De hoge energieprijzen in Europa raken consumenten en bedrijven hard. Overheidsingrijpen om de economische impact hiervan te dempen was daarom onvermijdelijk maar heeft consequenties voor de Europese concurrentiepositie.
Eerder deze maand organiseerde Iberdrola zijn terugkerende strategiebijeenkomst voor beleggers. Daar maakte de Spaanse nutsgigant onder meer de investeringsplannen voor de periode 2023-25 bekend. Inclusief de aangekondigde maar nog niet goedgekeurde overname van het Amerikaanse PNM Resources gaat 47% van het totale investeringsbudget van €47 mrd in deze periode naar de VS. In een interview met de Financial Times lichtte Iberdrola-topman Ignacio Galán toe waarom het zwaartepunt van de investeringen van het nutsbedrijf meer naar de VS verschuift. Volgens Galán duurde het weliswaar langer voordat de Amerikaanse overheid klimaatverandering serieus nam, maar nu het zo ver is zorgt Washington ook voor alle noodzakelijke steun. Vooral de in augustus aangenomen ‘Inflation Reduction Act’ maakt de VS in zijn ogen tot een veel aantrekkelijke investeringsbestemming.
Iberdrola is niet het enige Europese nutsbedrijf dat zijn blik meer naar het westen richt. Begin oktober nam het Duitse RWE voor $6,8 mrd de duurzame energie-activiteiten van Consolidated Edison in de VS over. Ook RWE noemde de Inflation Reduction Act – ‘een stabiel en betrouwbaar raamwerk voor langdurige investeringen in duurzame energie’ – als een van de redenen voor de forse investering buiten Europa.
Rechter
Stabiel en betrouwbaar zijn geen begrippen die op dit moment op de Europese energiemarkt van toepassing zijn. Iberdrola’s Galán liet zich – niet geheel verrassend, misschien – negatief uit over de plannen van de Europese Unie om de opbrengsten van de hoge stroomprijzen voor de nutsbedrijven af te toppen.
Ook het voorstel van de Spaanse regering om een speciale belasting voor de nutssector in te voeren viel bepaald niet goed bij de Iberdrola-topman. Dit soort maatregelen leidt volgens hem tot meer onzekerheid en maakt het er niet aantrekkelijker op om in Spanje te investeren. Als de Spaanse (omzet)belasting inderdaad wordt ingevoerd zal Iberdrola naar de rechter gaan om ‘de belangen van aandeelhouders te beschermen’, verklaarde Galán dan ook tegenover de Financial Times. Ook het Italiaanse nutsbedrijf Enel, dat met dochter Endesa een belangrijke Spaanse tak heeft, is van plan deze belasting aan te vechten als deze inderdaad wordt aangenomen.
Lagere groei
De onrust over de Europese energievoorziening en de Europese beleidsmaatregelen hebben ook effect op andere sectoren, zoals Chemie. De Duitse chemiereus BASF vreest namelijk voor structureel hogere energieprijzen in Europa. In combinatie met de onzekerheid over de regelgeving en hogere prijzen van emissierechten in Europa is dat aanleiding voor BASF om de kosten ‘permanent te verlagen’ en ‘structurele maatregelen te nemen’ in zijn Europese productiefaciliteiten. Die sombere visie wordt gedeeld door UBS. Economen van de bank verwachten dat de Europese aardgasprijzen de komende jaren weer gaan dalen, maar nog wel twee of drie keer hoger zullen blijven dan in het verleden. Dat leidt waarschijnlijk tot wereldwijde ‘herverdeling van energie-intensieve productiecapaciteit’.
Die herverdeling zal zich in meerdere sectoren voordoen en leidt er toe dat Europese bedrijven vermoedelijk meer kapitaal in de VS of Azië aan het werk zullen zetten. Verlies van energie-intensieve productie zorgt voor een lagere ‘CO2-voetafdruk’ maar helaas ook voor een lager rendement op het geïnvesteerd vermogen, lagere consumptieve bestedingen en lagere economische groei, zo waarschuwt UBS. Dat is een weinig positief scenario. De investeringsplannen van Europese bedrijven buiten hun thuismarkt bieden beleggers in Europese aandelen wel enige bescherming tegen dit scenario. Aandelen als RWE en Iberdrola worden er door deze geografische spreiding in mijn optiek eerder meer dan minder aantrekkelijk door.
