Agrarische grondstoffen zijn uitgegroeid tot een volwassen beleggingssegment. De categorie leent zich goed als diversificatiemiddel in een brede portefeuille of juist als een alternatieve bron van rendement, maar is door het cyclische karakter niet geschikt voor een buy-and-hold-strategie.
In het kielzog van onder meer pensioenfondsen hebben steeds meer beleggers met een klein deel van hun vermogen positie gekozen in agrarische gewassen. De prijzen op deze markt worden beïnvloed door heel andere factoren (bijvoorbeeld weerspatronen en plantziektes) dan de prijzen op aandelen- en obligatiebeurzen. Hierdoor zijn deze grondstoffen een veelgebruikt diversificatiemiddel in portefeuilles. De prijzen van maïs en tarwe zijn de afgelopen drie jaar respectievelijk met 20% en bijna 40% gedaald. Maar suiker en (bevroren) sinaasappelsap zijn in die periode met 20% en 50% gestegen. Op korte termijn worden de prijzen vooral gedreven door schommelingen in het aanbod. Wanneer de oogstvooruitzichten plotseling door weersinvloeden ernstig verslechteren, kan dat de prijs binnen korte tijd sterk opdrijven. Aan de andere kant zorgt een gunstig verloop van het groeiseizoen juist vaak voor een geleidelijke daling van de prijs, zodat het voor meer speculatief ingestelde beleggers heel interessant kan zijn om op korte termijn positie te kiezen in agrarische grondstoffen.
STAP 1
Bepaal de juiste marktbenadering
Agrarische grondstoffen worden gekenmerkt door een meerjarige cyclus. Een goede oogst leidt tot een hoger aanbod en dat zet de prijs onder druk. De lagere prijs leidt ertoe dat boeren een kleiner gebied met het gewas inzaaien en besparen op kunstmest. Hierdoor zal de productie dalen en de prijs na verloop van tijd weer opveren. Daarnaast kunnen natuurfenomenen (droogte, overvloedige regenval) invloed hebben op het aanbod. Het sterk schommelende prijsverloop maakt van dit marktsegment een categorie om actief te bespelen; met een buy-and-hold-strategie een specifieke grondstof of een bredere index volgen is niet verstandig. Afhankelijk van de beschikbare tijd en kennis kan een belegger ervoor kiezen om een actief beheerd fonds te kopen – zoals Schroders Alternative Solutions Agriculture Fonds (ISIN: LU0269888532) – of om zelf in te spelen op de krapte of overschotten die in geregeld in gewassen ontstaat.
STAP 2
Onderzoek de marktverhoudingen
Net als op aandelenbeurzen en andere financiële markten komen de prijzen van agrarische grondstoffen tot stand door vraag en aanbod. Een groot verschil met andere beurzen is dat het aanbod – afhankelijk van de oogstfrequentie – één of twee keer per jaar fors stijgt terwijl de vraag door het jaar heen meestal relatief constant blijft. Afhankelijk van de voorraden kan de omvang van de oogstomvang heel veel invloed hebben op de prijsontwikkeling. Als de productie door bijvoorbeeld droogte of ziekte relatief laag uitpakt op een moment dat de reserves relatief klein zijn, schiet de prijs omhoog. In de zomer van 2012 liep bijvoorbeeld de prijs van sojabonen en maïs met ruim 30% opliep toen grote droogte de Amerikaanse oogstvooruitzichten sterk onder druk zette. Aan de andere kant kunnen grote voorraden ervoor zorgen dat een teleurstellende oogst de prijs nauwelijks in beweging brengt. De maïs- en tarwereserves zijn nu zo groot dat de opbrengst in 2017 wel behoorlijk moet tegenvallen voordat zich een structurele prijsopleving aftekent. Naast hoge voorraden kan ook de beschikbaarheid van alternatieven een houdbare prijsstijging als gevolg van een zwakke oogst in de weg staan. Bij een hoge maïsprijs kunnen producenten van veevoer bijvoorbeeld overschakelen op tarwe of andersom.
STAP 3
Raadpleeg de futurecurve
Omdat het relatief duur en onpraktisch is om agrarische gewassen langere tijd als investering op te slaan, zijn beleggers die positie willen kiezen in bepaalde gewassen aangewezen op de termijnmarkt. Aan de hand van de prijzen van contracten met verschillende afloopmaanden – de zogeheten futurecurve – kan gekeken hoe de markt het toekomstige prijsverloop ziet. Bij maïs ligt de prijs voor levering in december 2017 bijvoorbeeld bijna 13% hoger dan voor directe levering. Het verschil wordt verklaard doordat de voorraden na de recente oogst heel hoog zijn en het nog niet zeker is hoe de opbrengst er volgend jaar uitziet. Veel ETF’s en andere beleggingsproducten kiezen automatisch positie in het contract met de kortste looptijd. Vlak voor de afloopdatum ruilen ze deze positie in voor het contract van de volgende afloopmaand. Hierdoor volgt het prijsverloop van deze producten goeddeels het verloop van de futurecurve. Dat betekent dat beleggers hun verwachtingen niet moeten afzetten tegen de marktprijs, maar tegen het verloop van de futurecurve.
