De financiële wereld is gek op acroniemen. Het zijn effectieve ezelsbruggetjes en wanneer ze veelvuldig in analistenrapporten opduiken is dat vaak een voorbode van stormachtige tijden. Met welklinkende letterwoorden proberen banken nieuwe hypes te creëren. Denk maar aan het bekende BRIC. Of zij waarschuwen op een ludieke wijze voor problemen zoals bij het weinig flatterende PIIGS.
BRIC
In de nadagen van 11 september, vaak aangeduid als 9/11, dook het letterwoord BRIC voor het eerst op in een analyse van Goldman Sachs. Het verwijst naar toentertijd de vier belangrijkste opkomende economieën, zijnde: Brazilië, Rusland, India en China.
De inmiddels gepensioneerde Britse econoom Jim O’Neill bestudeerde na de horroraanslagen van 11 september 2001 hoe niet-westerse landen hun economische machtsbasis konden uitbreiden en raakte door hen gefascineerd. Hoewel deze landen niet met elkaar te maken hadden, beschikten ze allen over een grote bevolking, een economie die nog in de ontwikkelingsfase zat, een regering die de globalisering leek te omarmen en het potentieel om snel te groeien.
PIIGS
De eurolanden met riante begrotingsproblemen worden sinds begin 2008 PIGS genoemd. Aanvankelijk was het de verzamelnaam voor Portugal, Ierland en Griekenland (destijds de drie landen met de grootste problemen) en stond de ‘s’ voor de meervoudsvorm van pig, het Engelse zelfstandig naamwoord voor varken. Inmiddels staat de kromme letter effectief voor Spanje en tegen het einde van 2011 werd ook Italië opgenomen in het acroniem, waardoor de permutatie PIIGS steeds vaker opduikt.
Wie als eerste met het letterwoord PIG op de proppen kwam, is niet meer te achterhalen. In minder moeilijke tijden kregen de geplaagde economieën aan de Middellandse Zee nog de bijnaam Club Med mee, vanwege de associatie met zonovergoten strandvakanties. De spotnaam PIGS dankt wellicht zijn bestaan aan Bulls make money, bears make money, pigs get slaughtered, een populair beursadagium op Wall Street.
BIITS
Alan Ruskin van Deutsche Bank merkt op dat de economieën van Brazilië, India, Indonesië, Turkije en ‘Suid’-Afrika een groot tekort hebben op de lopende rekening en lijden onder de kapitaalvlucht richting de Verenigde Staten als gevolg van de stijgende Amerikaanse lange rente. Die geldstroom zet de lokale munten onder druk en maakt hen kwetsbaar omdat zij dat tekort moeten financieren met kapitaal dat zij uit de rest van de wereld aantrekken.
De BIITS probeerden hun valuta’s te ondersteunen met renteverhogingen, interventies op de wisselmarkten en/of met restricties van het kapitaalverkeer, maar voorlopig tevergeefs. Vooral de Indiase en de Indonesische roepie en de Turkse lira daalden sterk in waarde. Omdat de nationale munten depreciëren, stijgt de prijs van geïmporteerde goederen en schiet de inflatie omhoog. De economie kan verstrikt raken in een vicieuze cirkel wanneer de bevolking uit vrees voor hun koopkracht massaal goud of vreemde valuta’s koopt.
Ruskin spreekt daarom van Fragile Five Bi(i)ts, de vijf kwetsbare stukjes. De vraag van 1 miljoen is of de problemen in de BIITS-landen een zware economische crisis kunnen uitlokken. De econoom van Deutsche Bank merkt op dat de vijf zeven procent van het mondiale bruto binnenlands product genereren. Thailand, dat in 1997 aan de basis lag van de Azië-crisis, kwam niet eens aan een half procent van het wereldwijde bbp. Het codewoord voor een mondiale recessie is dus besmetting. De landen in Latijns-Amerika zijn blootgesteld aan Brazilië en de golfstaten aan India en Turkije. De kans op een herhaling van het rampscenario lijkt klein, tenzij speculanten de problemen doelbewust uitvergroten.
CRASH
Michael Hartnett, strateeg bij Merrill Lynch, verwoordt de vijf katalysatoren die een beurskrach kunnen uitlokken met het acroniem CRASH. Het letterwoord staat voor Conflict, Rate, Asia, Speculation en Housing:
- Militaire conflicten stuwen de prijzen van aardolie
- Stijgende rentevoeten in de Verenigde Staten fnuiken het herstel van de Amerikaanse economie
- Tekorten op de lopende rekening zijn de achilleshiel van Azië en opkomende markten
- De toestand bij speculanten met geleend geld vertoont grote overeenkomsten met 2000 en 2007, kort voordat de beurscrises losbarstten
- En ten slotte: door de snelle stijging van de lange rente stagneert de huizenmarkt wat op zijn beurt een halt toeroept aan het herstel van de arbeidsmarkt.