Het twintig jaar geleden afgeronde Human Genome Project is een voorbeeld van een geslaagd overheidsproject met niet alleen grote invloed op de maatschappij maar ook op de aandelenbeurs.
De internationale kalender zit vol met dagen waarop aandacht wordt gevraagd voor speciale thema’s, variërend van waardevol tot opmerkelijk. Op de Unesco-kalender zijn de komende weken de Internationale Jazz-dag en de Internationale Dag van het licht terug te vinden. In de VS stonden deze week de Nationale Telefoon- en de Eerlijkheidsdag op de agenda.
Bekijk ook het dossier beleggen in biotech
Mijn aandacht werd echter getrokken door een veel relevantere ‘herdenkingsdag’. Deze week organiseerde het Amerikaanse National Institutes of Health, het onderzoeksinstituut van het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid, de nationale DNA-dag. Op deze dag worden twee kolossale mijlpalen in de medische wetenschap gevierd. Het is namelijk zeventig jaar geleden dat de dubbele helix-vorm van het dna werd ontdekt en twintig jaar geleden dat het menselijk genoom in kaart werd gebracht.
In 1990 begonnen onderzoekers van twintig universiteiten uit zes landen, onder leiding van de VS, het Human Genome Project. Een in meerdere opzichten bijzondere onderneming. Niet alleen omdat het project in dertien jaar werd afgerond, twee jaar eerder dan gepland, maar ook omdat het binnen het vastgestelde budget bleef. In april 2003 werden uiteindelijk alle menselijke genen in kaart gebracht, op enkele gaten in dna-basenparen na. Deze vierhonderd gaten werden uiteindelijk in maart vorig jaar gedicht, waarmee het menselijk dna volledig is gedocumenteerd.
Impuls
De invloed van het Human Genome Project is zeker niet beperkt gebleven tot de academische wereld. Al in mei 2011 verscheen een rapport van het Battelle Institute – een onafhankelijk, non-profit onderzoeksbureau – naar de economische baten van het Human Genome Project. Volgens de berekeningen van dit instituut zorgde de nieuwe ‘genoom-sector’ alleen al in 2010 voor belastinginkomsten in de VS van $3,8 mrd. Dat was meer dan de totale kosten – maar niet vervolgkosten na 2003 – van het dertienjarige Human Genome Project.
Het in kaart brengen van het menselijk genetisch materiaal heeft gentherapie een enorme impuls gegeven en ook de ontwikkeling van andere medicijnen mogelijk gemaakt of versneld. Zo vindt het succesvolle oncologiemedicijn Lynparza van AstraZeneca zijn basis in kennis over mutaties in de genen BRCA1 en BRCA2.
Het Human Genome Project heeft bovendien nieuwe onderzoeksmogelijkheden, nieuwe medicijnen en nieuwe bedrijven – ook beursgenoteerde, die soms ook al weer zijn overgenomen – opgeleverd. Zo nam Novartis vijf jaar geleden het Amerikaans gentherapie-concern AveXis over voor $8,7 mrd. Het belangrijkste product van dat bedrijf – een peperdure gentherapie tegen de erfelijke spierziekte SMA genaamd Zolgensma – was over de afgelopen twee jaar goed voor een omzet van $2,7 mrd.
Het is niet voor het eerst dat een overheidsinitiatief langlopende en positieve effecten op de economie en de aandelenbeurs heeft. Zo vond het internet zijn oorsprong in de behoefte van het Amerikaanse ministerie van Defensie aan een nieuwe communicatiemethode. Ditzelfde ministerie stond aan de wieg van het GPS-systeem. De overheid wordt soms bijna als een natuurlijke vijand van de belegger gezien, maar sommige overheidsprojecten zijn ook verantwoordelijk voor doorbraken waar beleggers tot op de dag van vandaag van mee profiteren.