STAP 4
Positie kiezen
Als de verwachting op korte of lange termijn sterk afwijkt van de marktverwachting, kan er positie worden gekozen. Aangezien de futurehandel in grondstoffen goeddeels is voorbehouden aan professionele partijen, zijn particuliere beleggers hiervoor aangewezen op afgeleide producten zoals ETF’s of hefboomproducten zoals turbo’s, speeders of sprinters. Bij de selectie van het beste instrument moeten beleggers zich laten leiden door de gebruikelijke factoren die bij dit soort producten van belang zijn, zoals tegenpartijrisico, beheerkosten en het verschil tussen bied- en laatprijs.
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Beurshandel”]
Van de totale wereldproductie van agrarische gewassen wordt slechts 15% via de beurs verhandeld. Het overige deel wordt regionaal geconsumeerd of verscheept als onderdeel van grote contracten tussen landen of organisaties. Oorspronkelijk werd de beurshandel gedomineerd door landbouwbedrijven die zich aan het begin van het seizoen van een bepaalde verkoopprijs wilden verzekeren. Door de groeiende populariteit van grondstoffen als belegging spelen andere partijen zoals hedgefunds een steeds grotere rol op deze markt.[/su_spoiler]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Vette jaren”]
Na enkele jaren met hoge oogstopbrengsten zijn de voorraden van voedingsgewassen zoals maïs en tarwe tot recordniveau gestegen.[/su_spoiler]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Magere jaren”]
De hoge voorraden drukken de prijzen, zodat het voor beleggers magere jaren waren. De S&P GSCI Agriculture Index is sinds de zomer van 2012 met ruim 40% gedaald.[/su_spoiler]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Uitstroom”]
De PowerShares DB Agriculture ETF is de grootste ETF in dit marktsegment. Sinds 2009 hebben beleggers elk jaar minder geld in deze ETF geïnvesteerd dan er werd teruggetrokken.[/su_spoiler]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Investeringen”]
In de eerste negen maanden van het jaar investeerden beleggers $54 mrd in grondstoffen. Iets meer dan $1 mrd kwam terecht bij agrarische grondstoffen.[/su_spoiler]
Wasde als kompas
Voor agrarische grondstoffen zijn de productie- en consumptiecijfers die branche-organisaties en andere instituten publiceren een belangrijke informatiebron. Het bekendste en invloedrijkste rapport is het maandelijkse World Agricultural Supply and Demand Estimates Report, kortweg Wasde, van het Amerikaanse ministerie van landbouw. Het bevat productie-, consumptie- en voorraadcijfers en -schattingen van bijna alle belangrijke gewassen.
Lokale handel
De meeste beleggingsproducten volgen de prijs van een grondstof op de beurs waar dat gewas het meest verhandeld wordt. Voor maïs, sojabonen en tarwe is dat de Chicago Board of Trade, voor koffie en katoen de New York Mercantile Exchange en de prijs van cacao komt voornamelijk tot stand op de LIFFE in Londen. Beleggers moeten altijd kijken waar de prijs van een gewas tot stand komt, zodat valutaverschillen afgedekt kunnen worden.
Marktschokken
Door de kleine omvang en door minder scherp toezicht dan op bijvoorbeeld aandelenmarkten, bestaat bij agrarische grondstoffen het gevaar dat een grote marktpartij de prijs een bepaalde kant opdrijft. De relatief kleine omvang van de katoenhandel (circa mrd) stelde het Zwitserse handelshuis Louis Dreyfus in staat om tijdens een rally begin 2011 de prijs nog eens met 50% op te jagen door tegenpartijen te dwingen om katoen daadwerkelijk af te leveren in plaats van de mogelijkheid te bieden om contracten een maand door te rollen.
Suiker versus tarwe
Toezichthouder Commodity Futures Trading Commission (CFTC) verzamelt elke week gegevens over de positie van hedgefondsen op de markt voor agrarische grondstoffen. Momenteel is suiker favoriet (176.851 longposities) en ook sojabonen (113.644 longposities) en katoen (80.553 longposities) zijn populair. In tarwe hebben hedgefondsen een shortpositie van 114.222 contracten.
Inkomstenelement
Een nadeel van beleggen in agrarische gewassen is dat er geen sprake is van een vast inkomstenelement, zoals dividend bij aandelen en rente bij obligaties. Dat maakt de beleggingscategorie minder geschikt voor beleggers die hun portefeuille in de eerste plaats zien als bron van inkomsten.
Lees ook: Hoe beleg ik in olie?
Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.
