De AEX is in de eerste weken van dit jaar onder de 400 punten terechtgekomen, en dat is ruim 100 punten lager dan in april 2015. Een daling van 20% betekent het officiële einde van een bullmarkt en het begin van een bearmarkt. Het is dan ook volkomen begrijpelijk dat veel beleggers zich afvragen waar de bodem ligt. Hoewel die vraag onmogelijk te beantwoorden is, zullen we toch een poging doen.
De vader van het waardebeleggen, Benjamin Graham, zei ooit over het voorspellen van koersen: ‘Op korte termijn vertoont de beurs overeenkomsten met een casino en op langere termijn met een weegschaal.’ Dat kortetermijneffect is duidelijk zichtbaar, want in het verleden volgde de AEX altijd de S&P500 als die naar beneden ging, los van de ontwikkelingen in Nederland zelf. Dat gebeurde bij de technologiezeepbel in 2000, de Amerikaanse hypothekencrisis van 2008 en de crash van 1987. Voor Nederlandse beleggers is het dus van belang om te weten wat de Amerikaanse beurs doet.
De Shiller k/w, die de winstontwikkeling over meerdere jaren bekijkt en daar een gewogen gemiddelde uit destilleert, is een goed instrument om te zien hoe de Amerikaanse beurs presteert. Zo staat de S&P500 bij een stand van 1880 op een k/w van 23,88. Het gemiddelde sinds 1871 is 16,65, bij een stand van 1310. De laagste waardering ooit was 4,78, in 1921, en de hoogste was 44,20 in 1999.
Bij bovengemiddelde waarderingen is het niet vreemd als de beurs naar beneden gaat. Het is daarom verstandig om kasgeld aan te houden dat u op lagere koersen kunt beleggen, en om dat geld langzaam de markt in te schuiven. Er kunnen immers altijd dingen gebeuren die lastig te voorspellen zijn. Zo kwam de Amerikaanse toezichthouder in 2009 bijvoorbeeld met een wet die banken verplichtte hun bezittingen niet op de balans te zetten tegen de werkelijke waarde, maar tegen de waarde die deze banken er zelf aan toekenden. Hierdoor publiceerden ze winstcijfers die hoger waren dan analisten hadden verwacht. Dit, in combinatie met de geldpers van de Fed, zorgde ervoor dat de bearmarkt veranderde in een bullmarkt.
Technische analyse laat zien dat de S&P500 nu vlak boven twee heel belangrijke steunniveaus zit. Het eerste ligt op 1867,01, het dieptepunt van augustus 2015, het tweede op 1820,66 uit oktober 2014. Als de S&P500 door beide steunniveaus zakt, is een meerjarig toppatroon afgerond en kan het wel eens hard naar beneden gaan.