Huidige crisis voorbode nieuwe cyclus

Analist Dennis Nacken van Allianz Global Investors is ervan overtuigd dat de huidige crisis de voorbode is van een nieuwe innovatiegolf.

Door de toenemende schaarste aan grondstoffen en de klimaatverandering stijgen de investeringen in nieuwe, schonere energie in de komende decennia enorm. De investeringen zijn nodig om efficiënter met grondstoffen om te gaan, om de klimaatverandering tegen te gaan en zullen de motor zijn van een nieuwe periode van langdurige economische groei. Zowat elke vijftig jaar vindt er een revolutionaire ontwikkeling plaats die in de decennia daarna voor innovaties zorgt en tijdwinst oplevert.

Vrijwel iedereen is bekend met de gewone conjunctuurcyclus, de investeringscyclus. De lengte varieert van zeven tot elf jaar en wordt gedreven door bestedingen en investeringen. Elke golfbeweging bestaat uit een periode van hoogconjunctuur en van laagconjunctuur. Als de productie lager is dan de capaciteit, is er sprake van laagconjunctuur en vice versa.

Daarnaast kent de economie een lange golfbeweging. De lange golf is een veel omstreden conjunctuurbeweging en heeft een lengte van ongeveer vijftig jaar. In de jaren twintig merkte de Rus Nikolai Kondratieff de lange golfbeweging in economische activiteit op. De facto zijn Kondratieffgolven het gevolg van de praktische toepassing van baanbrekende innovaties die rijp zijn voor commercieel gebruik waardoor nieuwe groeisectoren ontstaan.

De theorie geeft aan dat er twee economische perioden zijn, een opwaartse en een neerwaartse. Investeringsrijpe projecten liggen aan de basis van de opgaande fase van de lange golf. De neergang wordt veroorzaakt doordat de voorraad aan projecten uitgeput raakt. Anderen praten liever over seizoenen, met een economische zomer (voorspoed), herfst (recessie), winter (depressie) en lente (herstel). De aanduiding met seizoenen maakt het beter herkenbaar.

Experts zoals Jaap van Duijn stellen dat de vijfde lange golfbeweging al twintig jaar oud is. De eerste lange golf begon in 1782 met de Industriële Revolutie. Mechanisatie en de exploitatie van water als transportmedium lag aan de basis van de bloeiperiode. De opgaande fase van de tweede golf startte in 1845 en werd gekenmerkt door stoommachines, spoorwegen en de telegraaf. In 1892 volgde de derde met elektriciteit, staal en de telefoon. De vierde kwam er in 1948 met chemie, de massaproductie van duurzame consumptiegoederen en autosnelwegen als drijvende kracht. De vijfde golf wordt gedragen door computers. Al in 1946 maakte de elektronische computer zijn opwachting, maar de zogeheten thuiscomputers kunnen pas sinds 1992 met elkaar communiceren. In dat jaar werd het internet opengesteld voor het grote publiek. Dit was het startschot van de Digitale Revolutie. De huidige golf valt samen met de vooruitgang in de biotechnologie.

Als het schema van de Kondratieffgolf wordt doorgetrokken, dan begint over dertig jaar de volgende cyclus. Maar elke lange golf kent ook een periode van laagconjunctuur. Economen zijn het erover eens dat de wereldeconomie zich op dit moment in een moeilijke fase bevindt. Sommigen zien in de digitalisering van de industriële productie die massaal maatwerk mogelijk maakt een derde industriële revolutie, het begin van de zesde golf.

Volgens Allianz Global Investors is de zesde golf al begonnen, dankzij de duizelingwekkende investeringen om grondstoffenschaarste en klimaatverandering aan te pakken. Vorig jaar werd wereldwijd voor 260 miljard dollar geïnvesteerd in de ontwikkeling en installatie van duurzame energie. Een bedrag dat in tien jaar tijd zal oplopen tot 1.360 misschien wel 5.100 miljard dollar. Die investeringen en de uitwerking op de technologiesector brengt wereldwijd de economie een nieuwe periode van groei. Het geld gaat niet alleen naar de directe opwekking van energie. Ook de technologie erachter, zoals distributie en opslag, profiteert van de transformatie naar duurzame energie.

De overgang van gewone naar duurzame productie van energie gaat gepaard met enorme investeringen, maar de innovaties leveren geen kwantumsprong in productiviteit op, noch tijdwinst. De historische ervaring leert dat het begin van elke lange golf wordt gekenmerkt door tijdwinst. De groene Kondratieff signaleert dus niet het begin van de zesde golf. Wel zijn het veelbelovende innovaties die de huidige opgaande fase een nieuwe impuls geven.

