Volgens de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, de oud-soldaat John Kerry, beschikt de Amerikaanse regering over voldoende bewijzen dat de Syrische overheid gifgas heeft gebruikt tegen haar eigen bevolking. Dat is een stap te ver, volgens Kerry, en president Obama beraadt zich dan ook op militair ingrijpen. Hoewel een westerse invasie in Syrië uitgesloten lijkt, kan ook een beperkte inmenging met preciesiebombardementen onvermoede gevolgen hebben. Wat kunnen beleggers doen om hun portefeuille te beschermen tegen de gevolgen van een aanval op Syrië?
Mogelijkheid 1
Doe niets
In het voorjaar van 1918 was de koers van de Dow Jones met bijna 17% gedaald ten opzichte van een jaar eerder, toen de Amerikaanse regering had besloten tot deelname aan de Eerste Wereldoorlog. Dat zou een aansporing kunnen zijn om bij oorlogsdreiging de portefeuille volledig liquide te maken. De andere grote conflicten waarin de VS sindsdien verzeild zijn geraakt, laten echter een heel ander beeld zien. Eind 1942, één jaar na de aanval op Pearl Harbor, stond de Dow Jones iets meer dan 2% hoger, en één jaar na het uitbreken van de Koreacrisis was de Dow met 15% gestegen. Ook een jaar na het incident in de Golf van Tonkin dat de opmaat was voor de Vietnamoorlog, stond de Dow Jones ruim 6% hoger en een jaar na de Golfoorlog in 1991 zelfs bijna 25%. Ook de recente oorlog in Irak, die begon in 2003, drukte de Dow niet omlaag. Integendeel: de index steeg binnen een jaar met bijna 30%. Het overheersende beeld is dat de Amerikaanse beurs op wat langere termijn weinig last heeft van oorlog. Beleggers hoeven dus geen al te drastische maatregelen te nemen.
Mogelijkheid 2
Bescherm posities
Het mag dan zo zijn dat op de langere termijn aandelen weinig last ondervinden van oorlogen, dat zegt niets over de kortere termijn. In juli 1914 − de maand waarin de Eerste Wereldoorlog begon − daalde de Dow Jones met ruim 11%. Daarna bleef de beurs een aantal maanden gesloten, om in december 1914 nog eens een daling van ruim 20% door te maken. Ook in mei 1940 − de maand waarin de Duitse invasie in de lage landen plaatsvond −verloor de Dow Jones meer dan 20%. En toen Irak in 1990 Koeweit binnenviel, zakte de index 10%. Oorlogsdreiging, zeker als de VS erbij betrokken zijn, maakt beleggers onrustig.
Omdat oorlog op de langere termijn weinig invloed lijkt te hebben op de algemene beursontwikkeling, ligt het voor de hand om te zoeken naar bescherming op korte termijn. De meest ideale vorm is het kopen van putopties onder elke afzonderlijke aandelenbelegging, maar dit zal uit kostenoverwegingen niet werken en daarnaast is het voor een belegger die – deels – via beleggingsfondsen actief is, vaak moeilijk om een passende putoptie te vinden. Het ligt dus voor de hand dat een belegger die zoekt naar tijdelijke bescherming, een putoptie koopt op de voor hem meest relevante index. Voor de Nederlandse particuliere belegger zal dat de AEX zijn. Voor september 2013 zijn er puts te koop op de AEX met een strikeprijs van 300 en 280. Dat is respectievelijk ruim 17% en 22% lager dan het huidige niveau in de index. Voor beleggers die minder downside wensen, zijn er puts met een hogere strike.
Een tweede manier om risico’s te beperken, is het vergroten van de hoeveelheid cash in de allocatie door de aandelen te verkopen die het gevoeligst zijn voor oorlog, veelal duurzame consumentengoederen. Ook zouden de posities in het land van de verwachte verliezer moeten worden verkocht. Beursontwikkelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog blijken achteraf gezien de ontwikkelingen tijdens die oorlog goed te hebben geïnterpreteerd. Zo piekte de Duitse beurs in december 1941, op het moment dat Hitlers legers in de Sovjet-Unie vastliepen. Het herstel op de Amerikaanse beurs begon na de slag om het eiland Midway in mei 1943. Er zullen weinig Nederlandse beleggers zijn met posities in Syrië. En de kans op een Amerikaanse nederlaag lijkt verwaarloosbaar klein.
Mogelijkheid 3
Beleg in aandelen
De kunst van beleggen is te durven als anderen zich terugtrekken en zich terug te trekken als anderen durven. Daarvoor moet een belegger durven af te wijken van de massa, maar dan loopt hij het risico dat hij als enige fout zit − en dat voelt meestal veel slechter dan collectief fout. Toch is afstand van de kudde ook nu de beste beleggingsstrategie. Daarbij moet volgens Barton Biggs, voormalig beleggingsstrateeg van Morgan Stanley, de belegger niet in fysiek goud, sieraden of kunst beleggen. Ten eerste is het makkelijk in beslag te nemen, maar dat is vooral een probleem van beleggers in oorlogsgebieden zelf. Ten tweede zijn deze beleggingen in die oorlogsgebieden nodig om fysieke markten, zoals de markt voor levensmiddelen, op gang te houden. Dat leidt tot veel kortetermijnhandel en (te) grote volatiliteit. Voor iemand in Syrië zou dit te overwegen zijn, maar voor iedereen buiten het land zijn deze beleggingscategorieën feitelijk te riskant. Voor hen is het samenstellen van een goed gediversificeerde portefeuille de beste manier om de huidige onzekere tijden goed te doorstaan.
