Dupont-model ontrafelt winstkwaliteit

Het brein achter het Dupont-model is Frank Donaldson Brown, die al op 17-jarige leeftijd afstudeerde als ingenieur elektrotechniek. Na enkele omzwervingen kreeg de jonge Amerikaan een baan bij Dupont als explosievenverkoper, om zich enkele jaren later bij de afdeling Treasury te voegen, waar hij zou uitgroeien tot hoofd Financiële Zaken.

In die rol kreeg Brown in 1914 de taak om de financiën van General Motors (GM) op te schonen. Het grote chemiebedrijf Dupont had namelijk een belang van 23% verworven in de automaker, waardoor hij ook vicepresident Financiën bij GM werd.

Het Dupont-model is het raamwerk dat Brown in het begin van de 20ste eeuw ontwikkelde om de financiële prestaties van Dupont te meten. De kracht van het model is het vermogen om de aanjagers achter het rendement op eigen vermogen (ROE) bloot te leggen. Door de ROE op te splitsen in nettowinstmarge, omloopsnelheid en solvabiliteit, krijgen analisten een beeld van de sterke en zwakke punten van een bedrijf en wordt betere besluitvorming mogelijk.

Opbouw Dupont-model

De ROE meet de rentabiliteit van de eigen middelen. De verhouding tussen de nettowinst en het eigen vermogen maakt het enerzijds mogelijk om de rentabiliteit van bedrijven met elkaar te vergelijken en anderzijds om de winst onder de loep te nemen. Want de ratio is meer dan het quotiënt van de nettowinst en de boekwaarde alleen. Het is het product van de winstmarge, omloopsnelheid en solvabiliteit.
De nettowinstmarge meet het vermogen van het bedrijf om winst te genereren uit zijn verkopen. Het wordt berekend door de nettowinst te delen door de omzet. Een hoge winstmarge geeft aan dat het bedrijf zijn kosten goed onder controle heeft en meer rendement haalt uit zijn verkopen.

De omloopsnelheid meet hoe efficiënt een bedrijf zijn activa gebruikt om omzet te genereren. Het wordt berekend door de omzet te delen door het totaal vermogen. Een hoge omloopsnelheid geeft aan dat het bedrijf zijn activa effectief gebruikt om omzet te genereren.

De solvabiliteit meet de financiële gezondheid van een bedrijf op lange termijn. Het wordt berekend door het vermogen dat in handen is van aandeelhouders te delen door het totaal vermogen. Een hoge ratio geeft aan dat het bedrijf sterk staat omdat het meer met eigen middelen is gefinancierd. Een lage ratio duidt op een grotere afhankelijkheid van externe financiering.

Op- en aanmerkingen

Hoewel het Dupont-model een waardevol hulpmiddel is, is het belangrijk om rekening te houden met de voor- en nadelen ervan. Het model is zonder meer eenvoudig van opzet, maar het blijft een raamwerk dat gebaseerd is op boekhoudkundige cijfers, die niet altijd even betrouwbaar zijn. Het Dupont-model richt zich voornamelijk op de financiële rapporten en statistieken van het bedrijf en negeert externe factoren zoals marktomstandigheden en sectordynamiek.

Een ander punt van kritiek is dat het model te veel de nadruk legt op het rendement op eigen vermogen. Als de hogere ROE het gevolg is van verbeterende operationele efficiëntie of het gebruik van bedrijfsmiddelen, dan wordt dit door de markt in de regel goed onthaald. Maar als de ROE alleen maar hoger is door het gebruik van de financiële hefboom, dan kan het bedrijf zichzelf door de stijging van de leenkosten financieel overbelasten en wordt het aandeel een riskante belegging.

Vijfdelige variant

Naast het driedelige Dupont-model bestaat van het analytisch raamwerk ook een variant met vijf bestanddelen. In dit model wordt de winstmarge verder onderverdeeld in: belastingdruk, rentedruk en operationele marge.

De belastingdruk wordt berekend door het nettoresultaat te delen met de winst van het bedrijf vóór aftrek van belastingen. De rentedruk wordt berekend door de winst voor belastingen te delen met het bedrijfsresultaat, dat ook operationele winst wordt genoemd. De operationele marge wordt berekend door de operationele winst te delen met de omzet. En ook hier heffen de winst voor belastingen en de operationele winst elkaar op.