Zwitserland heeft de opvallende combinatie van de laagste rente en een van de sterkste munten onder de ontwikkelde landen. Dat is geen uitschieter maar voortzetting van een zeer lange trend.
Begin juni verlaagde de ECB alweer voor de achtste keer op rij de rente. Daarmee is het belangrijkste rentetarief in de eurozone nu gedaald tot slechts 2%. Het soepele monetaire beleid van de ECB is voor Donald Trump een lichtend voorbeeld voor de in zijn ogen inactieve Federal Reserve die maar niet doorkomt met de door hem gewenste renteverlagingen. ‘Europa heeft er al tien gehad, wij nog niet een’ sprak de Amerikaanse president vorige maand met de voor hem niet ongebruikelijke overdrijving. Een lagere korte rente zou tot veel lagere rentelasten voor de Amerikaanse overheid kunnen leiden, een één procentpunt lagere rente is volgens de president namelijk al goed voor een besparing van $300 mrd op de rentelasten.
Als de rente-ontwikkeling in de eurozone Trump al zo aanspreekt dan moet de president helemaal jaloers zijn op Zwitserland. Daar verlaagde de centrale bank SNB op 19 juni de korte rente voor de zesde keer op rij, tot 0%. De Zwitserse tweejaarsrente is al weer enkele maanden negatief en staat in tegenstelling tot de Amerikaanse en Duitse tweejaarsrente op het laagste punt sinds juli 2022. De vijfjaars- en tienjaarsrente liggen in Zwitserland op respectievelijk slechts 0,12 en 0,39%. De Zwitserse frank lijdt daar echter niet onder. Ondanks het grote renteverschil met de Amerikaanse dollar over de hele rentecurve wint de frank dit jaar 14% ten opzichte van de dollar. De frank-dollarkoers staat zelfs rond het hoogste niveau sinds september 2011.
Volgens Bank of America is de meest genoemde verklaring hiervoor dat de frank een veilige haven is in tijden van (geopolitieke) stress. Dat gold ook voor de dollar maar die is deze status de afgelopen maanden deels verloren, onder meer vanwege vrees voor (nog) hogere staatsschuld en begrotingstekort in de VS. Omdat de Japanse yen volgens Bank of America de veilige havenstatus al eerder was kwijtgeraakt, zijn alleen goud en de frank nog een echte ‘hedge’ tegen onzekerheid en onrust.
Bretton Woods
De lage rente in Zwitserland is dus geen teken van zwakte maar mede het resultaat van verwoede pogingen van de SNB om de opmars van de frank te stuiten. De kracht van de Zwitserse munt is echter geen recent fenomeen. In een recent rapport van Deutsche Bank met tal van opmerkelijke grafieken werd dat goed duidelijk. Sinds president Richard Nixon in 1971 het monetaire systeem van ‘Bretton Woods’ opblies, is de frank liefst ruim 400% meer waard geworden ten opzichte van de dollar. Zwitserland is dan ook het land dat sinds 1971 de inflatie het dichtst bij de huidige doelstelling van 2% van zo veel centrale banken heeft weten te houden, aldus Deutsche Bank.
De data van Britse economen Elroy Dimson, Paul Marsh en Mike Staunton gaan nog verder terug. In samenwerking met UBS publiceert het drietal het Global Investment Returns Yearbook met data over beleggingsrendementen, inflatie en valuta’s vanaf 1900. Uit de meest recente editie blijkt dat Zwitserland van alle landen de gemiddeld laagste inflatie heeft gehad in de periode 1900-2024. Bovendien is de Zwitserse frank de best presterende munt ten opzichte van de dollar in dit tijdvak. In de kolossale cijferberg van de drie economen is slechts één land terug te vinden dat bijna net zulke sterke cijfers kan overleggen als het waardevaste Zwitserland. Voor dat land, waar nu in euro’s wordt betaald, hoeven we niet ver te zoeken.