Gifgas
Giftige pijlen, kokend teer, arseenrook − het gebruik van giftige stoffen als wapen is al zo oud als oorlog zelf. Grootschalig gebruik, via de verspreiding van gas, gebeurde voor het eerst tijdens de Eerste Wereldoorlog. Er zijn verschillende pogingen gedaan om gebruik van gifgas bij oorlogshandelingen te verbieden. Het laatste akkoord uit 1993, het Verdrag Chemische Wapens, werd mede gesloten naar aanleiding van de gifgasaanval door de toenmalige Iraakse regering op de Koerdische stad Halabja.
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Olie”]
De olieprijs is sinds eind mei aanzienlijk gestegen. Die trend wordt mede toegeschreven aan de recente oorlogsdreiging.
[/su_spoiler]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Rothschild”]
Nathan Rothschild was een vooraanstaand Londense bankier. Hij zou in 1810 hebben gezegd: ‘Koop bij het bulderen van kanonnen, verkoop bij trompetgeschal.’
[/su_spoiler]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Informatie”]
In tijden van grote onzekerheid leidt het hebben van goede informatie tot een voorsprong bij beleggen. Dankzij postduiven wist Nathan Rotschild eerder dan andere beleggers dat Napoleon bij Waterloo was verslagen.
[/su_spoiler]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Geen paniek”]
Als er vaak tegen u als belegger wordt gezegd dat u niet in paniek moet raken, gebeurt het tegenovergestelde, zo is vaak aangetoond in Behavioural Finance.
[/su_spoiler]
Sipri
Stockholm International Peace Research Institute is in 1966 opgericht op initiatief van de Zweedse regering. Het instituut onderzoekt conflicten, wapenverkopen, wapenwedlopen en ontwapeningsprogramma’s.
Wapens en services
Wapens en militaire services zijn verkopen aan militaire organisaties van spullen en diensten die specifiek zijn ontworpen voor militair gebruik. Onder militaire goederen en diensten vallen daarmee niet zaken als olie, pc’s, uniformen en laarzen want deze zijn zonder moeite ook te gebruiken voor niet-militaire toepassingen. Ook zaken als gezondheidszorg, schoonmaak en transport horen niet tot de strikte wapenverkopen, zolang er sprake is van gebruik in vredestijd.
Militaire uitgaven
In 2012 bedroegen de militaire uitgaven wereldwijd ongeveer
Militaire uitgaven
In 2012 bedroegen de militaire uitgaven wereldwijd ongeveer $1,75 bln. Dat is ongeveer 2,5% van het wereldwijde BBP en $249 per hoofd van de wereldbevolking. In 2012 was sprake van een reële daling van de militaire uitgaven met 0,4%. Dat was de eerste daling sinds 1998. Toch zijn de totale militaire uitgaven nog nooit zo hoog geweest. Desalniettemin is er in de VS en in West-Europa sprake van een daling van de militaire uitgaven. In landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten nemen deze uitgaven sterk toe, met een groei van circa 8%.
,75 bln. Dat is ongeveer 2,5% van het wereldwijde BBP en 9 per hoofd van de wereldbevolking. In 2012 was sprake van een reële daling van de militaire uitgaven met 0,4%. Dat was de eerste daling sinds 1998. Toch zijn de totale militaire uitgaven nog nooit zo hoog geweest. Desalniettemin is er in de VS en in West-Europa sprake van een daling van de militaire uitgaven. In landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten nemen deze uitgaven sterk toe, met een groei van circa 8%.Uitgaven in de VS
De militaire uitgaven in de Verenigde Staten dalen in reële termen sinds 2010. In 2011 was sprake van een daling van 1%, en in 2012 bedroeg de daling zelfs bijna 6%. Toch zijn de uitgaven, 5,3 mrd, in reële termen bijna 70% hoger dan in 2001. Na de aanslagen van 11 september 2001 hebben de VS hun defensie-uitgaven substantieel verhoogd.
Cybersecurity
Landen als China, Rusland, Israël, Iran en de VS worden verdacht van het misbruiken van internet. Dit kan zowel gaan om het hacken van computers van de vijand als uitgebreide afluisteroperaties. In 2011 werd wereldwijd voor een bedrag van mrd (zo’n 3,5% van de totale militaire uitgaven) gespendeerd aan eigen beveiliging van internet, waarvan de helft in de VS. Gelet op het belang van internet is de verwachting dat de uitgaven voor internetbeveiliging in 2017 ruwweg 0 mrd zullen bedragen.
