In de natuur ontstaan nieuwe soorten door natuurlijke selectie. Niet het sterkste dier overleeft, maar degene die zich het beste kan aanpassen. Bij beleggen is dat niet veel anders. Fintech en crowdfunding helpen de kundige belegger, maar de vele beurscrises laten zien dat we ons ook telkens weer aan dezelfde steen stoten.
Zo’n 150 jaar geleden ontvouwde Charles Darwin in het boek The Origin of Species zijn bevindingen over de evolutietheorie en het mechanisme van de natuurlijke selectie. In zijn meesterwerk formuleerde de Britse bioloog het begrip Survival of the Fittest. De theorie van natuurlijke selectie stelt dat dieren zich voortdurend aanpassen aan hun omgeving en dat alleen zij die hiertoe het beste in staat zijn, zullen overleven. Dus niet de sterkste diersoorten overleven, noch de intelligentste, maar wel degenen die zich het beste kunnen aanpassen.
Oude wijn
In de wereld van het grote geld is dat niet veel anders. Banken introduceren met regelmaat nieuwe financiële producten. Clickfondsen, ETF’s, herverpakte leningen, rentederivaten, Smart Beta’s, turbo’s, noem maar op, dat zijn enkele voorbeelden van spraakmakende ontwikkelingen waaraan beleggers zich te goed kunnen doen. De innovatiekracht van de financiële sector lijkt enorm, echte doorbraken zijn zeldzaam. Vaak is het oude wijn in nieuwe zakken. Een exemplarisch voorbeeld daarvan zijn Exchange Traded Funds, vaak afgekort tot ETF’s en ook wel trackers genoemd. Simpel gezegd: het zijn beursgenoteerde fondsen die een bepaalde index volgen. Nog een mooi voorbeeld van lood om oud ijzer is het begrip Smart Beta. De oorspronkelijke naam is aandelenkarakteristieken, later volgde beleggingsstijl en de laatste tijd spreekt men van alfabronnen, alternatieve bèta, evidence based investing, factoren, risicopremies et cetera. En al deze begrippen worden op de koop toe door elkaar gebruikt. Dat neemt niet weg dat factorpremies en indexbeleggen niet meer weg te denken zijn uit de beleggingswereld.
Digitale revolutie
De digitale revolutie die het internet teweegbracht, heeft in de loop der jaren ook de manier waarop we beleggen veranderd. Thuisbankieren was eind jaren ’80 al mogelijk. De mogelijkheid om op ieder moment van de dag waar dan ook ter wereld online aandelen te verhandelen is pas sinds een jaar of tien door de opkomst van de smartphone gemeengoed. Voor de aanbieders van beleggingsproducten evenwel vormt de introductie van Smart Beta, net als de smartphone voor de telecomindustrie, een levensbedreigende risico voor het verdienmodel. Modelmatig beleggen – dat is in essentie de kern van Smart Beta – wordt dankzij Big Data (beter beheer van gegevens) en slimme algoritmes steeds normaler, transparanter en… goedkoper. De systematische benadering stelt beleggers in staat om risicopremies aan te boren die tot voor kort verborgen bleven of voor hen ongrijpbaar waren.
Grote misvatting
In de loop der jaren is veel onderzoek verricht naar factorpremies, zowel academisch als empirisch. En telkens weer blijkt dat Smart Beta het beste antwoord is tegen High Frequency Trading, de razendsnelle verspreiding van financieel nieuws en de almaar veranderende marktomstandigheden. Vijftig jaar geleden bestond het beleggerspubliek voor 90% uit particulieren en 10% institutionelen; nu wordt de helft van de aandelenhandel gegenereerd door snelle beurscomputers. Het is ook een grote misvatting te denken dat professionele beleggers het zoveel beter weten dan de gemiddelde particulier. Ecologische en politieke gegevens die op de aandelenmarkten een onvoorziene fall out veroorzaken zijn ook voor hen pas achteraf bekend.
Kaars en bril
Al is de laatste jaren de dynamiek van de markten veranderd, heel veel karakteristieken zijn hetzelfde. De internetzeepbel en de kredietcrisis zijn verre van uniek. De systematische benadering helpt wel om emoties in moeilijke marktomstandigheden onder controle te houden en de ingeslagen weg voort te zetten. De periodieke tabel der elementen toegepast op Europese aandelen gesorteerd op het rendement van de alfabronnen toont aan dat elk jaar een andere factorpremie het beter doet dan de voorgangers. Het ligt voor de hand dat beleggers de geldstroom volgen, maar bij modelmatig beleggen zonder timing verdient het de aanbeveling om vast te houden aan een gekozen strategie zoals Low Volatility, Momentum, Quality en High Yield.
Een oude beurswijsheid bij een nieuw fenomeen: beleggers die van de hak op de tak springen, worden daar zelden beter van. Zij stoten zich vaak aan dezelfde steen. Maar ja, wat baten kaars en bril? Net als in het verkeer leren beleggers niet van andermans fouten. Pas als we door een boete, een verkeersongeval of een beurskrach persoonlijk in de portemonnee worden geraakt, passen we ons gedrag aan. Niet alleen automobilisten, ook beleggers zijn hardleers.
