De stijging van de tienjaarsrentes op staatsschuld in het eurogebied en de VS is de afgelopen week (dinsdag op dinsdag) enigszins tot stilstand gekomen, behalve in Duitsland, Spanje en het VK. Het gaat in het Duitse geval in absolute zin trouwens nog steeds om minuscule wijzigingen – van 0,024% op 11 oktober naar 0,034% op 18 oktober. Op 4 oktober was dat nog -0,056% en op 27 september -0,141%. De omslag heeft echter wel een positief effect voor de ECB, doordat de bank daardoor meer ruimte krijgt voor haar opkoopprogramma van obligaties. Zij mag de obligaties namelijk alleen kopen als de rente boven een bepaald niveau staat.
Het paradoxale is dat de rentestijging in Duitsland voor een deel met de ECB zelf te maken heeft. De markt raakte ervan overtuigd dat de ECB binnenkort bekend zal maken dat zij ergens in 2017 de aankopen in het kader van het opkoopprogramma zal gaan beperken. Beleggers anticiperen op de toekomstige lagere vraag naar de obligaties: zij verwachten koersdruk en gaan minder kopen of meer verkopen.
Ook ten westen van Nederland stijgt de tienjaarsrente. Het VK beleeft in de obligatiemarkt negatieve gevolgen van het Brexit-besluit. Ook in het VK is de centrale bank na het referendum meer aan geldverruiming gaan doen om eventuele economische schokken op te vangen. Dat zou tot een grotere populariteit van de obligaties moeten leiden. Maar een andere verschijnsel maakt de staatsschuld minder populair: de val van het Britse pond. Ooit zullen buitenlandse beleggers hun Britse staatsschuld verkopen en omzetten in de eigen valuta’s, en dan hebben ze toch een tegenvallende opbrengst vanwege de waardedaling van het pond tegenover deze eigen valuta’s. Of eerder: ze moeten ultimo 2016 hun belegd vermogen in de eigen valuta’s uitdrukken en hebben dan al meteen te maken met het lage pond.
Wij houden de Spaanse en Italiaanse rentetarieven in de gaten vanwege de twee ETF’s in de Koerswijzer. De Italiaanse rentestijging is tot staan gekomen en dat gaat ook met de Spaanse gebeuren. Die verwachting baseren we op ons idee dat de ECB later zal starten met het beperken van het opkoopprogramma dan de markt aanvankelijk dacht: de werkloosheid in Europa is nog te hoog en de inflatie vertoont geen echte toename.
