Over een paar weken ga ik op vakantie naar Duitsland. Het land was jarenlang de motor voor de economische groei van de eurozone. Maar inmiddels is er zand in de motor gekomen…
De Duitse economie leunt sterk op de export, maar cijfers van de Deutscher Industrie- en Handelskammertag (DIHK) laten een afname zien. In juni daalde de export op maandbasis met 0,1% en op jaarbasis met 8%, wat de sterkste afname in bijna drie jaar betekende. De DIHK verwacht dat de export over heel 2019 zal stagneren.
Verder daalde de Duitse industriële productie in juni op maandbasis met 1,5%. Op kwartaalbasis nam de industriële productie over het tweede kwartaal met 1,9% af. Dat betekende de grootste kwartaaldaling sinds 2012.
Lange tijd leek het erop dat de problemen in de export en industrie gecompenseerd werden door de binnenlandse economie. Maar ook hier zijn de eerste haarscheuren zichtbaar. Als gevolg van een afkoelende arbeidsmarkt bieden steeds meer bedrijven in Duitsland (waaronder Randstad) werktijdverkorting aan. Daarbij wordt het misgelopen loon deels gecompenseerd door de Duitse overheid.
Economische kloof
Wat ook niet meehelpt is dat er nog altijd een economische kloof is tussen Oost- en West-Duitsland. Uit onderzoek van het Institut der deutsche Wirtschaft (IW) blijkt dat 19 van de 96 Duitse regio’s achterstandsproblemen hebben. Om deze kloof te dichten werd al in 1991 de Solidaritätszuschlag in het leven geroepen. Alle Duitse burgers en bedrijven dragen sindsdien 5,5% af over de inkomstenbelasting, maar slechts een deel hiervan werd de afgelopen jaren ingezet om Oost-Duitsland economisch te ondersteunen.
De afspraken over de solidariteitstoeslag lopen in 2020 af en de Duitse minister van Financiën Olaf Scholz heeft voorgesteld dat deze in 2021 voor 96,5% van de Duitse belastingbetalers verdwijnt. Niet alleen loopt de Duitse schatkist hierdoor jaarlijks circa €10 mrd aan inkomsten mis, ook lost dit de economische verschillen in Duitsland niet op. Diverse Duitse politici pleiten daarom voor speciale economische zones om deelstaateconomieën te stimuleren.
Als gevolg van al deze ontwikkelingen vrezen diverse analisten dat de Duitse economie voor het eerst in zes jaar weer in een recessie belandt. Zij blijven echter hoopvol gestemd, en rekenen op terugkeer naar groei in 2020. Ik hoop voor zowel mijn vakantie als de Duitse economie dat de zon bij onze oosterburen weldra weer zal schijnen.
