Een week geleden liet de centrale bank van Japan weer eens van zich horen met een extreme monetaire maatregel; de officiële rente werd verlaagd naar -0,10%. Japan is niet het eerste land met een negatieve officiële rente, Zweden en Zwitserland gingen het Aziatische land bijvoorbeeld al voor. Niettemin blijft het een extreme maatregel, die weer eens duidelijk maakt in wat voor moeilijke positie Japan zich bevindt.
Japan heeft het hoogste overheidsschuldniveau ter wereld; de schuld van Japan is 2,3 maal zo groot als het jaarlijkse BBP. Het land heeft al jaren een begrotingstekort van rond de 8%. Het meest recente cijfer is -7,7% (eind 2014), en we denken niet dat dit tekort in 2015 substantieel verbeterd zal zijn. De centrale bank voert al jaren een verruimend beleid om de economische situatie in Japan te verbeteren. Tot op heden is dit geen oplossing gebleken, we vermoeden dat de laatste stap, de negatieve rente, geen verandering zal brengen in de situatie.
De hoge schuld en de omvangrijke monetaire verruiming zijn twee redenen waarom we al een tijd een negatieve opinie hebben over de Japanse munt. We hebben lang een shortpositie op de yen gehad, eerst tegenover de euro, en toen die laatste munt begon te verzwakken zijn we in juni 2014 overgestapt naar een shortpositie op de yen tegenover de Amerikaanse dollar. In 2015 hebben we deze positie gesloten vanwege de onrust op de financiële markten. Als de aandelenmarkten hard omlaag gaan, stijgt in de regel de waarde van yen. Dat is natuurlijk nadelig voor een shortpositie.
Onze langetermijnvisie op de yen is nog altijd negatief. De Japanse schuldenberg is alleen niet nieuw, en daarom ook geen reden om op korte termijn een forse daling van de yen te verwachten. Vroeger of later zal de wal het schip keren, en dat zal voor de yen naar onze mening niet positief zijn. Het kan echter nog jaren duren voordat het schip in de buurt van de wal komt. De yen is nu al ruim een jaar relatief stabiel, en zoals gezegd bij dalende beurzen juist sterk. We zien dus geen reden om snel weer een shortpositie in te nemen. Mocht de yen door onrust flink stijgen, dan kan dat wel een mooie mogelijkheid zijn voor een nieuwe positie.
