De financiële wereld acht de ratio superieur aan de emotie. Als belegger kun je je gevoel en je intuïtie beter niet laten meespelen bij het vinden van de juiste balans tussen angst en hebzucht. Rationele beleggers zien volatiliteit niet als een risico maar als opportuniteit. Gespreid beleggen is de beste remedie tegen zenuwachtige beurzen.
Emotie is al eeuwenlang een stoorzender bij het nemen van rationele beslissingen. Het denken van René Descartes (Frans wiskundige en filosoof uit de 17de eeuw) heeft veel invloed gehad op de kennistheorie. Zijn benadering van de kennis en de aard van de menselijke geest speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de gedragseconomie, waarvan de Amerikaanse psycholoog Daniel Kahneman alom gezien wordt als de grondlegger.
Bij beleggen is het zaak om je niet blind te staren op de hechte band tussen emotie en ratio, maar psychologische valkuilen wel te vermijden. Emoties als angst en hebzucht leiden sinds jaar en dag tot kuddegedrag. Aandelenmarkten laten hierdoor telkens weer hoge pieken en diepe dalen zien.
Beleggen is geen gemakkelijke opgave, zeker niet in volatiele beurstijden. Wanneer de koersen dag in, dag uit dalen, dan krijgt angst snel de bovenhand en wil iedereen verkopen. In contrast hiermee leidt hebzucht ertoe dat we overmoedig handelen. In feite is hebzucht een vermomde angst om de boot te missen.
De tegenpolen angst en hebzucht zijn op zich geen slechte fenomenen. Ze maken wel dat we niet voorzichtig handelen. Dat gedragspatroon zie je ook terug op de beurs. Als de koersen snel stijgen, dan pikken beleggers graag een graantje mee en bij grote dalingen willen ze zo snel mogelijk van hun stukken af. Vandaar de hoge pieken en diepe dalen.
Als belegger kun je niet zomaar je emoties uitschakelen. Je moet wel tegen de stroom durven in te gaan. Dat wil niet zeggen dat je de aandelen koopt die anderen verkopen en dat je de aandelen verkoopt die anderen kopen. Maar wel dat je het geduld opbrengt om kwaliteitsaandelen aan spotprijzen te kopen en ze van de hand te doen wanneer ze stevig aan de prijs zijn of als de massa zich op aandelen gooit. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan.
Een belangrijke stelregel bij beleggen: pas op voor zwarte zwanen. Als belegger moet je altijd op je hoede zijn voor onverwachte gebeurtenissen. Je moet als het ware het onvoorspelbare voorzien. Dat kun je doen door cash aan te houden, door puts te kopen als verzekering tegen ongewenste koersdalingen, maar ook door gespreid te beleggen.
Beetje bij beetje
Mondjesmaat aandelen kopen is voor voorzichtige beleggers de beste remedie tegen zenuwachtige beurzen en heeft als voordeel dat je extra aandelen kunt kopen als de volatiliteit op hol slaat. De grillen van de beurs bieden beleggers echter dé kans om wars van volatiliteit in waarde te investeren.
Als je beetje bij beetje aandelen koopt, loop je in een stijgende markt rendement mis en zal je ironisch genoeg de markt outperformen als de beurs daalt. Mits je te midden van een beurskrach of gedurende langdurige koersdalingen het emotioneel kunt opbrengen om telkens weer aandelen bij te kopen.
Beleggen berust op de simpele regel van laag kopen en hoog verkopen. In de praktijk weet je nooit wat hoog en wat laag is. Waarderingsmaatstaven zoals de koers-winstverhouding of het dividendrendement zijn slechts richtsnoeren; wat hoog staat, kan altijd nog hoger en omgekeerd: wat laag staat, kan altijd nog lager.
Als je in de gelukkige situatie verkeert dat je binnenkort over een grote geldsom zult beschikken, dan mag je – mits je een goed gespreide beleggingsportefeuille aanhoudt – meteen vol instappen. Als onervaren of voorzichtige belegger moet je zeker niet eerst gaan sparen alvorens van start te gaan met beleggen. Tegen de tijd dat je een vermogen bijeen hebt gesprokkeld, is er veel winst aan je voorbijgegaan.
En als de beurs even tegenzit, moet je niet meteen je aandelen verkopen. Maar wie te lang wacht om zijn winst te verzilveren loopt onnodig verliezen op. Ervaren beleggers weten: wie niet waagt, blijft maagd en wie te lang wacht, wordt verkracht. Je moet ook risico durven te nemen.
Lees ook: Beter Beleggen: het getal van Graham
