De uitgaven van gezinnen zijn van grote invloed op de groei van de economie. Hun bestedingen zijn goed voor tweederde van het bruto binnenlands product.
Een laag consumentenvertrouwen wordt derhalve in moeilijke tijden, als de economische onzekerheid hoog is of als de politieke spanningen oplopen, gezien als een vroege aanwijzing van een sluimerende recessie.
In de zomer van 2011 kreeg het vertrouwen van Amerikaanse consumenten een flinke klap. De sombere stemming liep in de pas met de koersdalingen op Wall Street. Door tegenvallende economische groeicijfers laaide de vrees op dat een nieuwe recessie voor de deur stond. Dit omdat in het verleden recessies vaker werden gevolgd door een tweede recessie, zolas bijvoorbeeld begin jaren tachtig.
Uit het verloop van het Amerikaanse consumentenvertrouwen van Universiteit van Michigan (oceaanblauwe lijn) blijkt niet dat elke grote daling wordt gevolgd door een recessie (koraalrode vlakken). De grafiek suggereert zelfs dat de stemming onder consumenten de conjuncturele ontwikkeling volgt.
De grafiek toont ook dat in de Verenigde Staten het consumentenvertrouwen al twee maanden op rij daalt. Het cijfer is inmiddels zelfs aanbeland op het laagste niveau in 2012. Als de consument de hand op de knip houdt, dan heeft dat ook nadelige gevolgen voor de detailhandelsverkopen, de industriële productie of de werkgelegenheid. Een dergelijke ontwikkeling zal zeer zeker tot uitdrukking komen in het producentenvertrouwen.
Producentenvertrouwen
Het vertrouwen van producenten wordt gemeten aan hand van de stemming onder aankoopdirecteuren. Het Amerikaanse Institute of Supply Management ondervraagt hen maandelijks over hun investeringsplannen en de vooruitzichten van hun bedrijf.
De ISM-index (oceaanblauwe lijn) geeft de richting van de economie aan voor de komende drie tot zes maanden. Het cijfer weerspiegelt in grote mate de groei van de Amerikaanse economie. Een stand boven de 50 duidt op groei, tussen de 50 en 45 op stilstand en daaronder voorspelt het cijfer een onvermijdelijke krimp. De koraalrode vlakken komen overeen met periodes van economische neergang als die gedefinieerd zijn door NBER. Het National Bureau of Economic Research beslist over het begin en einde van recessies.
In juni zakte het cijfer voor het eerst sinds het einde van de vorige recessie onder de drempel van 50. Vorige maand herstelde de index enigszins, maar met een stand van 49,8 is er hooguit sprake van stagnerende groei.
Niet rooskleurig
Het tegenvallende producentenvertrouwen van nu is zwakker dan medio 2010 en medio 2011. Toen kon een recessie op de valreep worden vermeden. De vooruitzichten voor de Amerikaanse economie zijn dus niet rooskleurig. Ogenschijnlijk wacht hen eenzelfde lot als Europa.