Analist Dennis Nacken van Allianz Global Investors is ervan overtuigd dat de huidige crisis de voorbode is van een nieuwe innovatiegolf.

Door de toenemende schaarste aan grondstoffen en de klimaatverandering stijgen de investeringen in nieuwe, schonere energie in de komende decennia enorm. De investeringen zijn nodig om efficiënter met grondstoffen om te gaan, om de klimaatverandering tegen te gaan en zullen de motor zijn van een nieuwe periode van langdurige economische groei. Zowat elke vijftig jaar vindt er een revolutionaire ontwikkeling plaats die in de decennia daarna voor innovaties zorgt en tijdwinst oplevert.

Vrijwel iedereen is bekend met de gewone conjunctuurcyclus, de investeringscyclus. De lengte varieert van zeven tot elf jaar en wordt gedreven door bestedingen en investeringen. Elke golfbeweging bestaat uit een periode van hoogconjunctuur en van laagconjunctuur. Als de productie lager is dan de capaciteit, is er sprake van laagconjunctuur en vice versa.

Daarnaast kent de economie een lange golfbeweging. De lange golf is een veel omstreden conjunctuurbeweging en heeft een lengte van ongeveer vijftig jaar. In de jaren twintig merkte de Rus Nikolai Kondratieff de lange golfbeweging in economische activiteit op. De facto zijn Kondratieffgolven het gevolg van de praktische toepassing van baanbrekende innovaties die rijp zijn voor commercieel gebruik waardoor nieuwe groeisectoren ontstaan.

De theorie geeft aan dat er twee economische perioden zijn, een opwaartse en een neerwaartse. Investeringsrijpe projecten liggen aan de basis van de opgaande fase van de lange golf. De neergang wordt veroorzaakt doordat de voorraad aan projecten uitgeput raakt. Anderen praten liever over seizoenen, met een economische zomer (voorspoed), herfst (recessie), winter (depressie) en lente (herstel). De aanduiding met seizoenen maakt het beter herkenbaar.

Experts zoals Jaap van Duijn stellen dat de vijfde lange golfbeweging al twintig jaar oud is. De eerste lange golf begon in 1782 met de Industriële Revolutie. Mechanisatie en de exploitatie van water als transportmedium lag aan de basis van de bloeiperiode. De opgaande fase van de tweede golf startte in 1845 en werd gekenmerkt door stoommachines, spoorwegen en de telegraaf. In 1892 volgde de derde met elektriciteit, staal en de telefoon. De vierde kwam er in 1948 met chemie, de massaproductie van duurzame consumptiegoederen en autosnelwegen als drijvende kracht. De vijfde golf wordt gedragen door computers. Al in 1946 maakte de elektronische computer zijn opwachting, maar de zogeheten thuiscomputers kunnen pas sinds 1992 met elkaar communiceren. In dat jaar werd het internet opengesteld voor het grote publiek. Dit was het startschot van de Digitale Revolutie. De huidige golf valt samen met de vooruitgang in de biotechnologie.

Als het schema van de Kondratieffgolf wordt doorgetrokken, dan begint over dertig jaar de volgende cyclus. Maar elke lange golf kent ook een periode van laagconjunctuur. Economen zijn het erover eens dat de wereldeconomie zich op dit moment in een moeilijke fase bevindt. Sommigen zien in de digitalisering van de industriële productie die massaal maatwerk mogelijk maakt een derde industriële revolutie, het begin van de zesde golf.

Volgens Allianz Global Investors is de zesde golf al begonnen, dankzij de duizelingwekkende investeringen om grondstoffenschaarste en klimaatverandering aan te pakken. Vorig jaar werd wereldwijd voor 260 miljard dollar geïnvesteerd in de ontwikkeling en installatie van duurzame energie. Een bedrag dat in tien jaar tijd zal oplopen tot 1.360 misschien wel 5.100 miljard dollar. Die investeringen en de uitwerking op de technologiesector brengt wereldwijd de economie een nieuwe periode van groei. Het geld gaat niet alleen naar de directe opwekking van energie. Ook de technologie erachter, zoals distributie en opslag, profiteert van de transformatie naar duurzame energie.

De overgang van gewone naar duurzame productie van energie gaat gepaard met enorme investeringen, maar de innovaties leveren geen kwantumsprong in productiviteit op, noch tijdwinst. De historische ervaring leert dat het begin van elke lange golf wordt gekenmerkt door tijdwinst. De groene Kondratieff signaleert dus niet het begin van de zesde golf. Wel zijn het veelbelovende innovaties die de huidige opgaande fase een nieuwe impuls geven.