschool voor Wetenschap en Kunst. Bij Volvo Cars was hij als productingenieur en later als kwaliteitsingenieur nauw betrokken bij de ontwikkeling en de assemblage van de Volvo 400-reeks in Born. Via een omweg in de Europese nucleaire industrie kwam hij medio jaren negentig terecht in de financiële wereld, nadat hij aan Nyenrode Business Universiteit zijn MBA-titel had behaald en zich aan de Erasmus Universiteit Rotterdam had verdiept in quantitative finance. Snurer publiceert sinds eind jaren negentig met enige regelmaat in de Belgische en Nederlandse financiële pers en schrijft sinds 2002 voor Beleggers Belangen. Hij is directeur van Quantalytica, een onafhankelijk adviesbureau dat onderzoek verricht naar de efficiëntie van beleggingsstrategieën en selectiemethodieken.