Nederland gaat een moeilijk jaar tegemoet en wellicht zit Europa nog het hele jaar in een recessie. Vanuit Zuid-Europa kruipt de recessie richting het noorden. Door het strakke begrotingskeurslijf staat de Europese motor in zijn achteruit en zal de economische krimp in de eerste helft van 2013 doorzetten, waardoor er ogenschijnlijk ook geen einde aan de stroom van slecht nieuws lijkt te komen.
De factoren die bepalend zijn voor de mondiale economie in 2013 zijn de Chinese groei, het monetaire beleid in de Verenigde Staten en de crisis in de eurozone.
Het ziet ernaar uit dat in 2013 de Chinese economie aan het begin staat van een nieuwe groeiversnelling. Na de gecontroleerde landing, zitten tweecijferige groeipercentages er evenwel niet meer in. De economische groei zal ergens tussen de zes en acht procent uitkomen. Op termijn is dat veel gezonder voor de Chinese economie en een groeicijfer waar menig land maar al graag voor zou willen tekenen.
In de Verenigde Staten is het beleid van de centrale bank vooral gericht op de groei van de economie. De financiële crisis die in 2007 losbarstte trok diepe sporen. Het ruimhartige monetaire beleid heeft zonder meer een heilzaam effect op de Amerikaanse economie, maar aan de verschillende opkoopprogramma’s kleven ook risico’s. De belangrijkste zijn een ongecontroleerde opstoot aan inflatie en een destabilisatie van het financiële systeem doordat nieuwe zeepbellen opduiken. Een koersverandering van de Federal Reserve zal op de financiële markten niet onopgemerkt voorbijgaan, niettemin is de Amerikaanse economie in de voorbije jaren aanzienlijk competitiever geworden.
Omdat veel Europese landen driest bezuinigden, hebben de economieën het nu erg moeilijk. De crisis in de eurozone lijkt onder controle, maar de toestand van de reële economie is zorgwekkend. Er zijn grote verschillen in concurrentiekracht en in veel lidstaten van de Europese Unie heerst hoge werkloosheid. De eurocrisis kan bovendien op elk moment weer de kop opsteken. De Europese verdragen zijn nog niet aangepast. De weg naar een sterker Europa is een langzaam en pijnlijk politiek proces.
Zorgenkind
Europa is een zwakke schakel in de wereldeconomie. Niet alleen heeft het nog geen oplossing gevonden voor de eurocrisis, het hinkt ook in economische context achterop. De investeringen in residentieel vastgoed blijven dalen, de bedrijfsinvesteringen worden door de afgenomen vraag sterk teruggeschroefd en de overheidsconsumptie gaat gebukt onder forse budgettaire bezuinigingen. Het herstel van de economische groei moet uit Amerika of uit China komen. De export kan een motor zijn, een steun voor de Europese economie, maar dan moet Europa wel wat doen aan zijn concurrentiekracht.
Door een verviervoudiging van de Chinese loonkosten in de afgelopen tien jaar halen steeds meer Amerikaanse bedrijven hun productie terug. Vaak wegen de lagere loonkosten in China en in andere landen niet meer op tegen de nadelen en risico’s die verband houden met buitenlandse productiecentra.
Tot voor kort werden de vooruitzichten vertroebeld door de seriële financiële crisis, maar nu lijkt het erop dat de Amerikaanse economie eindelijk reageert op de miljardeninjecties van de Federal Reserve. Ook steeds meer buitenlandse bedrijven willen er in productiecentra investeren. Amerikaanse bedrijven profiteren structureel van de verbeterde concurrentiepositie en de schaliegasrevolutie en dat trekt bedrijven uit energieslurpende sectoren aan. Zelfs China kan tegen de fors lagere energierekening niet op. Schaliegas is drie keer zo goedkoop als bij ons.
Europa dreigt het kind van de rekening te worden. Amerika heeft een jongere bevolking, een flexibeler financieel systeem en meer groei. Het potentieel van de Europese economie is op z’n minst even groot. Tal van innovaties die de wereld veranderd hebben, komen bij ons vandaan. Er is hier voldoende intelligentie en creativiteit te vinden. Het moet simpelweg tot bloei komen.